خلاصه کتاب در جستجوی زبان نو قسمت دوازدهم
تحلیلی از سیر تحول هنر نقاشی در عصر جدید
فصل اول بخش ششم پدیده های دنیای نو و درآمد فصل دوم سنگینی بار گذشته
تألیف روئین پاکباز | انتشارات نگاه
سایت تندیس تلخیص دینا صنیعی
در سال‌های پس از جنگ دوم جهانی، گر چه انتزاع‌گرایی ناب بر نقاشی غرب غالب شده بود، حرکت‌هایی در مسیر هنر فیگوراتیو در آثار نقاشان جوان به چشم می‌خورد. این نقاشان سنت تجربیات کوبیست‌ها و اکسپرسیونیست‌ها را پشت سر گذاشتند و می‌توانستند به مدد پژوهش‌های خود به استحاله و جابجایی و تفسیر واقعیت بپردازند. تصویری که این نقاشان از واقعیت عرضه می‌داشتند خلاء دنیا، ویرانی اشیاء و تنهایی و مسخ شدگی انسان معاصر بود و بطور کلی می‌توان گفت که رئالیسم این نقاشان واقعیت را بیان نمی‌کرد، بل آنها زیر سوال می‌برد.
این نیز تصویر دیگری بود که هنرمند غربی با تلخ‌کامی و اندوه از بحران روحی خویش و بیگانگی انسان ارائه می‌داد. بدبینی رایج که به قالب مرثیه‌های کلامی و تصویری ریخته می‌شد، بر نقاش رئالیستی چون بن شان (۱۸۹۸-۱۹۶۹) نیز اثر گذاشت. بی‌شک این مسیر پر فرازونشیب برخورد هنر با واقعیت به پایان خود نرسیده است. اما بنظر می‌آید که پاسخ‌های هنرمندان باختر زمین به مسئله واقعیت، تکرار مقلدانه همان تجربه‌هایی است که استادان هنر نوین قبلا به انجام رسانده‌اند.
علاوه بر این، در این سال‌ها با موجی تازه از هنر تجاری زیرعنوان هایپررئالیسم، سوپررئالیسم، فتورئالیسم و غیره روبرو هستیم. از سوی دیگر، بعید نیست که در فرهنگ جهانی آینده، رئالیسم به دست هنرمندان غیرغربی متحول شود. زیرا اولا شرایط زندگی در دنیای نو همواره چنین انگیزه‌ای را در اندیشه هنرمندان سایر نقاط جهان بیدار می کند؛ و ثانیا رئالیسمی که از ژرفای سرچشمه قدیم به سطح زندگی معاصر فراز می‌آید، نظیر همان کششی را باز می‌تابد که استادان اروپایی برای تعریف و باز نمایی واقعیت داشته‌اند.
در فصل پیش گفتیم نقاشی اروپا تا سال ۱۸۰۰ از میراث استادان اوج رنسانس، بویژه رافائل و تسین بهره می‌گرفت. اما در اینجا اشاره به دو تن از نقاشان بزرگ سده هفده روبنس و پوسن برای توضیح چگونگی تحول نقاشی سده هجده ضروری است. پیتر پل روبنس شاید تنها نقاشی بود که توانست دستاوردهای دو مکتب رم و ونیز را با هم بیامیزد و سبکی بدیع و هوشمند ایجاد کند. سبک نقاشی روبنس در جنبه قوی نمایش، سرزندگی طرح و رنگ و بیش از همه در اسلوب رنگ‌آمیزی خاص خلاصه می‌شد .
نیکلا پوسن نقاش فرانسوی، نیز ابتدا تحت تاثیر نقاشان ونیزی قرار گرفت؛ اما به زودی خود را از این تاثیرات خیال‌پردازانه رهانید تا سبکی کاملا تعقلی و کلاسیک را بر اساس تاکید به صلابت طرح و استحکام هندسی ترکیب هنری پدید آورد.
کلاسیسیسم پوسن بر عناصر واقعی مبتنی بود؛ زیرا پوسن تاریخ را بر اسطوره ترجیح می‌داد. به عقیده پوسن عالیترین هدف نقاشی تجسم حرکات جدی و والامنش آدمی است و این حرکات باید به روشی منطقی و منضبط نشان داده شود. مقصود نقاش باید در تکاپوی وصف نمونه‌های نوعی و مفاهیم کلی باشد؛ و برای آنکه خرد آدمی و نه حس او را مجذوب هنر خویش سازد، باید وسایل یا عوامل پیش پا افتاده‌ای چون رنگ‌آمیزی تابناک را حذف و بر تهذیب صورت و ترکیب هنری بپردازد.
