نمیرد هرگز
نقدی بر “واحه” کلثوم صالحی در نگارخانه «اُ»
آوام مگ: به قلم سحر افتخارزاده
آینده نعش گذشته را بر دوش میکشد، گذشتهای که آروارههای خُرد شدهاش را از لای جرز دیوارهای امروز به خندهای خشک و زننده گشوده و یادآور میشود که نیستی در کمین است؛ نیستیِ ناگزیری که کاسه سر مردمان را با ریگ بیابان خواهد انباشت. سردی و سکوت آثار صالحی نگاه خیامی به مرگ را یادآور میشود؛ یک چرخه بیپایان از نابودی که نمیتوان از دایره جبر آن گریخت – این تفکر تقدیرگرا خود را در شش سطح تاس در اولین چیدمان این کارنما واضحتر نشان میدهد.
واحه نمادی است از توان انسان در بکارگیری طبیعت برای شکلدادن به تمدن، تکَه آبادیای دستساخت بشر در میان میل قدرتمندِ طبیعتِ بیابانِ سوزان به نابودی. اما برای صالحی دیگر اثری از سبزی و خرمی پردیسگون واحه در میان خشکی بیابان نیست و دهان امیدوار سوارِ مانده در راه با ریگ پر شده است. طبیعت در کمین تمدن برساخته انسان است و آرامآرام آن را از درون پوک میکند.
مجموع چیدمانهای صالحی در شبکهای متصل مخاطب را در حال به گذشته میبرد و او را در میان بقایای تمدنی ازدسترفته به پرسه وا میدارد. در همه چیدمانها لایههای تاریخ تمدن بر شانههای خرد شده زندگی سوار شده؛ در معبد مرموز برافراشته با سه بت بزرگ در میان سه دیوار، در دیوار خشکهچین با برشهای باستانشناسانه بر تکتک بلوکهایش که استخوانهای بازمانده از نعشی کارگرفته در جرز دیوار را عیان کردهاند و در نیم دایرهای که نماینده تلاش انسان برای قاعدهمند کردنِ طبیعت شکلناپذیر است. در “واحه” میتوان ردِ مذهب، علم، کشاورزی و مهندسی را بعنوان ابزارهایی که انسان برای انقیاد طبیعت برساخته دنبال کرد. اما این ابزارها نتوانستهاند از آروارههای مرگ جان به در برند.
“واحه” ادامه “سرزمین هرز” است. هر دو مجموعه را میتوان آثاری مربوط به مضمون یادآوری مرگ (Memento Mori) دانست، مرگی که آرام آرام همه چیز را در خود فرو میبرد و بیهیاهو دست در دست زمان کارش را تمام میکند. در مونوپرینتها هم میتوان این روند آرام را دنبال کرد؛ در اینجا زمان حتا نشانههای وجود گوری در زمین را به آرامی پنهان میکند. همه اینها همان تشریح لایهلایه انهدام است که در کارنمای گذشته هنرمند هم شاهد آن بودهایم. اما شاید بتوان گفت صالحی در “واحه” بیش از قبل در لفافه سخن میگوید، بیان او بیش از پیش نمادین شده، شاید از آن رو که مضمون آثارش در عمق بیشتری مدفون شده است. مسئله دیگری که در کارنمای اخیر بیش از دیگری مورد توجه مخاطب قرار میگیرد مسئله روند است؛ پوشاندن، صبر کردن بر پوسیدگی و زنگ زدگی و سرانجام شکافتن. بلوکهای گچی حامل زمان و قدرت دگرگونکننده آن هستند. صالحی چیزی را مدفون میکند، بر آن صبر میکند و بعد به آنچه پنهان کرده نقب میزند و گوشهای از آن را عیان میکند؛ بازماندهای از پسِ عبور مرگ. چیزی از جسد که به راحتی خاک نمیشود، زمان بیشتری برای نابودن نیاز دارد، تلاشی برای ماندن را نمایان میکند و یا تنها رد خود را بجا میگذارد؛ که من زمانی بودهام.
هنرمند در گزاره نمایشگاه میگوید: “…تلاش میکنم درک کنم چرا زمان نمیتواند در کنترلم باشد…” اما درواقع او توانسته زمان را به دام بیاندازد. صالحی اثر را به روند عبور زمان سپرده و بعد در شکافتن، اراده خود را متجلی کرده است. این اراده حتی در کلام او هم متجلی است؛ او نمیگوید که نمیتوانم زمان را کنترل کنم بلکه میگوید زمان نمیتواند در کنترل من باشد!
پس در کنش خلاقه صالحی، اثری از نگاه نومیدانه خیامی وجود ندارد بلکه او در مقام هنرمند زمان را به چنگ میآورد، آن را به کار میبندد و از برآیند خود و زمان ردی برجا میگذارد که ورای خود و زمان امتداد مییابد.
