انسان‌گرایی در گلدان نقاشی‌های فریبا فرقدانی

متن یک گلدان در فضای هیچ، داستانی دیرینه و همچنان زیبا
نقدی بر نمایش «فریبا فرقدانی» در گالری «اعتماد»
مجله هنرهای تجسمی آوام: به قلم جاوید رمضانی


نقد نمایشگاه فریبا فرقدانی در گالری اعتماد

در هفته گذشته، به نگارخانه‌ی «اعتماد» در کاخ «نگارستان» رفتیم که پذیرای نقاشی‌های «فریبا فرقدانی» بود؛ نقاشی که به سراغ طبیعت رفته است. او کارنامه‌ی درخشانی در سال‌های گذشته دارد که در رشته‌ی نقاشی دانشگاه آزاد، به‌عنوان مدرس و هنرمند در اصفهان مشغول به کار و فعالیت است. فرقدانی، علاوه بر نقاشی در زمینه‌ی مجسمه‌سازی نیز فعال است و شاهد حضور او در بینال‌های مجسمه‌سازی نیز بوده‌ایم.

دست‌آویز و سوژه‌ی عمده‌ی آثار فرقدانی، در این کارنما «گلدان» است.

نقد نمایشگاه فریبا فرقدانی در گالری اعتماد

کلمه‌‌ی گلدان، اشاره به شیئی دارد که گل‌ها در آن قرار می‌گیرند و در حاشیه‌ی این معنی، گلدان نشان‌دهنده‌ی سفری است که گل در الزام زندگی با انسان دارد؛ سفری از دل طبیعت به گلدان و خانه‌ی آدمیان. یکی از مفاهیمی که با تأکید بر گلدان به ذهن متبادر شود، هبوط آدمی است؛ نقاش به جهت روشنگری مخاطبان در بیانیه‌ی خود این‌چنین نگاشته است: «متن یک گلدان در فضایی هیچ؛ داستانی است که قرن‌هاست با هر زمینه و باور فرهنگی، به آن بسیار پرداخته شده است.»

نقد نمایشگاه فریبا فرقدانی در گالری اعتماد

در این‌جا هنرمند مشخصاً اعلام می‌کند که گلدان یک بهانه است و در ادامه تأکید دارد، متن یک گلدان در سکوت، می‌تواند باور دیگری در ما ایجاد کند، زمانی که نگاه و پنداری متفاوت داشته باشیم؛ عزلت یک گلدان در سکوتی وهم‌آلود یا در ناکجاآبادی از رنگ. تمام این‌ گزاره‌ها باور مرا نسبت به مکان امن نقاشی شکل می‌دهد.

نقد نمایشگاه فریبا فرقدانی در گالری اعتماد

فرقدانی، فعل نقاشی را رفتاری جهت سامان‌دادن زیست خود می‌داند و گلدان را دست‌مایه‌ی شکلی برای بیان و اشاره به تلاطم‌های بودن و شدن می‌پندارد. آیا هنرمند، نقاشی را مقدم بر زندگی می‌‎داند یا نقاشی را کاهنده‌ی اضطراب زیستن؟

«پنداری دیگر»، نامی است که هنرمند برای نمایشگاه انتخاب کرده و اشاره به تفکر دارد. او در ادامه‌ی متن بر حضور تأکید دارد و این تأکید دال بر همان پندار دیگر است؛ اما این چگونگی کیفیت ‌بودن، مخاطب را با چنین سؤالی روبه‌رو می‌کند که چگونه باید در متن بود؟

نقد نمایشگاه فریبا فرقدانی در گالری اعتماد

عمده‌ی این نقاشی‌ها دارای کادری عمودی هستند؛ بالای کادر تهی است و در پایین، گلدانی قرار دارد. توجه به این قرارگیری، گویای نحوه‌ی نزدیکی نقاش به جهان خارج است؛ و هر مضمونِ انتزاعی در نقاشی‌ها عینیت یافته و مادی شده است؛ بنابراین با نگاهی به کل نقاشی‌ها و تکرارهای معنادار، ما از مضمونی سخن می‌گوییم که می‌توان آن را روییدن از محال نامید.