در نیمه دوم سده هفدهم درپی کاهش اقتدار و نفوذ دربار پاپ و افول دوران اعتلاء اقتصادی رم، رهبری همه هنرها به عهده لوبرون سرنقاش دربار و رئیس آکادمی شاهی قرار گرفت.
شارل لبرون (۱۶۱۹-۱۶۹۰) چندین سال در رم زیر نظر پوسن آموزش دیده بود و با اصول وی به خوبی آشنایی داشت. او در نقاشی استادی ماهر شد و با اختیارات کامل خود ذوق و مهارت معماران، نقاشان و پیکره‌سازان را به سوی یک هنر درباری شکوهمند و صورتگرا (فرمالیست) هدایت کرد، بدین‌گونه شیوه پادشاهی عصر لویی چهاردهم شکل گرفت.
سردمداران این شیوه پادشاهی که خود را پیرو کلاسی سیستم پوسن قلمداد می‌کردند در واقع صورتگرایی و اصول آکادمیسم را در هنر رواج می‌دادند. حال آنکه کلاسیسیسم پوسن در بینش فلسفی عمیقی مبتنی بود.
پوسن به محتوا همانقدر اهمیت می‌داد که به قالب؛ ضمن اینکه بر خلاف استادان ونیزی معتقد بود رنگ در نقاشی عنصری تعیین کننده نیست. در اواخر سده هفده گروهی از اعضای آکادمی، با همان خشکی و تعصب مدافع اصول هنری روبنس شدند. به زودی دو جبهه متخاصم از هواخواهان پوسن و روبنس به وجود آمد و مباحثاتی بین آنان درگرفت که به ستیز طرح و رنگ معروف شد. پوسن گرایان بر اهمیت طرح در نقاشی پرفشاری می‌کردند و روبنس گرایان بر مبنای آثار تیسین و روبنس مدعی بودند که رنگ در نقاشی بیش‌تر اهمیت دارد.
شماره‌های پیشین خلاصه کتاب درجستجوی زبان نو را اینجا بخوانید:
در جستجوی زبان نو | واقعیت از منظر نقاشان امپرسیون تا سورئال
خلاصه کتاب در جستجوی زبان نو | واقعیت از منظر نقاشان امپرسیون تا سورئال قسمت دهم: تحلیلی از سیر تحول هنر نقاشی در عصر جدید فصل اول، بخش ششم: پدیده های دنیای نو تألیف روئین پاکباز | انتشارات نگاه سایت تندیس تلخیص دینا صنیعی در اصل خود هنرمند است که با سرشاری قلب خویش به جهان زندگی می بخشد و بدین‌گونه به واقعیت اهمیت و معنی می‌دهد. ون گوک آفریننده واقعیتی نو و معنوی است؛ که در هنرش همچنان‌که در […]
پدیده های دنیای نو | خلاصه کتاب در جستجوی زبان نو
پدیده های دنیای نو | خلاصه کتاب در جستجوی زبان نو قسمت نهم: تحلیلی از سیر تحول هنر نقاشی در عصر جدید فصل اول، بخش ششم: پدیده های دنیای نو تألیف روئین پاکباز | انتشارات نگاه سایت تندیس تلخیص دینا صنیعی نقاشی رمانتیک انگلیسی که با چهره نگاری آغاز شده بود اکنون در منظره سازی رخ می نمود، ترنر(۱۷۷۵-۱۸۵۱) و کانستبل(۱۷۷۶-۱۸۳۷) از استادان این مکتب انگلیسی بشمار می‌آیند؛ و هر دو نکات نامکشوف طبیعت را می‌جویند. اولی با نیروی تخیل […]
چگونگی پیدایش نگارخانه در دنیای هنر
چگونگی پیدایش نگارخانه در دنیای هنر خلاصه کتاب در جستجوی زبان نو تحلیلی از سیر تحول هنر نقاشی در عصر جدید | قسمت هشتم فصل اول بخش ششم پدیده های دنیای نو تألیف روئین پاکباز | انتشارات نگاه سایت تندیس: تلخیص دینا صنیعی یکی از مشخصات دنیای نو گسترش امکانات و همه گیر شدن فرهنگ است؛ آموزش هنری که پیش از این در انحصار خواص بود همگانی شد. هنرکده‌ها افزایشی بی‌شمار یافت. لیتوگرافی و سایر روش‌های چاپ دستی تولیدات هنری […]
تحول هنر در نوسانات عمیق اجتماعی
تحول هنر در نوسانات عمیق اجتماعی | قسمت هفتم خلاصه کتاب در جستجوی زبان نو تحلیلی از سیر تحول هنر نقاشی در عصر جدید تألیف روئین پاکباز | انتشارات نگاه سایت تندیس: تلخیص دینا صنیعی مفهوم دنیای نو با تحول انقلابی در چند کشور غربی شکل می‌گیرد؛ اما به زودی به یک مفهوم عام بدل می‌شود. در دنیایی که به سبب خصلت مدرنش کاملاً از دنیای قدیم متمایز شده و همواره در حال نوتر شدن است؛ همه قاره‌ها عرصه پژواگ […]
