خلاصه کتاب تاریخ هنر معاصر جهان | هنر، واقعیت و آوانگارد نوین

اوج و افول مدرنیسم

علیرضا سمیع آذر | موسسه فرهنگی پژوهشی چاپ و نشر نظر

تلخیص سایت تندیس سارا حسینی

کلمنت گرینبرگ، اظهار داشت که رنگ سیال در آثار انتزاعی پسانقاشانه واجد کیفیتی تزئینی، غیر اصیل و صرفا حض بصری است. بر خلاف کارهای حالت گرایی دکونینگ و پولاک، آثار روتگو و نیومن که حاکی ازگزارش دل نگرانی‌های نقاش و یا القا توهم و اضطراب رنگ‌ها در این موج هنری به دور از هرگونه بیان احساسی و استعاری و متفاوت از یکدیگر بودند. از این حیث یادآور رنگ نقاشی‌های انتزاعی نیمه نخست قرن همچون کارهای لژه، دولونه، کاندینسکی، موندریان و میرو هستند با فرمهای محکم و سطوح واضح به صورت سیلوئت‌های رنگی با کناره‌های قاطع ظاهر می‌شود.

نقاشی‌های نقاشان این دوره چون موریس لوئیس، کنت نولند، جولز اولتسیکی، السورت کلی و فرانک استلا در پی ایجاد همین کیفیات بودند، به همین خاطر کلمنت گرینبرگ این رجعت به گذشته و پیگیری تجربیات نقاشانه مدرنیست‌های اروپایی در قالبی نوین را به عنوان انتزاع پسانقاشانه یاد می‌کنند.

سطوح پیوسته در آثار هنرمندان این دوره به صورت نوار جلوه می‌کنند و به همین دلیل برخی از منتقدین از این آثار به عنوان نقاشی نواری نیز یاد می‌کنند. نقاشی‌های انتزاعی نخست قرن به غیر از موارد معدودی چون نوارهای دایره‌ای کوپکا، سطوح رنگی عمدتا در اشکال هندسی و یا فرم‌های انتزاعی نامشخص تبلور یافتند. جلوه‌ی دیگر این جریان هنری ، قاطعیت سطوح رنگی و متمایز بودن حاشیه‌های آنهاست که به صورت کناره قاطع، به خصوص در آثار السورت کلی و فرانک استلا، دیده می‌شود.

روشنی و وضوح رنگ‌ها، تاکید بر کنتراست و تمایز قاطع حاشیه‌های سطوح از زمینه، در آثار انتزاع پسانقاشانه یادآور همین کیفیات در آثار شیوه‌های نئوپلاستیسیسم، سوپره ماتیسم و آموزه‌های اساتید باهاوس در دهه‌های اولیه قرن است.

بسیاری از تابلو‌های السورث کلی از چارچوب متداول مستطیلی به شکل‌های متفاوتی تغییر شکل داده است. این آثار با فرم‌های هندسی متنوع و رنگ‌های خالص و غنی، گویی شکل واره‌ای هستند به دیدار و دیدار همچون زمینه‌ای برای تابلو که خود به مثابه شکل یا سطح رنگی است، ایفای نقش می‌کند. در واقع رابطه شکل و زمینه در تابلو به رابطه‌ی تابلو و دیوار تبدیل شده. تابلوهای فرانک استلا در اشکال ال و اچ و تی ، همانند کارهای کلی، هویت خود را در شکل بوم تجسم می‌یابد.

فرانک استلا که به اعتقاد برخی منتقدین مهمترین نقاش این موج هنری بود، ساده‌ترین عبارات را در خصوص این جریان بیان می‌کند: آنچه می‌بینید همان چیزی است که می‌بینید. تابلوهایی با اشکال خاص تمام توجه را به خود بوم معطوف می‌دارد نه به رنگ ، فرم، موضوع و یا هرچیز دیگری در درون آن و نقاشی تکه پارچه‌ای حاوی فرم‌های تجسمی نیست بلکه خود شکلی قاطع و مستحکم بر روی دیوار است.

شاید برای رسیدن به این معنا، استلا و کلی به جای پارچه در تابلو هایشان از سطح چوبی و فلزی استفاده کرده‌اند و کارهایشان بیش از یک تابلوی نقاشی به شی مینیمالیستی تبدیل شده که به هنگام بحث مینیمالیسم در این باره بحث خواهد شد.

شاخص‌ترین کارهای موریس لوئیس از سطحی ساده وسفید با نوارهای عمودی و یا قطری رنگی به شکلی سیال هستند که این نوارها عموما با برس‌های نقاشی دیواری ، خشک کن و یا هرچیز دیگری غیر از قلم مو نقاشی شده و دارای رنگ هایی اشباع و فاقد کیفیت احساسی و حالت گرایی دارد. کارهای وی از توهم و خیال به دور هستند و قدرت و انرژی فراوانی به مدد خطوط ضخیم رنگی به روی بوم جاری شده است و فارغ از هرگونه شور و هیجان یا اضطراب تنها یک شعف بصری هنری ساده و بدون حشو و زواید به تماشاگر می‌دهند.

کلمنت گرینبرگ این چشم نوازی را مهمترین وظیفه نقاشی و قدمی در راستای رسیدن به کیفیت ناب نقاشانه در هنر مدرنیستی تلقی می‌کند. مجموعه‌ی دیگر کارهای موریس لوئیس به شیوه‌ی ریختن رنگ‌ها به روی بوم خلق شده‌اند که این شیوه پیش از وی توسط هلن فرانکن تالر به کار گرفته شده بود.

