نقدی بر نمایشگاه اشکان صانعی | برون فکنی رسانه‌ای

گالری اُ

به قلم جاوید رمضانی

پرداختن به طراحی به عنوان مدیا و رسانه قابل تکیه در ساخت و پرداخت هویت هنری هنرمند، فی نفسه همراه با رفتاری احساساتی و پر التهاب دیده می‌شود. نگاهی انسانی و بدوی در پس این رویکرد استنباط می‌گردد که تمایل به بازگشت به طبیعت و سعی در گریز به نوع زیستن انسان دراوان تمدن دارد. زمانی که سکوت زبان تنها با آواهای غیر معمول شکسته می‌شد و کلماتی برای بیان ابداع نشده بود. برقراری رابطه با دیگر همنوعان چالش انسان بدوی است. پس آتش و زغال و دیوار غار در اختیار آدمی است تا مقصود خود را بیان کند.

هفته گذشته در گالری اُ شاهد بر پایی نمایش آثار اشکان صانعی بودیم. صانعی هنرمند جوانی است که سودای شکل دادن هنر شخصی را دارد و این بلند پروازی او را واداشته تا به مبدا نقاشی عزیمتی تاریخی کند. منظورم این است که اولین واکنش‌های تصویری، بصری انسان، یعنی طراحی را بررسی می‌کند. گرچه او این مسیر را به عکس رفته است از نمایش‌های گذشته وی در گالری هما و بررسی آثارش می‌توان غلبه روز افزون طراحی را مشاهده کرد.

امروز به سختی بتوان تصویر درستی از طراحی به عنوان رسانه ارائه داد چرا که دوران مدرن با دگرگونی کارکرد طراحی همراه بود و نظام ذهن گرایانه دوران به ثبت جریانات ذهنی تمایل داشته و طراحی بی‌واسطه ترین و صا دقانه‌ترین بازتاب ذهن انسان بود، از این رو هنرمندان رفتار طراحانه در نقاشی را می‌پسندد. بطور مثال تحول در طراحی لوازم خانه و یا استفاده مستقل نمایشی از طراحی در موزه‌ها همگی حاصل جریان دوران مدرن است. اما این روند در دوران پسا مدرن متحول شد و طراحی توسط هنرهای جدید مصادره گردید. آنچنان که صانعی سعی در انتقال رفتار خود از سطح دو بعدی به فضای ملموس حسی و سه بعدی دارد.

درک سازوکار ماده و حس انسانی همیشه وابسته به ساختارها و تجربیات ذهن انسان دارد زمانی که شما بویی را درک می‌کنید. چگونه آن‌را می‌پسندید و یا ناخوش‌آیند می‌دانید این وابسته به تجربه گذشته است. صانعی در تلاش برای دست یابی به تاثیرات بصری منحصر به فرد که از منظر هنرمندان مدرن تنها عملی تمرینی و ممارستی به حساب می‌آیند جهان تفکر هنری خود را سامان می‌داد و یا حداقل در نمایشگاه‌های گذشته او ما شاهد این روند بودیم اما در این کارنما آنچنان که خود هنرمند می‌گوید مخاطب را به درون این فضا هدایت کرده است. زمانی که بیننده وارد گالری می‌شود در سالن جانبی با آتشی روشن مواجه می‌گردد که بوی چوب سوخته را در فضای تاریک پخش کرده و دیوارها همگی سیاه شده‌اند. این قرارگیری در طبیعت و گذشته ملموس در ناخوداگاه جمعی به نوعی سعی دارد تا هنری را مطرح کند که در یک روند شکل گرفته. روند سوختن چوب تولید رنگدانه سیاه و قرارگیری روی کاغذ و سطوح حامل نقاشی. در دیوار حاشیه ورودی مواد اصلی کار خود را هنرمند در داخل کیسه‌های پلاستیکی با ذکر تاریخ بر روی دیوار نصب نموده تا اشاره مستقیمی به روتد شکل‌گیری داشته باشد.

هنرمند در آثاری که بر روی دیوارها ارائه می‌دهد حساسیت نقاشانه خود را مطرح کرده و بیشتر آثار لحنی کمینه گرا و اتفاق محور دارند تا جریان خلاقیت معقول و محاسبه شده هنر مفهومی صانعی را تعدیل کنند.

تکنیک خلق آثار آنچنان که نگارش شده مداد همراه با لیزر است این خود ابزار جدیدی است که بداهگی طراحی را به وادی ابزار آن گسترش داده است. صانعی تمام تلاش خود را انجام داده است که با انتخاب محیط مناسب برای نمایشگاه خود و حتی کار بر روی شیشه‌های ورودی حیاط نیروها و تاثیرات مورد نظر فضا بر روی بیننده را داشته باشد. این برون فکنی رسانه‌ای محوری‌ترین نکته نمایش هنرمند است. صانعی در عین داشتن احساساتی عمیق به ذات طراحی سعی در عواطف ستیزی داشته و جریان اغراق‌آلود فضاسازی با چیستی کارماده طراحی را مطرح می‌کند. این عزیمت طراحی از نقطه مدیا به سوژه، وی را از منظر محوریت نقاشی به سمت تفکر و پژوهش به عنوان مرکز عمل هنری ارتقا می‌دهد. این چرخش خود آغاز راهی صعب است که قطعا برای بضاعت عمومی هنر ما افقی دور به حساب می‌آید. گرچه فقدان ارتباط زیستی و اجتماعی بطور مستقیم هنر صانعی را رنج میدهد و مخاطبان او را محدود به لایه‌های نخبه قرار داده و از این لحاظ رفتاری مخالف با لحن هنر طراحی محور دارد.

هنرمندان این دوران رسانه دوستند و تعدد رسانه‌ها را می‌پسندد. چه به لحاظ رفتار اجتماعی چه به لحاظ رفتا ر ارتباطی و در پی رسانه‌های ترکیبی هستند تا در جبر جریان‌های اقتصادی محصور نگردند، اما تا چه حد این در مورد فضای هنر معاصر ما صادق است قابل بررسی است. خوانش صانعی در این کارنما از الحان وارداتی نشات می‌گیرد که تنها با نمایش آینده وی می‌توان صدق این تحلیل را بررسی نمود.