نقد نمایشگاه فریبا فرقدانی در گالری اعتماد

علت گزینش این نام، آن است که در تمام نقاشی‌ها، رویش از سمت پایین به بالا تکرار شده است؛ عنصر گلدان نقش اصلی را در این نقاشی‌ها ایفا می‌کند؛ گیاه به دو هم‌خانواده‌ی خود یعنی نور و خاک و با متضاد خود یعنی فضای تهی، نزدیک می‌شود و در این نزدیکی است که شاهد ازبین‌رفتن مرزهای این عناصر می‌شویم و هرچه درون این‌هاست میل به بالارفتن و رویش می‌یابد؛ اما همواره مانعی برای رشد وجود دارد؛ ولی رویش با تمام فرسودگی‌ها آغاز می‌شود، ادامه می‌یابد و حتی در پاره‌ای از آثار، اوج گرفته و تا بیکران ادامه دارد؛ اکنون نکته آن است که نقاش برای نشان‌دادن مفهوم انتزاعی حضور از چه عناصری استفاده کرده است؟

نقد نمایشگاه فریبا فرقدانی در گالری اعتماد

منظره‌ی نقاشی‌ها، حاصل دنیای خیالی نقاش و دریافت او از عوامل بیرونی است؛ نقاش در پیوندش با مفاهیم اصلی و انتزاعی زندگی، چون تولد، مرگ و تلاش برای زیست، جهانی خلق کرده است که همه‌ی موجودات آن، میل سرسختانه‎ای برای زیستن دارند؛ این میل برای زیستن و مبارزه برای ماندن را خط سیر اصلی نقاش در زندگی می‌بینیم؛ این میل با کادرهای عمودی بافت ناهمگن در پس‌زمینه و خطوط افق، هم‌چنین تضاد نگه‌د‌اری خاکستری و فام میان گلدان‌ها و زمینه مشخص می‌شود.

در تأکید بر این نکته، می‌توان از تابلویی نام برد که با سوژه‌ی اصلی نمایشگاه در تضاد است؛ این نقاشی‌های کوچک، انسان‌هایی را نشان می‌دهند که با فیگورهایی متفاوت و لحنی بیان‌گرا کار شده‎اند؛ بافت خشن و شکل‌هایی پرتحرک در عین قرارگیری در میان کادر، انسان‌گرایی هنرمند را پدیدار ساخته و ساحتی سمبلیک و بینامتنی برای گلدان‎ها به‌وجود می‎آورد.

نقد نمایشگاه فریبا فرقدانی در گالری اعتماد

این‌جاست که انسان، نادیدنی شده، ولی در دیدنی‌ها می‌توان ردپایش را یافت. دورنمای این نقاشی‌ها در نگاه پنهان طبیعت آغاز شده و در افق‌های کوتاه کشیده می‌شود. نقاش برای خلق این‎گونه دورنماها، نه‌تنها از طبیعت تقلید نکرده بلکه یکسره طبیعت را دیگرگون می‌سازد. حال، دیگر طبیعت یک سمبل نیست و نقاشی‌ها در حال رفت و آمد بین دو نشانه‌اند؛ منظره‌ای درونی که احساسات نقاش است و سپس منظره‌ای بیرونی که دورنما را ساخته است. جهان ساخته‌شده در نقاشی‌ها بسیار وسیع است و هر گلدان در تعامل کامل با مکانی است که در آن قرار گرفته است.

نقاشی‎‌های فرقدانی، صادقانه و دارای رویکردی عرفانی‌‌اند؛ هنرمندی که از بستر و سرزمین هنر اصیل ایرانی برخاسته و رگه‌های این معرفت کهن در لحن مفهومی او پیداست.

نقد نمایشگاه‌های دیگر به قلم جاوید رمضانی را اینجا بخوانید:

مسعود اسکندری ؛ عکاس مهاجر

مسعود اسکندری خویی متولد ۲۳ آذر ۱۳۴۰ دانش آموخته عکاسی از دانشگاه هنر . فوق لیسانس عکاسی از دانشگاه هنرتهران  و مستند نگاری از دانشگاه Ryerson کانادا (Master of Fine Arts in Documentary Media) . تدریس در گالری هنر همیلتون و دستیار خانم Pearl Van Geest هنرمند  و مدرس نقاش کانادایی .

