جادوی رنگ‌های کهن در آثار فیروزه اخلاقی

کهن‌الگوها و رنگ‌های اصیل در آثار نقاشی فیروزه اخلاقی
گفت‌وگوی جاوید رمضانی با فیروزه اخلاقی
آوام مگ: تنظیم سارا اوسطی


فیروزه اخلاقی نقاش

فیروزه اخلاقی هنرمند ایرانی، ملقب به ف. اخلاقی، نقاشی را از کودکی و از ده‌سالگی آغاز کرد و در نوجوانی در محضر استاد سروژ بارسقیان اصول نقاشی کلاسیک را آموخت. او در دانشگاه سوره در رشته‌ی معماری تحصیل کرد و سپس برای ادامه‌ی تحصیل به یونان و آلمان سفر کرد. وی در ابتدا وارد آکادمی هنر یونان شد و در آلمان به آکادمی هنر فرانکفورت رفت و در رشته‌ی نقاشی تحصیل کرد. این هنرمند هم‌چنین به چهار زبان فارسی، انگلیسی، یونانی و آلمانی مسلط است و نمایشگاه‌های داخلی و خارجیِ بسیاری را به ثبت رسانده است. فیروزه اخلاقی هم‌اکنون نماینده‌ی یونسکو در ایران و مدیر یونسکو (دفتر یونان در آتن) در خاورمیانه در رشته‌های نقاشی، عکاسی، مجسمه‌سازی و موسیقی می‌باشد. او در کارنامه‌ی خود جایزه‌ی تصویرسازی کتاب یونان به زبان یونانی («سفر فریدون») و هم‌چنین تدریس طراحی و نقاشی در کشورهای ایران، آلمان و یونان را به ثبت رسانده است.

او در رابطه با آثار خود عنوان می‌کند: هزاران سال قبل از میلاد مسیح، طراحی‌های کمینه‌ی بشر بر روی سنگ‌ها و سفال‌ها تحت عنوان مُهر استفاده می‌شده است. این طراحی‌ها رمزگشای افکار انسانیِ مردمان ایران باستان است. آنان هرچه می‌اندیشیده‌اند و آرزو می‌کرده‌اند بر روی سنگ و سفال نقش می‌زده‌اند. در آیینه‌ی طراحی‌های تاریخی، افکار درونی و خواسته‌های روحی و جسمی انسان‌های آن دوره هویداست. این بازنمایی راهکاری برای درک هویت ایرانیِ ماست.

من، به‌عنوانِ هنرمندی ایرانی، با الهام از این نقوش کمینه و با استفاده از رنگ‌های اصیل و جادوییِ کهن‌بومِ پارسیان (رنگ‌های گلیم و گبه و سفالینه) سعی در آفرینش جهانِ خود دارم، جهانی که پیوند دیروز و امروز است و رهاییِ زیستنِ مردمِ این بوم‌وبَر را فراهم می‌آورد.

فیروزه اخلاقی نقاش

ــ کمی از اکنونیّتِ هنرمند بگویید.

خودِ لغتِ حال بسیار پرمعناست و اگر دقت کنید کلمه‌ی خوشحال یا باحال به همان معناست که در حال زندگی کنی و اکنون را دریابی. من سعی می‌کنم همیشه در زمان حال زندگی کنم و آن کاری که دلم می‌گوید انجام می‌دهم؛ در این زمان، اصلاً به سن فکر نمی‌کنم چون خواستِ شما مهم است و اگر بخواهید، می‌توانید. قدرت ذهنِ انسان بسیار فراتر است از آن‌چه استفاده می‌کند.

ــ با توجه به این‌که دوره‌ای در یونان زندگی کردید، از آن چه آموختید؟

من خوشحال‌زندگی‌کردن را از یونانیان آموختم، این‌که اگر قلبِ شما ثروتمند باشد، خوشبختید؛ از کوچک‌ترین چیزها لذت می‌برید و شاد می‌شوید.

فیروزه اخلاقی نقاش

ــ نظرتان در مورد فضای هنر امروز ایران چیست؟

با توجه به این‌که من شما را به‌عنوان یک نهاد هنریِ معتبر در ایران می‌شناسم، دوست دارم چند نکته را در این زمینه یادآوری کنم.

