شکل، شکل است | نقدی بر نمایشگاه بنفشه همتی در ایرانشهر

نقدی بر نمایشگاه بنفشه همتی در گالری ایرانشهر با عنوان «رد غیاب»
شکل، شکل است
آوام مگ: به قلم حافظ روحانی


بنفشه همتی گالری ایرانشهر

توجه به ساختارهای هندسی، در جهت بازنگری کیفیت نقوش بصری و تزئینی هنر ایران به‌خصوص در دوران اسلامی از یک‌سو و از سوی دیگر جستجوی نقش‌مایه‌های تزئینیِ منطبق با سلیقه‌ی روز که محبوب خریداران و مجموعه‌داران آثار هنری هم باشد در هنر معاصر ایران تازه نیست؛ لااقل از زمانی که کسانی چون منیر شاهرودی فرمان‌فرماییان و دیگران دست به بازسازی انواع نقوش تزئینی در شکل جدید زدند، این جریان به شکلی کم‌و‌بیش پیوسته تا به امروز تداوم داشته است و اتفاقاً این روزها و به‌مدد گسترش یافتن تبادلات مالی در بازار هنر ایران، محبوب‌تر هم شده. پس آن‌چه بنفشه همتی در مجموعه‌ی «رد غیاب» به ایران‌شهر آورده، خواهی‌نخواهی در روند جریانی قرار می‌گیرد که در پی یک جستجو ست؛ آیا نقش‌مایه‌های هنری ایران را می‌توان در بستر جدیدی از باورها و نیازهای معاصر، از سر نو به‌کار برد؟ آیا اساساً می‌توان به هنر کهن ایران از منظر مدرنیستی توجه کرد؟ آیا این بازنگری به معنی یافتن راه‌های جدید است؟بنفشه همتی گالری ایرانشهر

بنفشه همتی در کاتالوگ نمایشگاه‌اش، به مدد دو یادداشت، یکی به قلم خودش و دیگری نوشته‌ی بابک احمدی، نویسنده، پژوهش‌گر و مدرس به‌نام و شهیر فلسفه می‌کوشد تا منظری تازه را تشریح کند، منظری که بیش‌تر بر خود ماهیت نگاه ما به گذشته‌ی تاریخی‌مان مربوط می‌شود تا بازنگری مجدد امکانات و محدودیت‌های نقش‌مایه‌های هنر کهن ایران به عنوان ابزار بصریِ یک هنرمند نوگرا. با این‌حال نباید فراموش کرد که کم‌و‌بیش همه‌ی آن هنرمندانی که چه از سر دل‌سپردگی، وفادارانه نقوش کهنه‌ی هنری ایران را بازسازی و چه آن‌هایی که از سر بازیگوشی این نقوش را دستمایه‌ی شیطنت‌های بصری‌شان کرده بودند، در شکل غایی به یک حقیقت قائل بودند؛ نقوش کهن (و نه باور و اندیشه‌ی پشت آن‌ها) را می‌توان در قالب یک اثر هنری جدید به کار برد و احتمالاً آن را به شکلی تازه (فارغ از بافت اولیه‌اش) در بیان جدید به کار برد. پس هنر مدرنیستی ایران از بسیار پیش‌تر، از زمانی که برای یافتن یک زبان بصری ویژه به سراغ نقوش کهن هنر ایرانی رفت لاجرم همه‌ی هنر آن‌چه از گذر ایام به دست ما رسیده بود را بازنگری کرد حال چه در قالب نگاه راست‌کیشانه‌ی منیر شاهرودی فرمان‌فرماییان و یا بازیگوشی حسین شارل زنده‌رودی؛ چه با طنازی کودکانه‌ی ژازه تباتبایی یا جدیت سرد مسعود عربشاهی. پس پیش از آن‌که به سراغ مجموعه‌ی «رد غیاب» برویم، باید یادآور شویم که بازنگری در سنت‌های تصویرگری هنر در پی کشف امکانات تازه و پاسخ‌های جدید، پدیده‌ای است مربوط به دوران مدرن و نه فقط محدود به هنر ایران که نیازی برآمده از خود مفهوم مدرنیته.بنفشه همتی گالری ایرانشهر