0 comments
نمایشگاه ساسان نصیری گالری ایرانشهر

تلفیق نگاه هنر شکل‌گرا با نگاهی جدید در آثار ساسان نصیری

تلفیق نگاه هنر شکل‌گرا با نگاهی جدید در آثار ساسان نصیری نقدی بر نمایشگاه «ساسان نصیری» در گالری «ایرانشهر» مجله هنرهای تجسمی آوام: به قلم جاوید رمضانی جای شک است که بتوان تشریح کامل و همه‌جانبه‌ای از محصول هنری یک هنرمند ارائه داد؛ به‌خصوص اگر هنرمند در کار خود خبره باشد؛ نقاش به‌وسیله‌ی منطق هنری از محسوسات عینی و ذهنی خود عزیمت می‌کند تا نظریه‌ی بصری خود را ارائه دهد. طبیعت اطراف‌ انسان، منشاء بسیاری از تحرکات ذهن و مشکلات زیستی […]

0 comments

مسعود اسکندری ؛ عکاس مهاجر

مسعود اسکندری خویی متولد ۲۳ آذر ۱۳۴۰ دانش آموخته عکاسی از دانشگاه هنر . فوق لیسانس عکاسی از دانشگاه هنرتهران  و مستند نگاری از دانشگاه Ryerson کانادا (Master of Fine Arts in Documentary Media) . تدریس در گالری هنر همیلتون و دستیار خانم Pearl Van Geest هنرمند  و مدرس نقاش کانادایی .

0 comments
شادی اجباری گالری هما

پدید آمدن هیولای اجباری در گالری هما

پدید آمدن هیولای اجباری در گالری هما نقدی بر نمایش «شادی اجباری» با نام «پدید آمدن هیولا» در گالری «هما» مجله هنرهای تجسمی آوام: به قلم جاوید رمضانی مرگ‌اندیشی، خصلتی است که بزرگان دین و اندیشه بر آن سفارش کرده‌اند؛ بمیرید، پیش از آن‌که بمیرید؛ به‌راستی آن‌که به‌هنگام نمی‌زید چگونه به‌هنگام می‌میرد؟ بدون ‌شک مرگ، عنصری کمال‌بخش است؛ زیستن آغشته به مرگ است؛ و آن‌کس که به‌سوی کمال زندگی کند، تداوم هستی او، مرگی در کمال است؛ مرگ، زیستن را […]

0 comments

مسعود اسکندری ؛ عکاس مهاجر

مسعود اسکندری خویی متولد ۲۳ آذر ۱۳۴۰ دانش آموخته عکاسی از دانشگاه هنر . فوق لیسانس عکاسی از دانشگاه هنرتهران  و مستند نگاری از دانشگاه Ryerson کانادا (Master of Fine Arts in Documentary Media) . تدریس در گالری هنر همیلتون و دستیار خانم Pearl Van Geest هنرمند  و مدرس نقاش کانادایی .

0 comments
نقاشی ساله شریفی این سری عاشقانه باشه گالری هما

ساله شریفی و تکثیر عشق در جهان معاصر 

ساله شریفی و تکثیر عشق در جهان معاصر نقدی بر نمایش «این سری عاشقانه باشه» در گالری «هما» مجله هنرهای تجسمی آوام: جاوید رمضانی «گل« به‌عنوان عنصر طبیعی در جایگاه سوژه، همواره منشأ الهام هنرمندان بوده است؛ اما این فرم ‌طبیعی با گذشتن از فیلتر ذهن هنرمند، به تفاوت‌هایی نایل می‌شود که در نگاه مخاطب همان گل است، اما نحوه‌ی بازنمایی فرم که شامل تکنیک ‌و نحوه‌ی جاگذاری در تابلو و تغییرات رنگی و سبک طراحی خواهد بود، جهان رمزگانی […]

0 comments

مسعود اسکندری ؛ عکاس مهاجر

مسعود اسکندری خویی متولد ۲۳ آذر ۱۳۴۰ دانش آموخته عکاسی از دانشگاه هنر . فوق لیسانس عکاسی از دانشگاه هنرتهران  و مستند نگاری از دانشگاه Ryerson کانادا (Master of Fine Arts in Documentary Media) . تدریس در گالری هنر همیلتون و دستیار خانم Pearl Van Geest هنرمند  و مدرس نقاش کانادایی .