یکی این‌که افرادی که در ایران صاحب‌نظر و صاحب‌تفکرند، اگر کاری یا اثری را نقد کنند و آن را فاقد ارزش بنامند، دیگر هیچ‌کس جرئتِ تعریف‌کردن از آن اثر را نخواهد داشت، حتی اگر سلیقه‌ی شخصی‌اش باشد؛ چون به واسطه‌ی نظرِ آن شخصِ منتقد، فرد ترس از انگِ بی‌سوادی خوردن دارد؛ یا این‌که هیچ‌کس در مورد کاری که هنوز از جانب منتقدی تأیید یا رد نشده نظر نمی‌دهد.

در واقع، برخی از هنرمندان در ایران برَند شده‌اند و همه به تبعیت از آن، همین‌که وارد گالری می‌شوند، شروع به تعریف و تمجید از کارها می‌کنند.

نکته‌ی دیگرِ من در مورد معلولین و بهادادن به آن‌ها در گالری‌هاست که هیچ فضای مناسبی برای آن‌ها در گالری‌ها در نظر گرفته نشده و گویا معلولین حقّ بازدید از فضای هنری را ندارند. اکثر گالر‌ی‌های ما تعداد زیادی پله دارند که برای معلولین قابل استفاده نیست.فیروزه اخلاقی نقاش

ــ ما سطحیّتِ عمیق داریم و این مسائل برمی‌گردد به سطحیّتِ ما! در ‌واقع، آن‌چه ما امروز در اکثر گالری‌ها می‌بینیم به نیاز امروزِ ما بر نمی‌گردد و تفکر انتقادی پشت آن نیست.

بله، کاملاً، حتی گالری‌های نوسازِ ما هم که به تازگی شاهد افتتاح‌شان هستیم این استانداردها را رعایت نمی‌کنند.

و نکته‌ی دیگری که برای من عجیب بود این‌که در گالری‌ها من هیچ کودکی نمی‌بینم و اصولاً بچه‌ها را در گالری‌ها راه نمی‌دهند. این فرهنگ‌سازی از کودکی باید شکل بگیرد، همان‌طور که در اروپا کودکان از همان دوران بچگی با فضای هنر آشنا می‌شوند.

فیروزه اخلاقی نقاش

ــ نقاشی از چه زمانی برای شما نمود کاملاً جدی پیدا کرد؟

من از کودکی نقاشی می‌کردم و به آن علاقه‌مند بودم؛ تا این‌که وقتی ده‌سالم بود در مدرسه یک مسابقه‌ی نقاشی برگزار شد و من در آن مسابقه جایزه گرفتم و متوجه شدم که می‌توانم نقاشی را جدی‌تر دنبال کنم.

فیروزه اخلاقی نقاش

ــ کمی از کودکی‌تان بگویید.

پدر من وکیل بودند و اهل ادبیات، و همین‌طور از همان کودکی ما را با موسیقی تئودوراکیس آشنا کردند و این پیش‌زمینه‌ی من برای سفر به یونان شد. در نوجوانی، پیش سروژ بارسقیان آموزش نقاشی کلاسیک و رنگ دیدم. ایشان استاد بسیار سخت‌گیر و خوبی بودند. در همان زمان، به صورت خودآموز، مینیاتور هم کار کردم. از همان دوران هم اطرافیانم کارهایم را می‌خریدند.
در ایران، در دانشگاه سوره معماری خواندم که احساس می‌کنم به کار نقاشی‌ام کمک کرد و اکنون از این بابت خوشحالم.

فیروزه اخلاقی نقاش

ــ تاکنون تجربه‌های تلخ داشته‌اید؟

تجربه‌ی تلخ به آن صورت خیر، اما همیشه سعی کرده‌ام به دید مثبت بنگرم و متوجه شدم که آن تجربیات در اتفاقات بعدیِ زندگی‌ام تأثیرگذار و مثبت بوده‌اند. من سعی می‌کنم فضای زندگی‌ام را خودم بسازم و توقعی از دیگران ندارم؛ بنابراین از سِیرِ زندگی‌ام خوشحالم.

فیروزه اخلاقی نقاش

ــ از تحصیلات‌تان بگویید.

من بعد از گرفتن لیسانس معماری در ایران، به یونان رفتم، در دانشگاه، دوره‌ی زبان یونانی دیدم و مدارک مربوط به زبان یونانی را گرفتم و زمانی که می‌خواستم وارد دانشگاه هنر شوم در آن‌جا اعتصابی صورت گرفت و به توصیه‌ی یکی از دوستان تصمیم گرفتم که برای تحصیل به آلمان بروم. وارد فرانکفورت شدم. در آن‌جا نیز باید زبان آلمانی را فرا‌می‌گرفتم. مدارک زبان آلمانی را آماده کردم و به آکادمی هنر رفتم. در آن‌جا تجربیات فراوانی کسب کردم و بعد برای مَستِر (فوق‌لیسانس) دوباره به یونان برگشتم. به نظرم، نظام آموزشیِ یونان به ما و شرق نزدیک‌تر است.