آن‌چه بنفشه همتی در این مجموعه به نمایش گذاشته بیش از آن‌که از جهت رویکرد نوآورانه باشد، از جهت تجربه‌ی هنرمند در حوزه‌هایی مثل جواهرسازی جالب است. به‌واقع به نظر می‌رسد که همتی به‌ کمک تجربیاتش در جواهرسازی و دیزاین به معنی عامش این بخت یا فرصت را داشته تا با نگاه به یک فن در هنر ایران، گره‌چینی، جلوه‌های بصری چشم‌گیری را از بطن ساختارش استخراج کرده و آن‌ها را به در اشکالی تازه به کار ببرد. روش هنرمند تبدیل نقشه به یک شکل وکتور است که از طریق نرم‌افزار امکان چرخیدن حول محورش را پیدا می‌کند. هنرمند (و تماشاگر) می‌تواند یکی از بی‌نهایت اشکال حاصل از این چرخش را انتخاب و ثبت کند. هنرمند تعدادی از این اشکال را با فلز ساخته و به دیوارها آویخته است، اشکالی که صرفاً نمونه‌هایی از اشکال و حالات متنوع و متعدد بصری حاصل از این چرخش است. نتیجه‌ی حاصل به دست آمدن اشکال گوناگون بصری است که بنا به سلیقه این امکان را می‌یابند که وجود عینی پیدا کنند. همین امکان – هر چند باز نوآورانه نیست – باز نکته‌ای جذاب‌تر را در کار هنرمند نمود می‌دهد تا طرح پرسشی که پاسخش از پیش معلوم شده است.بنفشه همتی گالری ایرانشهر

در نهایت آیا آن‌چنان که هنرمند در نوشته‌اش می‌نویسد: «… جستجو در امکان‌های دستکاری ساختارها و مفاهیم صلب و ایستا…» این نمایشگاه نمودی از این بازی است؟ از یک طرف فرایند حصول این امکان (از طریق طرح وکتور) بیش از حد سهل‌الوصول است تا باعث شود بیننده صلبی و ایستایی گره را درک کند و از سوی دیگر در ذات این آثار ماهیت گره به عنوان استعاره‌ی اندیشه به کار رفته است، یعنی گره‌چینی به واسطه‌ی صلبی و ایستایی‌اش نماینده‌ی مفاهیم است. بعید است که بتوان این نسبت را مابین شکل گره و اندیشه برقرار کرد، یعنی گره در نهایت یک شکل بصری و یک نقش‌مایه است و نه نماینده‌ی یک مفهوم. پس سخت بتوان استعاره‌ی مستتر هنرمند را باور کرد. در نهایت اما نمایشگاه «رد غیاب» بیش از پیش هنرمندی را نشان می‌دهد که در تلاش است تا در روند آن‌چه هنر معاصر خوانده می‌شود، به سراغ پرسش‌های بنیادین برود، پس می‌توان به امید آینده، کارهای‌اش را تماشا کرد.بنفشه همتی گالری ایرانشهر

نقد نمایشگاه‌های قبل به قلم حافظ روحانی را اینجا بخوانید:

مسعود اسکندری ؛ عکاس مهاجر

مسعود اسکندری خویی متولد ۲۳ آذر ۱۳۴۰ دانش آموخته عکاسی از دانشگاه هنر . فوق لیسانس عکاسی از دانشگاه هنرتهران  و مستند نگاری از دانشگاه Ryerson کانادا (Master of Fine Arts in Documentary Media) . تدریس در گالری هنر همیلتون و دستیار خانم Pearl Van Geest هنرمند  و مدرس نقاش کانادایی .