نقد نمایشگاههای قبل به قلم سحر افتخارزاده را اینجا دنبال کنید:
گشودگی به دیگری «یک چیدمان» در پروژههای نیومدیا
گشودگی به دیگری نگاهی به «یک چیدمان» در پروژههای نیومدیا آوام مگ: به قلم سحر افتخارزاده «یک چیدمان» مجموعهای از سه ویدئوی مجزا و یک چیدمان ویدئویی است که چهار هنرمند – استودیو۵۱ (بهار صمدی، نوید سلاجقه)، پویان هاشمی طاری، نوید نادری- در ساخت آنها شرکت داشتهاند. چنان که از گزاره(استیتمنت) این چیدمان تجربی برمیآید …
نگاهی به مجسمههای مریم کوهستانی | بدن معطوف به اشیاء
بدن معطوف به اشیاء نگاهی به آثار مجسمه مریم کوهستانی در گالری سیحون آوام مگ: به قلم سحر افتخارزاده کوهستانی در مجموعه تازه خود از چارچوب روانشناسانه مجموعه قبلی که فضایی درون ذهنی را بازمینمود بیرون آمده. در “تن بحرانی”(بهمنماه ۹۵ گالری سیحون) شاهد روایتهایی موازی درون ساختمانی از واقعیات انکار ناپذیر فضا و زمان …
کلیشههای فانتزی | نقدی بر «خارج از مرز» یحیی رویدل
کلیشههای فانتزی نقدی بر “خارج از مرز” یحیی رویدل در گالری دیلمان آوام مگ: به قلم سحر افتخارزاده گالری دیلمان در دومین نمایشگاه خود آثار نقاشی و طراحی یحیی رویدل را تحت عنوان مجموعه “خارج از مرز” به نمایش در آورده است. یحیی رویدل در مجموعه گذشته خود با عنوان “زمین” آثاری نمادگرایانه با محوریت …
سلمان خوشرو | سلاخیِ رنگ در «کنش ممکن»
سلاخیِ رنگ نقدی بر “کنش ممکن” سلمان خوشرو در گالری پروژههای آران آوام مگ: به قلم سحر افتخارزاده سلمان خوشرو هنرمندی است که ابایی از تغییر سبک و رسانه هنری ندارد و مدام درحال کسب تجربه است. او که در رشته هنر دیجیتال تحصیل کرده پس از تجربیاتی در عکاسی به نقاشی روی آورده و …
هنر تهی از هنرمند | نقدی بر آثار جمشید حقیقت شناس
هنر تهی از هنرمند | نقدی بر آثار جمشید حقیقت شناس گزارش تصویری نمایشگاه “بیست هجده” در گالری ساربان سایت تندیس به قلم سحر افتخار زاده نوع روایتی که جمشید حقیقت شناس در آفرینش هنری خود بکار میبندد در دورههای کاری مختلف او از منظر فرم، ساختمان مشابهی را پی میریزد، اما تفاوت مجموعه اخیر با …
مینیمنتالیسمِ شادِ شاد
مینیمنتالیسمِ [۱] شادِ شاد نگاهی به نمایشگاه حجم سلماز لینهارد در گالری آریانا سایت تندیس به قلم سحرافتخارزاده احجام لینهارد فرمهایی اتفاقی هستند که از توری فلزیِ رنگ شده ساخته شدهاند. احجامی بسته و فرورفته در خود که فضا را به درون و بیرون تقسیم میکنند. اگرچه این فروبستگی با شفافیت بصری حجمها تعدیل شده …
مروری بر آثار برندگان دورههای گذشته دوسالانه تصویرگری براتیسلاوا
مروری بر آثار برندگان دورههای گذشته دوسالانه تصویرگری براتیسلاوا گزارش تصویری نمایشگاه در موزه هنرهای معاصر صنعتی در کرمان سایت تندیس به قلم سحر افتخارزاده آثار برندگان سیبها و پلاکهای طلایی و جایزه بزرگ بی.آی.بی (دوسالانه تصویرگری براتیسلاوا) از سال ۱۹۶۷ تا ۲۰۱۷، پس از نمایش در سنندج اکنون برای یک هفته در موزه هنرهای …
آوای وحش، نگاهی به نقاشیهای آوا بهرامی در گالری ویستا
آوای وحش[۱] نگاهی به نقاشیهای آوا بهرامی در گالری ویستا سایت تندیس به قلم سحر افتخارزاده نقاشیهای بهرامی بیش از آن که درباره رابطه انسان با طبیعت باشند درباره ارتباط انسان با دیگران و کناره گرفتن از پذیرش مسئولیتِ مناسبات رسمی اجتماعی هستند. آدمهای بهرامی در حالتی از بیخودی، لَخت و بی تحرک لمیدهاند؛ با …