فیروزه اخلاقی نقاش

ــ برویم سراغ حرف و حدیث‌ها. می‌گویند شما خودتان را جدای از هنرمندان ایرانی می‌دانید و از بالا به هنر ایران نگاه می‌کنید.

تا نباشد چیزکی مردم نگویند چیزها… خیر، از بالا نگاه‌کردن نیست؛ در واقع، من تأسف می‌خورم به این خودباختگیِ امروز. حرف من این است که چرا ما که پیشینه‌ی به این بزرگی در فرهنگ و هنر داریم امروز به دنبال پیروی و کُپی‌کاری از غرب هستیم. از نظر من، پتانسیل ایرانی خیلی بالاست و حیف است که ارزش و قدر خودمان را نمی‌دانیم.

فیروزه اخلاقی نقاش

ــ می‌گویند شما در باغِ هنرِ ایران نیستید و هم‌چنان در فضای اروپا به سر می‌برید.

شاید… چون من هنوز در فضای هنر ایران خیلی ارتباطات ندارم.

ــ شما در یونسکو هم فعالیت می‌کنید؟

بله، در بخش نقاشی و هنرِ یونسکو، من مدیر و داور بخش ایران و خاورمیانه هستم. یونسکو در هر کشوری نمایندگی دارد و در بخش هنری رقابت‌هایی را ایجاد کرده و با این کار تبادل فرهنگی و تکنیکی بین هنرمندان ایجاد می‌کند و هم‌چنین فرصت‌ها و ارتباطاتی در زمینه‌ی بین‌المللی برای هنرمندان ایجاد می‌شود. دفتر کارم اکنون در آتن است و دائم در رفت‌و‌آمدم. بسیار خوشحالم که به‌عنوان یک زن ایرانی دارم این روابط را میان هنرمندان شکل می‌دهم.

فیروزه اخلاقی نقاش

ــ خودتان را در چه جایگاهی می‌بینید؟

من ترجیح می‌دهم، به‌جای برگزاریِ نمایشگاه‌های انفرادی، یکی از آثارم در موزه‌ی هنرهای معاصر باشد، زیرا از همه طیف بیننده دارد.

ــ برنامه‌ای برای آینده‌ی کاری‌تان در ایران دارید؟

قصد دارم به‌زودی در ایران یک نمایشگاه انفرادی برگزار کنم، ولی چون در این مورد بسیار سخت‌گیر هستم این اتفاق تاکنون به تعویق افتاده.

 

فیروزه اخلاقی نقاش

گفت‌وگو با هنرمندان را اینجا دنبال کنید:

مسعود اسکندری ؛ عکاس مهاجر

مسعود اسکندری خویی متولد ۲۳ آذر ۱۳۴۰ دانش آموخته عکاسی از دانشگاه هنر . فوق لیسانس عکاسی از دانشگاه هنرتهران  و مستند نگاری از دانشگاه Ryerson کانادا (Master of Fine Arts in Documentary Media) . تدریس در گالری هنر همیلتون و دستیار خانم Pearl Van Geest هنرمند  و مدرس نقاش کانادایی .

0 comments

اسطوره های روایتگر حمید فام

گفتگوی جاوید رمضانی با حمید فام  نقش و حضور اساطیر در نقاشی های این هنرمند آوام مگ: تنظیم سارا اوسطی حمید فام، نقاش، طراح و خوشنویس ایرانی است که رشته‌ی نقاشی را در مقطع کارشناسی در دانشکده‌ هنر دانشگاه سیستان و بلوچستان، و در مقطع کارشناسی ارشد در دانشکده هنر دانشگاه شاهد تهران پشت‌سر گذاشته و اکنون عضو هیئت علمی و مدرس دانشگاه، و عضو پیوسته‌ی انجمن هنرمندان نقاش ایران است. وی در کارنامه‌ی خود، چندین نمایشگاه گروهی و انفرادی […]

0 comments

مسعود اسکندری ؛ عکاس مهاجر

مسعود اسکندری خویی متولد ۲۳ آذر ۱۳۴۰ دانش آموخته عکاسی از دانشگاه هنر . فوق لیسانس عکاسی از دانشگاه هنرتهران  و مستند نگاری از دانشگاه Ryerson کانادا (Master of Fine Arts in Documentary Media) . تدریس در گالری هنر همیلتون و دستیار خانم Pearl Van Geest هنرمند  و مدرس نقاش کانادایی .

