خلاصه کتاب در جستجوی زبان نو

از رمانتیک‌ها تا مکتب آشغال‌دان

قسمت بیست و دوم

تألیف روئین پاکباز | انتشارات نگاه

مجله هنرهای تجسمی آوام: تلخیص دینا صنیعی

در میان نقاشان بلژیکی نیمه‌ی اول قرن، «هندریک لیس» (۱۸۱۵-۱۸۶۹)، قابل ذکر است. او با روحیه‌ی رمانتیک در اسلوبی قدیمی به مردم‌نگاری و مصو‌رکردن تاریخ فلاندر پرداخت.

«آلفره استنوس» (۱۸۳۲-۱۹۰۶)، بیشتر به هنر رسمی پاریس متعلق بود.

«کنستانتین منیه» (۱۸۳۱-۱۹۰۵)، نخست هنر پیکره‌سازی را برگزید، سپس به نقاشی روی آورد و سرانجام به پیکره‌سازی بازگشت. در آثار اولیه‌اش گرایش آکادمیک غالب بود؛ اما رئالیسم انتقادی او در اروپای خاوری پیروانی یافت.

«یزف ایسرائلس» (۱۸۲۴-۱۹۱۱)، به تمام سبک‌های نقاشی پرداخت. مردم‌نگاری او در روال نقاشی سده‌ی هفدهم هلند بود؛ ولی در مرحله‌ی بعد تحت‌تأثیر رمانتیسم و امپرسیونیسم قرار گرفت.

«وان‌گوگ»، تحت‌تأثیر نگرش انسان‌دوستانه‌ی او قرار گرفت، وینسنت ون‌گوگ (۱۸۵۳-۱۸۹۰)، که جایگاهی بلند در عرصه‌ی نقاشی نوین دارد، در مکتب لاهه پرورش یافت و با هنرمند مورد علاقه‌اش، یعنی میه آشنا شد. او پیش از آن‌که به فرانسه برود طرح‌هایی بی‌شمار از معدن‌چیان، روستاییان و کارگران بلژیک و هلند کشید. برجسته‌ترین اثر وی در این دوره، پرده‌ی سیب‌زمینی‌خوران است. ون‌گوک برای نمایش صرف واقعیت ظاهری، به بیان حالت‌ها و ابراز عواطف می‌پردازد؛ و برای توصیف واقعیت خشن، طبعاً نمی‌تواند قالبی شسته‌ورفته برگزیند. بدین‌سان، او با تحریف شکل‌ها و ایجاد بافت خشن، اسلوبی مناسب برای بیان محتوای مورد نظرش به‌ دست می‌آورد. رئالیسم انتقادی او به سبب محتوای جانب‌دارانه و نفی دید عینیت‌گرایانه، از جریان ناتورالیسم سده‌ی نوزدهم، یکسره جداست.

انقلاب سیاسی در آمریکا اندکی زودتر از فرانسه به‌وقوع پیوست. تا اوایل سده‌ی نوزدهم هنوز هنر آمریکا به هنر انگلستان وابسته بود؛ چنان‌که هنرمندانی چون «وست» و «کاپلی»، در محیط فرهنگی و هنری اروپا رشد یافتند. در نیمه‌ی نخست قرن، نقاشان آمریکا کوشیدند ویژگی‌های سرزمین خود را در آثارشان نشان دهند. برجسته‌ترین نقاش، «جرج کیلپ بینگم» (۱۸۱۱-۱۸۷۹) بود؛ نقاش خودآموخته‌ای که سه ‌سال را در دوسلدورف، به مطالعه گذراند و از نقاشی رمانتیک آلمان تأثیر گرفت. غالباً بینگمِ نقاش را با «مارک‌ تواین» نویسنده مقایسه می‌کنند؛ نقاشی رئالیستی آمریکا در وهله‌ی نخست به مونیخ و الگوهای آلمانی رجوع داشت و سپس در آخر قرن به پاریس نظر افکند. نقاشانی چون «فرانک دیوید ونک» (۱۸۴۸-۱۹۱۹) و «ویلیام مریت چیس» (۱۸۴۹-۱۹۱۶)، در مونیخ پرورش یافتند.

