یادی از استاد
- مریم روشن فکر
جشنواره فواد یک جشنواره خصوصی است که به یاد استاد فقید عکاس و فیلم‌بردار، فواد نجف‌زاده برگزار می‌گردد. این جشنواره که دومین دوره برگزاری خود را گذراند، با همت گروهی از شاگردان این استاد گران‌قدر شکل گرفت و ادامه پیدا کرد. نمایشگاهی از منتخبین این جشنواره در گالری راه ابریشم تهران برگزار شد و جمعه گذشته ۲۱ اسفند ماه خاتمه یافت. متن زیر نوشتاری است پیرامون این نمایشگاه و جشنواره.
فواد نجف‌زاده متولد ۱۳۳۱ در تهران و دانش‌آموخته مدرسه عالی تلویزیون و دانشکده هنرهای دراماتیک است. و سالیان عمر خود را در عکاسی، فیلم‌برداری و آموزش گذرانده است.
موضوع این دوره جشنواره فواد «بی نظمی» است، هیئت داوران این جشنواره متشکل از غزاله هدایت، عباس کوثری و مهرداد افسری بوده و دبیری جشنواره بر عهده مهدی وثوق‌نیاست.
جشنواره فواد در این دوره خود آثار رسیده را به دو دسته تک عکس و مجموعه تقسیم بندی کرده است. و همان‌طور که هیئت داوران در بیانیه خود اعلام داشته است، رسیدن به نظمی در نمایش موضوع بی‌نظمی، بیشتر به واسطه مجموعه عکس توان بروز یافته است و از همین روست که بیشتر منتخبین نهایی از میان مجموعه عکس‌ها بیرون آمده‌اند.
۴۳ تک عکس در این نمایشگاه ارائه شده‌اند که موضوعات مختلفی را در بر می‌گیرند، از مناظر شهری و طبیعی گرفته تا بی‌نظمی در روابط انسانی و فردی. رانندگان بی‌قانون، سطل آشغال‌های رها شده در میانه خیابان، بازی فوتبال در قبرستان، یک کلاس درس خالی با صندلی‌هایی که بی‌ملاحظه پخش و پلا شده‌اند. یا تصاویر اتفاقاتی که بی‌نظمی را به شکلی سمبلیک متجلی می‌کنند، همانند، یک گهواره آویزان بر شاخه درخت و توپ پلاستیکی در آن، یا نرده‌های حفاظی که دیوار زیر آن فرو ریخته است.
در مجموعه عکس‌ها نیز می‌توان کمابیش همین خصوصیات را مشاهده کرد، که به واسطه مجموعه بودن، بخشی از بار فرمی آن‌ها به معنا انتقال یافته است. تصاویری که در تکرار و استمرارموفق شده‌اند، بی‌نظمی را به صورتی بنیادین به نمایش بگذارند. به عنوان مثال در مجموعه عکسی که از چند چهارراه و خطوط عابر پیاده گرفته شده است، بدون اینکه بخواهیم با تصویری اغراق شده و لزوما زیبا مواجه شویم، مفهوم بی‌نظمی را در رفتار عابران پیاده که مانند اشباحی در میانه چهاراه حیران هستند، دریافت می‌کنیم. تصاویری که حتی به تصاویر ضبط شده از دوربین‌های راهنمایی و رانندگی شبیه هستند.
یا در مجموعه‌ی دیگری که از راه‌پله‌های اضطراری یک ساختمان در طبقات مختلف گرفته شده، تصویری را می‌بینیم از یک بی‌سلیقگی و شلختگی که حاصل بی‌توجهی رایج در زندگی آپارتمان‌نشینی امروز ماست.
در مجموعه عکس دیگری ما با تصویر افرادی مواجهیم که طبق آن‌چه در توضیح آثار آمده است، مربوط به افرادیست که سال‌هایی را که عمر خود و سرمایه کشور در تحصیل آنان هزینه شده را در میانه شغل‌هایی می‌گذرانند که نه ربطی به خواسته‌های فردیشان دارد و نه به نیازهای اجتماع و نه تناسبی دارد با این حجم عظیم سرمایه که مصرف رشد و پرورش آنان شده است. رفتاری که نتیجه آن یک نارضایتی همه‌گیر و ناکارآمدی گسترده دارد.
مجموعه دیگری که نمایش دهنده گونه‌ای بی‌نظمی بسیار درونی است، مجموعه‌ایست با نام خانه، که در آن خانه‌ای خالی و تک نفره به تصویر درآمده که هیچ نشانی از روح زندگی در آن دیده نمی‌شود، بلکه نوعی از تنهایی در آن وجود دارد، که خانه را از مفهوم اصلی آن به مثابه مکانی که در آن احساس آسایش و آرامش می‌کنیم را به مکانی برای رفع و رجوع نیازهای اولیه تقلیل داده است.
در مجموع آثار به نمایش غفلت و سهل‌انگاری موجود در روابط انسان و محیط پیرامون او می‌پردازد که تصویر قابل تاملی است از فضای امروز جامعه ما. نوعی از بی‌نظمی که همواره تقصیر را در امور به گردن نفر بعدی می‌اندازد، نوعی که نشانه‌ی فقدان تمرکز، توجه، همدلی و کار گروهیست. نشانه‌ای که حاکی از خودخواهی بسیار و نا‌آرامی درونی است که بیشتر ما یا دچار آن هستیم یا از درگیری با آن رنج می‌بریم. تک عکسی در این مجموعه وجود دارد که تصویری از دسک تاپ یک رایانه را نشان می‌دهد، صفحه‌ای شلوغ، مملو از میانبرها و کلیدهای برنامه‌ها و فایل‌هاست و در پس زمینه آن انعکاس کم‌رنگی از فضای یک اتاق دیده می‌شود با انبوهی از قوطی های رنگ ریخته بر کف اتاق، سطلی واژگون، اینجا و آنجا کاغدها، سیمها و بطری‌های خالی و انواع و اقسام چیزهای دیگر، تصویری آشنا، که هرچند شاید زیاده از حد مستقیم به نظر برسد، اما پیامی که در آن موجود دارد، قابل تعمیم به کل موضوع این نمایشگاه است، گونه‌ای از رها کردن مطلق و فرار از نظم، گونه‌ای آشفتگی عمیق که ما را دچار کرده است.
می‌توان گفت انسجام موضوعی و سبکی که در این نمایشگاه وجود دارد، نشان از تمرکز داوران و هیئت برگزاری بر برگزاری بهینه آن دارد. جشنواره فواد حرکتی مثبت است و امید می‌رود با تداوم و گسترش آن بتوان لحن‌های متنوع‌تری از عکاسی امروز را در آن مشاهده کرد و در آینده بتوان از میان هنرمندان و عکاسان جوانی که در این جشنواره حضور دارند، افرادی را دید که به سوی جلو قدم برداشته‌اند.