0 comments
محمدحسین عماد

فرم‌ معنادار در «تهی فعال» محمدحسین عماد

نقدی بر نمایشگاه محمدحسین عماد در گالری اثر تهی فعال آوام مگ: به قلم حافظ روحانی در نخستین دهه از سده‌ی پرآشوب بیست بود که کلایو بل و راجر فرای در جستجوی تعریفی تازه از هنر بودند که بتواند آثار سزان و دیگرانی را توضیح دهد که راه و روش او را پی گرفته بودند؛ آن‌ها دریافته بودند که شاید تنها بتوان آثار جدید را ذیل یک واژه توضیح داد؛ فرم. با این‌حال هیچ فرمی به خودی‌خود تعریف هنر نیست، […]

0 comments

مسعود اسکندری ؛ عکاس مهاجر

مسعود اسکندری خویی متولد ۲۳ آذر ۱۳۴۰ دانش آموخته عکاسی از دانشگاه هنر . فوق لیسانس عکاسی از دانشگاه هنرتهران  و مستند نگاری از دانشگاه Ryerson کانادا (Master of Fine Arts in Documentary Media) . تدریس در گالری هنر همیلتون و دستیار خانم Pearl Van Geest هنرمند  و مدرس نقاش کانادایی .

0 comments
رضا لواسانی گالری اثر

حقیقت طراحی در آثار رضا لواسانی، گالری اثر

نمایشگاه رضا لواسانی با عنوان «پرده» در اثر حقیقت طراحی به قلم حافظ روحانی در هنر معاصر ایران، رضا لواسانی چهره‌ای یگانه به‌حساب می‌آید؛ پیش از هر چیز به واسطه‌ی تکنیک منحصر به فرد و ویژه‌اش در طراحی و اجرای مجسمه‌های غول‌پیکر با پاپیه‌ماشه که معمولاً ابعاد، جزئیات و ریزه‌کاری‌های‌شان بیننده را محصور می‌کند. اما این تنها دلیل یگانگی او به عنوان یک هنرمند نیست؛ اگر جدیت را یک کیفیت در پرداخت و اجرای اثر هنری و کار هنرمندانه قلم‌داد […]

0 comments

مسعود اسکندری ؛ عکاس مهاجر

مسعود اسکندری خویی متولد ۲۳ آذر ۱۳۴۰ دانش آموخته عکاسی از دانشگاه هنر . فوق لیسانس عکاسی از دانشگاه هنرتهران  و مستند نگاری از دانشگاه Ryerson کانادا (Master of Fine Arts in Documentary Media) . تدریس در گالری هنر همیلتون و دستیار خانم Pearl Van Geest هنرمند  و مدرس نقاش کانادایی .

0 comments
پیکره‌های جنبشی آرش فاتح گالری ویستا

پیکره‌های جنبشی آرش فاتح | مرور گذشته و راه‌های جدید

پیکره‌های جنبشی آرش فاتح در گالری ویستا مرور گذشته و راه‌های جدید سایت تندیس به قلم حافظ روحانی تجربیات، آرش فاتح، طیف وسیعی از سؤالات و مسائل گوناگون مجسمه‌سازی را شامل می‌شود؛ از رابطه‌ی حجم با فضا گرفته، تا نسبت بین مواد کار مختلف از چوب گرفته تا فلز، از نوع مواجهه‌ی هنرمند با حجم و میزان دستکاری در ماده‌ی کار گرفته تا حتی شکل ارائه. آرش فاتح در طول چند ساله‌ی گذشته، نشان داده که کم‌و‌بیش با همه‌ی این […]

0 comments

مسعود اسکندری ؛ عکاس مهاجر

مسعود اسکندری خویی متولد ۲۳ آذر ۱۳۴۰ دانش آموخته عکاسی از دانشگاه هنر . فوق لیسانس عکاسی از دانشگاه هنرتهران  و مستند نگاری از دانشگاه Ryerson کانادا (Master of Fine Arts in Documentary Media) . تدریس در گالری هنر همیلتون و دستیار خانم Pearl Van Geest هنرمند  و مدرس نقاش کانادایی .