پیش‌درآمد عصر جدید خلاصه کتاب در جستجوی زبان نو
پیش‌درآمد عصر جدید |قسمت ششم خلاصه کتاب در جستجوی زبان نو تحلیلی از سیر تحول هنر نقاشی در عصر جدید تألیف روئین پاکباز | انتشارات نگاه سایت تندیس تلخیص دینا صنیعی عصر جدید شروع دورانی آکنده از تنوع و تضاد است و مهمترین و نخستین اتفاق آن انقلاب صنعتی است؛ که در پایان سده هجدهم و انقلاب سیاسی بزرگ فرانسه بود. به بیان دیگر، سده هجدهم برای اروپا به منزله واپسین مرحله از روند فاصله‌گیریش از شرایط قرون وسطی بود […]
عصر باروک سرمنشأ آکادمیسم
عصر باروک سرمنشأ آکادمیسم قسمت پنجم خلاصه کتاب در جستجوی زبان نو |تحلیلی از سیر تحول هنر نقاشی در عصر جدید تألیف روئین پاکباز | انتشارات نگاه سایت تندیس: تلخیص دینا صنیعی باروک از دوره‌های تاریخی است که فلسفه هنر و علم بر هم انطباق کامل دارند. همانطور که فیلسوف باروک دیدگاهش را به سوی فضای لایتناهی می‌گشاید، هنرمند باروک بی‌کرانگی فضا را می‌جوید. نیرویی به سوی نامتناهی می‌رود و هماهنگی متناهی را پیوسته دچار مخاطره می‌کند. نور هم مانند […]
عصر رنسانس تحولی در آموزش هنر | خلاصه کتاب در جستجوی زبان نو
عصر رنسانس تحولی در آموزش هنر خلاصه کتاب در جستجوی زبان نو | قسمت چهارم تحلیلی از سیر تحول هنر نقاشی در عصر جدید تألیف روئین پاکباز | انتشارات نگاه سایت تندیس تلخیص دینا صنیعی عصر رنسانس همچنین شاهد تحولی در آموزش هنر است؛ هنرمند دیگر همچون صنعتگر نیست بلکه کسی است که در انتخاب موضوع‌های هنری با متفکران زمان مشورت می‌کند، البته این دگرگونی تا زمان میکلانژ هنوز محسوس نیست. نخستین موسسات که شالوده آکادمی‌ها را پی‌ریزی کردند انجمن‌های […]
رنسانس، ارتقا جایگاه صنعتگر به هنرمند
رنسانس، ارتقا جایگاه صنعتگر به هنرمند خلاصه کتاب در جستجوی زبان نو | تألیف روئین پاکباز، انتشارات نگاه قسمت سوم | تحلیلی از سیر تحول هنر نقاشی در عصر جدید سایت تندیس تلخیص دینا صنیعی در رنسانس مفهوم زیبایی برطبق اصول عقلی و منطقی یونان باستان تبیین می‌شود، آلبرتی زیبایی را به عنوان هماهنگی تمام اجزا تعریف می‌کند، به طوری که مهمترین اصل مورد قبول کلاسیسیسم ساختار اثر هنری، به گونه‌ای است که امکان ندارد بر آن چیزی بیفزاییم یا از […]
تأثیر رنسانس در نقاشی | خلاصه کتاب در جستجوی زبان نو
تأثیر رنسانس در نقاشی | خلاصه کتاب در جستجوی زبان نو قسمت دوم: بستر شکل گیری هنر در دوران رنسانس تألیف روئین پاکباز | انتشارات نگاه سایت تندیس تلخیص دینا صنیعی نقاش اروپایی حدود پنج قرن طبیعت را الگو قرار داده بود و هدفش آن بود که تماشاگر را با دنیایی مشابه با جهان مرئی روبرو کند، و برای تحقق یافتن این هدف از شگردهای فنی مدد می‌گرفت که به عنوان میثاق‌های ارزنده (سنت بزرگ) شناخته می‌شدند. روند تاریخی سنت […]
هنر نقاشی در عصر جدید | خلاصه کتاب در جستجوی زبان نو
سایت تندیس تلخیص دینا صنیعی
مرور پرونده های سال ۹۶
دینا صنیعی نقاش و عکاس است، او تا کنون در بیش از ۴ نمایشگاه گروهی شرکت داشته و بیش از یک سال است در زمنیه تلخیص کتاب، تنظیم و تهیه گفتگوها با سایت تندیس همکاری دارد.
