نقدی بر نمایشگاه کوروش شیشه‌گران

جاوید رمضانی،تندیس: نقدی برنمایشگاه کوروش شیشه‌گران در گالری شیرین

در دنیای هنر و در سطوح متفاوت همیشه جنبشی آشکار در جهت فرمی معین و براساس فرمول ساده انگارانه جریان داشته است.

حضور روندی که هنرمندان را در آن قالب معین کرده اند.

ویژگی چشم انداز آثار کوروش شیشه گران، خصلتهای مکانی و زمانی و اساساً نظری اینقالب زمانه را همیشه به چالش فراخوانده که رویکرد تبارشناسی نقاشی معاصر ایرانی هیچگاه آن‌را تاب نیاورده و در میانه نه این و نه آن قرارش می دهد.

حضور بی وقفه او، گویی در طی سالها بر پهنای عقل جمعی هنر گسترش یافته و امروز او را بر بلندای خاص بودن و شفافیت و جلای یک  استاد قرار داده گویا هنرمند با کار و ممارستی زاهدانه همچون پیشگویی، طلایه دار بستر هنر آیندگان گردیده است.

کوروش شیشه‌گران متولد دوم مهرماه ۱۳۲۳ می باشد . او که در هنرستان هنرهای زیبای تهران و در دانشگاه هنرهای تزئینی نقاشی و معماری خوانده ،‌هنرجویی است که از سیطره بزرگانی چون وزیری مقدم،‌ حسین کاظمی و مهدی ویشکائی در مقام اساتید خود گریخته و در کنار بزرگانی چون سپهری، پیل آرام و زنده رودی مسیر منحصربه فردی را در هنر دوران رقم زده اند.

فعالیت حرفه ای کوروش شیشه‌گران در مقام هنرمند از سالهای ۱۳۵۲ دوره هایمتفاوتی را ثبت کرده است. جریانی عمیق پویا و تجربه گرانه که مسیر طولانی و گاه متناقض از دوران نقاشی کلاسیک و آکادمیک تا تجربه های مفهومی زمانه اکنون را ارائه می دهد. بداعت و گریز لحن شیشه گران از بستر عمومی و قالب هنر دوران صراحتاً خصیصه محوری آثار اوست.

فضای هنر ایران سالهای ۵۰ در پی یافتن نوعی زبان مدرن در تلفیق با عناصر بومی می باشد، شاید بتوان شیشه گران را نماینده اولین رگه های تفکر مفهومی و انتقادی هنر معاصر ایران دانست. از دیگر مفاهیم گفته شده در مصاحبه ها و نوشته های او باید به این نکته توجه نمود که تأکید بر حقیقت دوران و دریافت زیبایی شناسی فردیبدون توجه به جریانات غالب زمانه با رویکردی اجتماعی و گاهاً سیاسی شکل گرفته است.

هنوز مهرماه به پایان نرسیده و چندی از زاد روز ۷۱ سالگی هنرمند نگذشته که شاهد نمایشگاهی دیگر از کوروش شیشه گران در گالری شیرین هستیم. سالن نمایشگاه مالامال از تابلوهایی است که هنرمند و مجموعه داران برای این رویداد در اختیار گالری نهاده اند.

shishegaran-shirin

نقاشی هایی با خطوبط مواج و فرمهایی منتزع‌گردیده از پرتره های انسانی که حاکی از غلیان احساسی –غریزی هنرمند می باشد. خط به عنوان عنصر محوری آثار شیشه گران دریافت بی واسطه نقاش از مفهوم خط به عنوان یک عنصر تجسمی و نه تصویری است.

در بستر هنر ایران خط دارای ارزشی فضاساز می باشد هنرمند با تکیه بر این رویکرد و لحنی مدرن فضایی درهم پیچان همراه با رنگهایی شفاف را در معرض دید مخاطبان قرار می دهد. اجرای دقیق و حرکتی پویا از جریان انرژی بصری همگان را در بدو ورود به حیرت  می اندازد و تلاطمی از تجربه زیبایی شناسانه که در ساحت انتزاع باقی نمی ماند و در آثاری رویکرد اجتماعی خود را به رخ می کشد.

میانه ایستایی تفکر پویا و ساختارشکنانه هنرمند در چیدمانی به نام « جایی برای تماشاچی بودن » به همراه تابلویی که انتزاع یافته از تصویر  آیلان کودک سوری است مخاطب را چشم در چشم قربانیِ جور جباران قرار می دهد.

از وجوه برجسته هنر شیشه گران اجتماعی کردن نقاشی است جریان ساختارگرای حاکم بر لحن تجسمی و انتزاعی هنرمند هیچگاه او را از مسیر تعهد هنر شرقی جدا نکرده است و از دیرباز در مقابل والاگرایی هنر مدرن پایگاهی استوار را در مقام تمایز هنرش شکل داده است.در اثر دیگری به نام  “نفت”    بیانیه هنرمند تبعات دوگانه این پدیده را در معرض اذهان مخاطبان قرار می دهد. پدیده ای که بهره های شگرف و زخمهای بیشماری را حاصل کرده.

بی شک باید پذیرفت، که در مقام مقایسه هنر شیشه گران از واژگان هنر مدرن ایرانی بسیار سود برده است اما نسبت به هم عصران خود دارای واژگان نظری ارزشمندی می باشد.هنرمند در صورت و شاکله قالب آثارش فضای مدرن و ساختار گرایانه ای را ارائه داده که در محتوا قوام بخش جریان فضای ایرانی با رویکرد ساختار شکنانه است.

آثار تازه کوروش شیشه‌گران با تکیه به ارجاعات فارق از نوستالژی همعصران خود نشانه هایی از جهان مضطرب انسانی را در فرمالیستی ناب آشکار می کند . جهانی در هراس از فروپاشی قطعیت‌ها و سلطه تقدیر گریز و پیچیده زمانه.

نویسنده