0 comments
مجسمه‌های امیر خشنودی، این دل مجنون در گالری سهراب

مجسمه‌های امیر خشنودی، این دل مجنون در گالری سهراب

نمایشگاه آثار امیر خوشنودی، با عنوان «این دل مجنون» در سهراب احساس سخنان تکراری بر زبان می‌آورد سایت تندیس به قلم حافظ روحانی آثار امیر خوشنودی، در مضمون فاقد پیچیدگی است؛ لااقل در هنر معاصر که صراحت در بیان مضمون به کرات دیده شده و حتی مورد تأیید است، این ویژگی یک امتیاز محسوب می‌شود. بیننده با تماشای آثار او کم‌و‌بیش به سرعت مضمون و حتی معنی را درمی‌یابد، متوجه کارکرد فرم و نسبت آن با مضمون شده و ویژگی […]

0 comments

مسعود اسکندری ؛ عکاس مهاجر

مسعود اسکندری خویی متولد ۲۳ آذر ۱۳۴۰ دانش آموخته عکاسی از دانشگاه هنر . فوق لیسانس عکاسی از دانشگاه هنرتهران  و مستند نگاری از دانشگاه Ryerson کانادا (Master of Fine Arts in Documentary Media) . تدریس در گالری هنر همیلتون و دستیار خانم Pearl Van Geest هنرمند  و مدرس نقاش کانادایی .

0 comments
نقاشی ندا راهی حق به شهر گالری خط سفید

تضادها و تعارض‌ها در نقاشی‌های ندا راهی با عنوان حق به شهر

نمایشگاه آثار ندا راهی، تحت عنوان «حق به شهر» در گالری خط سفید تضادها و تعارض‌ها سایت تندیس به قلم حافظ روحانی هر چند در نوشته‌ی نمایشگاه آثار ندا راهی در خط سفید تحت عنوان «حق به شهر»، به قلم هادی مؤمنی بیش‌تر بر وجه انتزاعی آثار او و تقابل‌شان با تنها عنصر بصری عینی یعنی اگزوز تأکید شده و مؤمنی از طریق تأکید بر این تقابل مابین نقاشی انتزاعی و نقاشی فیگوراتیو در تلاش بوده تا آثار این هنرمند […]

0 comments

مسعود اسکندری ؛ عکاس مهاجر

مسعود اسکندری خویی متولد ۲۳ آذر ۱۳۴۰ دانش آموخته عکاسی از دانشگاه هنر . فوق لیسانس عکاسی از دانشگاه هنرتهران  و مستند نگاری از دانشگاه Ryerson کانادا (Master of Fine Arts in Documentary Media) . تدریس در گالری هنر همیلتون و دستیار خانم Pearl Van Geest هنرمند  و مدرس نقاش کانادایی .

0 comments
فرشید مثقالى گالری اعتماد

پرونده نقد نمایشگاه‌های سال ۹۶ به قلم حافظ روحانی

حافظ روحانی منتقد، مترجم و روزنامه‌نگار حوزه تجسمی و سینما است. او با بیش از ده سال سابقه همکاری با روزنامه ها و مجلات معتبری چون روزنامه شرق، روزنامه اعتماد، روزنامه وقایع اتفاقیه، مجله تندیس و… بیش از سه سال است که با سایت تندیس همکاری می‌کند و متخصص در زمینه تحلیل و نقد هنرمندان حوزه تجسمی به شمار میآید. همچنین به مدت دو سال و نیم به عنوان منتقد در برنامه هنرنامه شبکه چهار سیما همکاری داشته است.

0 comments

نویسنده