نامه اول خرداد: آسیب‌شناسی مرمتگران

نامه نیمه اول خرداد ۹۵
به تازگی خبری دال بر مرمت ناقص و ناکارآمد اثر معروف استاد «کمال‌الملک» تابلوی پرتره «سردار اسعد بختیاری» در رسانه‌های جمعی منتشر شده است.

editors_choice_ramezaniاین قبیل نا کارآمدی‌ها در توجه به آثار هنری و فرهنگی ناشی از این مسئله قابل طرح است که نظام و ساختار نهادهای مرتبط با میراث فرهنگی و مقولات هنر نیازمند بازسازی و تجدید سازماندهی است، آنچنان که در سالهای دهه ۷۰ مرحوم مهندس شیرازی با تجمیع سازمان صنایع دستی و اداره کل موزه‌ها و دفاتر فنی باستان‌شناسی، اداره کل میراث فرهنگی را بنیان نهاد و از سویی نهادهای مرتبط در بخش خصوصی مانند مرمتگران و مجموعه‌داران و خدمات‌دهندگان به فضای تجسمی و اقتصادی هنر هم نیازمند تشکل‌های صنفی و ایجاد نظام‌نامه‌های مشخصی مانند نظام مهندسی می‌باشند تا برخورد با آثار هنری تحت ضوابط و چهارچوب حقوقی و قانونی و علمی صورت پذیرد.
در رشته مرمت از سال۱۳۶۳ دانشکده مرتبط در ذیل دانشگاه هنر شروع به فعالیت نمود و در طی سی سال گذشته تا کنون تعداد این مراکز رو به فزونی نهاده است. اما کماکان بیماران به دندانپزشکان (مرمتگران) تجربی مراجعه می‌کنند و یا به مرمتگرانی که دوره‌های کوتاه مدتی را به عنوان «کارگاه آشنایی» در یک کشور اروپایی طی کرده‌اند.
kamalolmolk-bakhtiariمشخصا یک مرمتگر باید به علم شیمی، فیزیک، تاریخ هنر و فن هنری مسلط باشد و تنها یک نقاش یا یک شیمیست نمی‌تواند در مورد سرنوشت یک اثر هنری تصمیم بگیرد. گرچه مسئله عدم وجود قوانین و آشنایی دست‌اندرکاران با مسائل و امکانات حوزه مرمت است، توسعه بی‌رویه اقتصادی و نبرد فرهنگ تعاملی باعث عقب ماندن دیگر نهادهای لجستیکی و ساختاری حوزه هنر شده‌است.‌
رشته مرمت آثار هنری و تاریخی در قالب آکادمیک در جهان رشته‌ای نوپا است که از سالهای ۱۳۵۵ در ایران پایه‌ریزی گردیده که متخصصان خوبی را هم ترتبیت کرده است. با توجه به قدمت و انبوه آثار موجود در کشور تنها ناکارآمدی اقتصادی فرهنگ مانع توسعه و اشتغال فارغ‌التحصیلان این رشته بود که با گسترش فضای اقتصاد هنر به‌خصوص در رشته تجسمی این مسئله نه تنها حل نشده بلکه به جهت نبود قوانین صنفی و نهادهای سامان دهنده بسیاری نامتخصصان به خود اجازه ورود به این حوزه را داده و در همکاری با دلالان آثار هنری و برای تولید اصالت‌های کاذب و گسترش فضای اقتصادی خود را صاحب نظر می دانند.
با امید به توجه همکاران و مسئولان نهادهای هنری در رفع این مسائل در رفع این مسائل تا بار دیگر شاهد اینگونه اتفاقات نباشیم.

نویسنده