در میان نقاشانی که به بازنمایی صحنه‌های آمریکایی همت گماشتند، «وینزلو همر» (۱۸۳۶-۱۹۱۰) و «تامس ایکینز» (۱۸۴۴-۱۹۱۶)، توفیق بیشتری یافتند و با دیدی آمریکایی، محیط و مردم خویش را نقاشی کردند و در پس ظواهر آمریکایی، اختلاف‌های روان‌شناختی متمایزکننده‌ی آمریکا و اروپا را کشف و بیان کردند.

توفیق رئالیسم هم در این است که او لحظه‌ای از یک رویداد را با بیانی موجز و بدون تفضیل و متقاعدکننده می‌نمایاند. ایکنز، گزارشگری متفکر، تیزبین و گاه جانب‌دار است؛ اما تأثیرات بصری آنی را انعکاس نمی‌دهد.

ایکنز، مانند بسیاری از هنرمندان سنت‌شکن، با مردم و منتقدان محافظه‌کار در تقابل بود؛ اثر او‌، کلینیک دکتر کراس، توسط هیأت‌داوران نمایشگاه فیلادلفیا که به ‌مناسبت صدمین ‌سال استقلال آمریکا برگزار شده بود، مورد قبول واقع نشد؛ زیرا آن ‌را نوعی «واقع‌گرایی بهیمی» و «تنزل مقام هنر» تلقی کردند؛ ایکنز در برخورد با واقعیت به «کوربه» نزدیک‌تر است تا «مانه». به دیگر سخن او تدارک مفهومی و یاری‌جستن از خاطره‌ی بصری را بر گزارش «انعکاسی» از تأثرات بصری برتر می‌شمارد.

در سال‌های آخر سده‌ی نوزدهم، چند تن از نقاشان جوان آمریکایی در فیلادلفیا گرد هم آمدند و توصیف زندگی پیرامون خویش را هدف قرار دادند. آن‌ها در اعتراض به نقاشی گران‌مایه و خوش‌نمای آکادمیک، به موضوع‌های زشت و عادی روی آوردند و خود را «رئالیست‌های فیلادلفیا» نامیدند؛ اما منتقدان محافظه‌کار، به‌ریشخند، گروه‌شان را «مکتب آشغال‌دان» نامیدند؛ که عملاً توسط خودشان پذیرفته شد.

«رابرت هنری» (۱۸۶۵-۱۹۲۹)، رهبری فکری گروه را به‌عهده داشت. او از اروپا بازگشته بود و انگاره‌های رئالیسم را به‌همراه آورده بود: «نقاشی‌ای که مستقیماً از زندگی برخیزد، می‌تواند به‌نوبه‌ی خود بر زندگی آدمیان اثر گذارد.» اعضای اولیه‌ی گروه: «جورج لوکز» (۱۸۶۷-۱۹۳۳)، «جان سلن» (۱۸۷۱-۱۹۵۱)، «ویلیام کلاکنز» (۱۸۷۰-۱۹۳۸) و «ایورت شین» (۱۸۷۶-۱۹۵۳) بودند که جان سلن، با‌استعدادترین فرد‌ مکتب به‌شمار می‌آمد. او برای توصیف موضوع‌های اجتماعی مورد علاقه‌اش از اسلوبی ساده، بدون تفضیل و مبتنی بر تباین سایه و رنگ‌ها بهره می‌برد.

شماره‌های پیشین خلاصه کتاب درجستجوی زبان نو را اینجا بخوانید:

خلاصه کتاب در جستجوی زبان نو | از رمانتیک‌ها تا مکتب آشغال‌دان

خلاصه کتاب در جستجوی زبان نو

از رمانتیک‌ها تا مکتب آشغال‌دان

قسمت بیست و دوم

تألیف روئین پاکباز | انتشارات نگاه

مجله هنرهای تجسمی آوام: تلخیص دینا صنیعی

نویسنده

دیدگاهتان را بنویسید لغو پاسخ