0 comments
الهام موید نیا

الهام موید نیا | می‌خواهم با نقاشی مکالمه برقرار کنم

الهام موید نیا | می‌خواهم با نقاشی مکالمه برقرار کنم گفت‌و گو جاوید رمضانی با الهام موید نیا سایت تندیس: تهیه و تنظیم دینا صنیعی جاوید رمضانی: مختصری از خودتان بگویید. آیا سوابق آکادمیک دارید یا به صورت تجربی کار کرده‌اید؟ الهام موید نیا: نقاشی را از بچگی کار کردم، هنرستان هنرهای زیبای اصفهان رفتم و بعد به دانشکده هنر و معماری تهران، ورودی هفتاد و پنج بودم. بعد از اتمام دانشگاه تازه می‌خواستم ببینم کجای کار هستم و در […]

0 comments

مسعود اسکندری ؛ عکاس مهاجر

مسعود اسکندری خویی متولد ۲۳ آذر ۱۳۴۰ دانش آموخته عکاسی از دانشگاه هنر . فوق لیسانس عکاسی از دانشگاه هنرتهران  و مستند نگاری از دانشگاه Ryerson کانادا (Master of Fine Arts in Documentary Media) . تدریس در گالری هنر همیلتون و دستیار خانم Pearl Van Geest هنرمند  و مدرس نقاش کانادایی .

0 comments
محمدحسین عماد

گفت‌وگو با محمدحسین عماد | من فرمالیست نیستم

گفت‌وگو با محمدحسین عماد | من فرمالیست نیستم گفت‌وگو جاوید رمضانی با محمدحسین عماد | قسمت اول تنظیم کننده: دینا صنیعی محمدحسین عماد متولد ۱۳۳۶ اراک است. او هنر را به صورت تجربی و با نقاشی آغاز کرده. عماد سال‌های زیادی است که به مجسمه‌سازی می‌پردازد. فلز و چوب در دوره‌های اخیر آثار عماد نقش اساسی یافته‌اند. وی همچنین برگزیده بینال چهارم مجسمه سازی تهران ۱۳۸۴ می‌باشد. جاوید رمضانی: از اولین نمایشگاهتان در سال ۷۲  کار شما و مسیرتان را دنبال می‌کردم چه شد […]

0 comments

مسعود اسکندری ؛ عکاس مهاجر

مسعود اسکندری خویی متولد ۲۳ آذر ۱۳۴۰ دانش آموخته عکاسی از دانشگاه هنر . فوق لیسانس عکاسی از دانشگاه هنرتهران  و مستند نگاری از دانشگاه Ryerson کانادا (Master of Fine Arts in Documentary Media) . تدریس در گالری هنر همیلتون و دستیار خانم Pearl Van Geest هنرمند  و مدرس نقاش کانادایی .

0 comments
محمدحسین عماد

محمد حسین عماد | شنیدن صدای دیگری تنها راه ارتباط بشر

گفت‌وگو جاوید رمضانی با محمد حسین عماد | قسمت دوم
سایت تندیس: تهیه و تنظیم دینا صنیعی

0 comments

مسعود اسکندری ؛ عکاس مهاجر

مسعود اسکندری خویی متولد ۲۳ آذر ۱۳۴۰ دانش آموخته عکاسی از دانشگاه هنر . فوق لیسانس عکاسی از دانشگاه هنرتهران  و مستند نگاری از دانشگاه Ryerson کانادا (Master of Fine Arts in Documentary Media) . تدریس در گالری هنر همیلتون و دستیار خانم Pearl Van Geest هنرمند  و مدرس نقاش کانادایی .