نگاهی به “قاراچوخا اویان!” دنیا رستمی | آن که این کار ندانست در انکار بماند …
نقد نمایشگاه دنیا رستمی با عنوان “قاراچوخا اویان!” در گالری ماه آن که این کار ندانست در انکار بماند … مجله هنرهای تجسمی آوام: به قلم سحر افتخارزاده “قاراچوخا” نگهبان خیرِ خانه و صاحب خانه است. در این ترکیب “قارا” نه به معنای سیاه که در اصل به معنای بزرگ، والا و مقدّم است. میتوان …
شرحه شرحه کردن یک رویا نقدی بر اثر چندرسانهای مریم فرشاد
نقدی بر “رویای سفید”؛ اثر چندرسانهای مریم فرشاد در ویستاپلاس شرحه شرحه کردن یک رویا سایت تندیس به قلم سحر افتخارزاده از منظر روانشناسی یونگ دریا نماد ناخودآگاه و اقیانوس نمادی از ناخودآگاه جمعی است. نهنگ سفیدِ فرشاد که او را به دنبال خود زیر اقیانوس ناخودآگاهش پایین میکشد، از آنجا که رفتاری آرام و …
شوخیهایِ جدّیِ هدی کاشیها با نمایش تصادف با خورشید
شوخیهایِ جدّیِ هدی کاشیها نگاهی به نمایش “تصادف با خورشید” در گالری اعتماد سایت تندیس به قلم سحر افتخارزاده خطوط بیپروا در طراحی، ترکیببندیهای جسورانه و پویا اما در عین حال منسجم، پالت رنگی متنوع درخشنده، ابعاد متنوع آثار هنرمند نقاشی را معرفی میکند که توانسته بر مبانی تسلط یابد و سپس از آنها عبور …
زن/گُل بَس! نگاهی به “شورانگیز” رویا نجفآبادی در گالری دارگون
زن/گُل بَس! نگاهی به “شورانگیز” رویا نجفآبادی در گالری دارگون نگاهی به “شورانگیز”؛ نمایشگاه نقاشیهای رویا نجفآبادی در گالری “دارگون” سایت تندیس به قلم سحرافتخارزاده یک کلیشه تا کجا ظرفیت بازیابی دارد! یک تصویر تکراری چگونه میتواند برانگیزنده احساسی تجربه نشده در مخاطب باشد یا امکان خوانشی متفاوت را فراهم آورد! رویا نجفآبادی در نقاشیهای …
آپوپتوسیس زهرا قیاسی در گالری ثالث | بیان غیرشخصی در هنر
آپوپتوسیس زهرا قیاسی در گالری ثالث | بیان غیرشخصی در هنر سایت تندیس به قلم سحر افتخارزاده زهرا قیاسی نقاش و مترجم حوزه تجسمی در دومین نمایش انفرادی آثار خود نُه تابلوی بزرگ و یک تابلوی کوچک با تکنیک رنگ روغنی روی بوم را به نمایش گذاشته. کلمه “آپوپتوسیس” ریشه یونانی دارد و به معنای …
هنر معاصر استانبول در گالری آرتر ARTER | قسمت دوم
هنر معاصر استانبول در گالری آرتر ARTER | قسمت دوم نگاهی به نمایشگاه انفرادی آثار ویدئوآرت Ali Mahmut Demirel با عنوان “جزیره” سایت تندیس به قلم سحر افتخارزاده طبقه دوم گالری آرتر استانبول به مدت چهار ماه به نمایش انفرادی آثار ویدئوآرت علیمحمود دِمیرل اختصاص یافته. این هنرمندِ ساکن برلین، متولد ۱۹۷۲ و درسخوانده مهندسی هستهای و …
هنر معاصر استانبول نگاهی به نمایشگاه “خانه خالی” در گالری آرتر
هنر معاصر استانبول در گالری آرتر ARTER نگاهی به نمایشگاه “خانه خالی” Space for Art” آثار جان آیتکین Can Aytekin سایت تندیس به قلم سحر افتخارزاده گالری آرتر در انتهای خیابان استقلال استانبول با هدف ایجاد بستری پایدار برای تولید و نمایش هنر معاصر در سال ۲۰۱۰ آغاز به کار کرده و نمایشگاههای متعدد انفرادی و …
پرونده نقد نمایشگاههای سال ۹۶ به قلم سحر افتخارزاده
پرونده نقد نمایشگاههای سال ۹۶ به قلم سحر افتخارزاده در این پرونده مروری داریم بر نقد نمایشگاههایی که سحر افتخارزاده در سال ۹۶ نگاشته است که مشتمل بر ۲۱ نقد است که در حوزه های متفاوتی کار شده است. لیست زیر به لحاظ زمانی از نقدهای اخیر سحر افتخارزاده آغاز میشود که در سال گذشته …
پروندههای قبلی سحر افتخارزاده را اینجا بخوانید: