نقاشی، خیال یا واقعیت در آثار مسعود سعدالدین
گالری دیلمان میزبان مجموعه «حیرت در آن»
گروه هنربانی آوام: آثار مسعود سعدالدین همراه با رونمایی کتاب «حیرت در آن» بعد از حدود 10 سال، جمعه 24 خرداد در گالری دیلمان نمایش داده میشود.
مسعود سعدالدین هنرمندی متعلق به نسل سوم هنرمندان فیگوراتیو و از شاگردان هانیبال الخاص است که سال 1359 از دانشکده هنرهای زیبای دانشگاه تهران در رشته نقاشی فارغالتحصیل شد؛ او در میان هنرمندان فیگوراتیو معاصر یکی از برجستهترین هنرمندان این جریان است که به نوعی با دیگر شاگردان الخاص تفاوتهای عمده دارد.
او در استیمنت نمایشگاهاش نوشته: «براى من سالهاست كه حال و هوا و جو اثر خارج از بحثهاى تئوريک اهميت خاصى دارد. يقين دارم اگر از جلوه اوليه يک تصوير ذهنى آغاز كنم انتقال آن «آن» به تصوير ميسر ميشود. این تصویر از واقعیت زندگی جاری آغاز میگردد.
من ترجيح ميدهم هميشه در جوار واقعيت حركت كنم. در اين رابطه اگرچه واقعيتى دگر گونه يا نو شكل ميگيرد اما گمانى از واقعيت بيرونى را با خود حمل ميكند و چه بسا نقاشی من تصوير فشرده و لایه لایهای از واقعيتهاى پراكنده باشد.
من از سادگیها مدام در حيرتم. حیرت درک حقایقی که در درون این اتفاقات ساده نهفته است. بازتاب این تحیر، انگیزه شکلگیری کارهای اين دوره من است. من تلاش کردم نشان دهم حيرت چگونه در يک اثر متجلى ميشود. البته ديگر به نسبيت تصميمها، حس و تصوير ذهنى (ايماژ) خودم در مقابل ذهنيت و حافظه نقاشى- و چالش مابين اين دو در پروسهی كار واقفم.»
سعدالدین در سال 1365 به آلمان مهاجرت کرد، جمعه ۲۴ خرداد پس از سالها نمایشگاه انفرادی از آثارش را در گالری دیلمان در تهران به نمایش خواهد گذاشت. همزمان با این رویداد کتاب هنرمند شامل آثار و گفتگوی وی با جاوید رمضانی، منتقد و هنربان رونمایی خواهد شد.
در مقدمه این کتاب آمده است: « سعدالدین نقاشی است که تاریخ زندگیاش با تحولات اجتماعی ما عجین شده. او از نسلی است که در آغاز تحولات انقلاب از دانشگاه بیرون آمد. نسلی که سعدالدین از آن برخاسته کارش را در بحبوحه انهدام نظام اجتماعی و بازسازی مجدد آن در پی باز تعریف هنر مدرن آغاز کرد. این نقاشان گریزی از این تنگنا نداشتند. با فروپاشی پایگاههای دستوری و ایجابی هنر در طبقات حاکمه و اشرافیت گذشته فرصتی ظهور کرد تا هنر در جایگاه واقعیتری مطرح شود. این لمحه تاریخی بدون شک نقطه آغاز مهمی در فرهنگ ما محسوب میشود؛ از این روست که توجه به آثار سعدالدین بدون درک فضای زیستی و روند اندیشهی او واجد دستاورد مهمی نخواهد بود.
سعدالدین در پی دستیابی به پاسخ سوالات اساسی خود و دوستان نقاشاش به منشا مکانی این هنر باز میگردد تا در آرامش و سکوت تعریف جدیدی از هویت و هستی ارائه کند. او تلاش کرده تا هویتی فارغ از فرمهای کهنه تصاویر گذشته را مطرح کند فارغ از احساسات نوستالژیک و سطحی اکسپریو یا صنعت فرمهای مدرنیستی. بازگشت او به فیگورهای واقعگرایانه انسانی برای ظهور لحظههایی است که من آن را نگاه در سکوت مینامم، نگاهی ممتد به طول تاریخ پر رنج تمدن انسان.»
او سال 1389 نیز با نمایشگاهی درگالری هما توجه بسیاری از هنرمندان و منتقدان ایرانی را به خود جلب کرده بود؛ هرچند که پیشتر نیز میان هنرمندان آلمانی و ایرانی شهره شده بود.
بهنام کامرانی، هنرمند، منتقد و مدرس دانشگاه نیز درباره او میگوید: «مسئلهی آقای سعدالدین مسئلهی پیکره، مناسبات و موقعیتاش است. این را در همه کارهایش میتوان دنبال کرد. ولی خب طبیعی است که بر اساس تجربه، یا بر اساس فضایی که نقاش مطالعه میکند، دورههای کاریاش تفاوت میکند. جنبهی نئورئالیسم آثار او را ما کمتر در بین هنرمندان ایرانی میبینیم. هنرمندان کمی هستند که این جنبهی رازآمیز و کانسپچوال را در کارهای رئالیستیشان بتوانید ببینید. جنبهای که کاملاً تخیلی است و با جنبههای شهودی سروکار پیدا میکند، وقتی با آن جنبهی رئالیستیِ کاملاً عقلگرا کنار هم قرار میگیرند، فضای تازهای را شکل میدهند.»
شایان ذکر است نمایشگاه مسعود سعدالدین و رونمایی از کتاب «حیرت در آن» جمعه 24 خرداد در گالری دیلمان افتتاح میشود و تا 21 تیر ادامه دارد. علاقهمندان برای بازدید از این نمایشگاه میتوانند همه روزه به جز شنبهها از ساعت 16 تا 20 در گالری دیلمان به نشانی شریعتی، بالاتر از ظفر، کوچه پورمشکانی، پلاک 50 مراجعه کنند.
مطالب مرتبط:
- مسعود اسکندری ؛ عکاس مهاجر
- گفتگو با دکتر بهنام کامرانی پیرامون مسعود سعدالدین نقاش کمتر شناخته شده ایرانی