0 comments
کیومرث کیاست

گفت‌وگو با کیومرث کیاست | هویت مساوی است با رنج

گفت‌وگو با کیومرث کیاست | هویت مساوی است با رنج گفت‌وگو جاوید رمضانی با کیومرث کیاست تنظیم کننده: دینا صنیعی کیومرث کیاست، هنرمند باسابقه، متفکر و معلمی گرانقدر است که چندی پیش شاهد نمایشگاه او در گالری ساربان بودیم وی از مرزهایی که حاصل ۶۰ سال کوشش و تلاش در عرصه‌ی هنر اجتماعی است عبور نموده و اوج تفکر و هستی‌شناسی خود را در مواجهه با چیستی زندگی در کمال صداقت در آثارش به نمایش می‌گذارد. کیاست امروز خود را […]

0 comments

مسعود اسکندری ؛ عکاس مهاجر

مسعود اسکندری خویی متولد ۲۳ آذر ۱۳۴۰ دانش آموخته عکاسی از دانشگاه هنر . فوق لیسانس عکاسی از دانشگاه هنرتهران  و مستند نگاری از دانشگاه Ryerson کانادا (Master of Fine Arts in Documentary Media) . تدریس در گالری هنر همیلتون و دستیار خانم Pearl Van Geest هنرمند  و مدرس نقاش کانادایی .

0 comments
مسعود نادر

مسعود نادر کیوریتور و مدیر هنری در گفتگو با تندیس

گفتگوی مسعود نادر کیوریتور و مدیر هنری خانه نگار  ۱۴ با جاوید رمضانی  تنظیم کننده: روژان سرهنگی مسعود نادر کیوریتور و مدیر هنری به مدت ۳۰ سال است که در حیطه هنری مشغول به فعالیت است و تخصص اصلی وی روی آثار هنر اسلامی است. نادر از سال ۲۰۰۰ تلاش‌های موثری در زمینه‌ی فروش آثار معاصر هنرمندان ایرانی انجام داده‌. فعالیت هنری او در ایران با صادق تیرافکن عکاس خوشنام و به نام ایرانی آغاز شد و هم اکنون در […]

0 comments

مسعود اسکندری ؛ عکاس مهاجر

مسعود اسکندری خویی متولد ۲۳ آذر ۱۳۴۰ دانش آموخته عکاسی از دانشگاه هنر . فوق لیسانس عکاسی از دانشگاه هنرتهران  و مستند نگاری از دانشگاه Ryerson کانادا (Master of Fine Arts in Documentary Media) . تدریس در گالری هنر همیلتون و دستیار خانم Pearl Van Geest هنرمند  و مدرس نقاش کانادایی .

0 comments
هنر ایران شهرام کریمی shahram karimi

در هنر ایران هنرمند ایرانی ابتدا یک هنرمند نیست یک ایرانی است

در هنر ایران هنرمند ایرانی ابتدا یک هنرمند نیست یک ایرانی است گفتگوی جاوید رمضانی با شهرام کریمی تنظیم کننده: دینا صنیعى جاوید رمضانی: با توجه به پیشینه شما که هم هنرمند هستید، هم می‌نویسید و هم کار دیزاین انجام می‌دهید، هنربان هم که بوده‌اید. نمایشگاهی که اخیراً در نیویورک از هنرمندان ایرانی ترتیب داده‌اید و با استقبال خوبی هم روبرو شد. فکر می‌کنم شما بهترین گزینه باشید برای اینکه بپرسم هویت را چطور تعریف می‌کنید و امروز چگونه باید به […]

0 comments

مسعود اسکندری ؛ عکاس مهاجر

مسعود اسکندری خویی متولد ۲۳ آذر ۱۳۴۰ دانش آموخته عکاسی از دانشگاه هنر . فوق لیسانس عکاسی از دانشگاه هنرتهران  و مستند نگاری از دانشگاه Ryerson کانادا (Master of Fine Arts in Documentary Media) . تدریس در گالری هنر همیلتون و دستیار خانم Pearl Van Geest هنرمند  و مدرس نقاش کانادایی .

0 comments
محسن جمالی نیک

گفتگوی جاوید رمضانی با محسن جمالی نیک | گل و مرغ و زنبور

گفتگوی جاوید رمضانی با محسن جمالی نیک | گل و مرغ و زنبور تنظیم کننده: دینا صنیعى محسن جمالی نیک جمله خواهی نشوی رسوا را برای خود برعکس کرده است، «خواهی نشوی همرنگ، رسوای جماعت شو» اگر بخواهیم همرنگ شویم، باید تیپ هنری بزنیم، زلف بر باد بدهیم و جلوی در گالری‌ها با ماشین‌های لوکس گپ‌های دوستانه در فرمانیه‌ها و زعفرانیه‌ها راه بندازیم. حالا هر کاری اعم از تزئینی و یا هنری و پیچیده ارائه بدهی قبولت دارند؛ بنابراین شدم آن […]

0 comments

گفتگوهای دیگر را اینجا ببینید.

نویسنده