گرینبرگ در سال ۱۹۵۳ لوئیس و نولند را به کارگاه فرانکن تالر برد تا آنان را با سنت شکنی‌های این زن هنرمند در رها کردن رفتارگرایی تهاجمی ، ضربه قلم‌های کنشی و لگد گذاری اکسپرسیونیست انتزاعی آشنا ساخت. هردو مجموعه یاد شده موریس لوئیس از حالت های بیانگرایانه و تاثیرگذار هیجانی به دور بوده و این آثار به دور از حواشی تنها از طریق بصیرت چشمی و نگاه صرف نقاشانه یا مخاطب خود ارتباط برقرار می‌کند. همچنین دوری جستن انتزاع پسا نقاشانه از خصلت‌های کنشی و دراماتیک باعث تمایزش از جنبش اکسپرسیونیسم انتزاعی می‌شود. به تعبیر منتقدین جانب دار این جریان، نقاشی را از تنش دراماتیک بازداشته و به دغدغه‌های صرفا نقاشانه‌ای همچون ادراک بصری و ارتباط دیدمانی معطوف می‌سازد.

معروف‌ترین کارهای کنت نولند کارهای اولیه وی هستند که معمولا با باندهای رنگی و کناره‌های قاطع شناخته می‌شوند. وی با تبدیل طرح‌های ساده از نوارهای رنگی به کاهش عناصر در مقایسه با آثار فرانکن تالر و موریس لوئیس دست پیدا می‌کند.

در این مجموعه به غیر از کاهش عناصر و تصفیه‌ی تناسبات و رنگ بندی‌ها هیچ خصوصیت جالب توجه دیگری مطرح نیست. نولند خود تصریح می‌دارد: من می‌خواهم رنگ، ریشه و جوهر نقاشی باشد، لذا تلاش کردم در ساختار شکلی کارهایم ترکیب و چیدمان عناصر به نفع رنگ به حاشیه برود. پولاک می‌خواست نقاشی را از قید طراحی آزاد کند لیکن من می‌خواهم رنگ را به نیروی مولد در فرایند آفرینش هنری تبدیل کنم. وقتی به شخصیت رنگ‌ها در آثار نولند تعمق می‌کنم نه از نیروی ذهنی و عاطفی رنگ‌های اکسپرسیونیست‌ها همچون روتکو و نیومن برخورداراند و نه از قواعد ساختاری رنگ شناسی در آثار پیشگامان مدرنیست اروپایی چون موندریان و آلبرز و ایتن پیروی می‌کند.

مایکل فراید آثار دَورانی نولند را بسیار پرشور و حاوی قدرتی شکننده می‌خواند و با وجود فاصله گیری از موضوع، کماکان تاثیرگذار و تا حدی غم انگیز و قطعا با اصالت می‌داند.

کلمنت گرینبرگ آثار نولند را همچون موریس لوئیس اندوهبار، لیکن عمیق و تاثیر گذار می‌خواند. او تاکید می‌کند که این آثار اصالتی درخور توجه دارند. نوارهای کنت نولند، در ابتدا تحت تاثیر حلقه‌های رنگی هنرمند اروپای شرقی کوپکا شکل گرفت که دایره‌ای شکل و بسیار پویا بودند. سپس شکلی نشانه گونه پیدا کرده و در اواخر دهه ۶۰ به خطوط کشیده و افقی در پهنای بوم تبدیل شدند.

[divider style=”solid” top=”20″ bottom=”20″]

قسمت های بعد خلاصه کتاب کتاب تاریخ هنر معاصر جهان، اوج و افول مدرنیسم را اینجا دنبال کنید:

مسعود اسکندری ؛ عکاس مهاجر

Posted: 27 اسفند 1401

مسعود اسکندری خویی متولد ۲۳ آذر ۱۳۴۰ دانش آموخته عکاسی از دانشگاه هنر . فوق لیسانس عکاسی از دانشگاه هنرتهران و مستند نگاری از دانشگاه Ryerson کانادا (Master of Fine Arts in Documentary Media) . تدریس در گالری هنر همیلتون و دستیار خانم Pearl Van Geest هنرمند و مدرس نقاش کانادایی .

0 comments

خلاصه کتاب تاریخ هنر معاصر جهان | انتزاع پسانقاشانه

Posted: 28 فروردین 1397

Posted: 17 خرداد 1396

جکسون پولاک و نقاشی کنشی در خلاصه کتاب تاریخ هنر معاصر جهان خلاصه کتاب تاریخ هنر معاصر جهان | اوج و افول مدرنیسم | اکسپرسیونیسم انتزاعی، خوانش نوین از مدرنیسم علیرضا سمیع آذر | موسسه فرهنگی پژوهشی چاپ و نشر نظر سایت تندیس تلخیص سارا حسینی جکسون پولاک، بی‌تردید یکی از درخشان‌ترین نقاشان جنبش اکسپرسیونیست انتزاعی می‌باشد. با اینکه وی نسبت به باقی نقاشان اروپایی‌الاصل این جنبش گمنام‌تر بود، ولی به سبب جسارت و شیدایی‌اش، در اکپرسیونیست انتزاعی به اوج خود […]

0 comments