0 comments
«سیاوش حاتم‌آبادی» در گالری والی

تعلیق | یادداشتی بر نمایشگاه «سیاوش حاتم‌آبادی»

تعلیق یادداشتی بر نمایشگاه «سیاوش حاتم‌آبادی» در گالری والی آوام مگ به قلم جاوید رمضانی «سیاوش حاتم‌آبادی»، هنرمند جوانی است که تجارب بسیاری را در حوزه‌ی نقاشی، گرافیک و موسیقی دارد. آشنایی من با او به نمایش آثارش در گالری «ایوان» باز‌می‌گردد؛ این نمایشگاه با عنوان «سینکرونیسیتی» استوار بر مفهوم «اتفاق» در جریان تولید اثر هنری و مدیای غالب نقاشی بود. توجه هنرمند به مفهوم «اتفاق»، فارغ از نگاه فلسفی به رویداد است؛ آن‌چنان‌که در نمایشگاه جدید او با عنوان […]

0 comments

مسعود اسکندری ؛ عکاس مهاجر

مسعود اسکندری خویی متولد ۲۳ آذر ۱۳۴۰ دانش آموخته عکاسی از دانشگاه هنر . فوق لیسانس عکاسی از دانشگاه هنرتهران  و مستند نگاری از دانشگاه Ryerson کانادا (Master of Fine Arts in Documentary Media) . تدریس در گالری هنر همیلتون و دستیار خانم Pearl Van Geest هنرمند  و مدرس نقاش کانادایی .

0 comments
مرجان شکری گالری چهار

دنیای درون و جهان بیرون در آثار مرجان شکری

نقدی بر نمایشگاه «مرجان شکری» در گالری «چهار» ذره‌ دیوانه‌ی خدا آوام مگ به قلم جاوید رمضانی عالم خُرد و عالم کلان، دنیای درون و جهان بیرون، مرزها و افق‌های دانش ما را از هستی محدود کرده‌اند. با تعاریفی که در قرن هجدهم از زیبایی‌شناسی به‌عنوان علم ادراک در حوزه‌های مادون عقلانیت توسط «بوم گارتن» و «وینکلمن» و سپس تعریف جایگاه و «نقد قوه‌ی حکمِ» «کانت»، زیبایی‌شناسی به‌عنوان ابزار و باوری که عقل با بازی میان قوای فاهمه و خلاقه […]

0 comments

مسعود اسکندری ؛ عکاس مهاجر

مسعود اسکندری خویی متولد ۲۳ آذر ۱۳۴۰ دانش آموخته عکاسی از دانشگاه هنر . فوق لیسانس عکاسی از دانشگاه هنرتهران  و مستند نگاری از دانشگاه Ryerson کانادا (Master of Fine Arts in Documentary Media) . تدریس در گالری هنر همیلتون و دستیار خانم Pearl Van Geest هنرمند  و مدرس نقاش کانادایی .

0 comments
کاویان هازلی گالری والی

«سرگیجه» کاویان هازلی | فقدان اتوپیای خیالی

نقدی بر نمایشگاه «سرگیجه» کاویان هازلی گالری والی آوام مگ به قلم جاوید رمضانی کاندینسکی در مقاله‌ای که در باب فرم انتشار داد، گفته بود دو قطب مشخص در هنر مدرن انتزاع تمام‌عیار و رئالیسم تمام‌عیار است. این فاصله بعدها در طراحی، بیانی متفاوت یافت و رویکردها به طراحی متعین و ازپیش‌تعریف‌شده همراه با آنیت سیال و سیلان خطوط خودبه‌خودی تعریف شد. در این دوران برای نقاشان امر قابل تعین و فرم سیال امکانات گسترده‌ای فراهم می‌آورد که طراحان در […]

0 comments

مسعود اسکندری ؛ عکاس مهاجر

مسعود اسکندری خویی متولد ۲۳ آذر ۱۳۴۰ دانش آموخته عکاسی از دانشگاه هنر . فوق لیسانس عکاسی از دانشگاه هنرتهران  و مستند نگاری از دانشگاه Ryerson کانادا (Master of Fine Arts in Documentary Media) . تدریس در گالری هنر همیلتون و دستیار خانم Pearl Van Geest هنرمند  و مدرس نقاش کانادایی .

0 comments
«کوه کوه است» مصطفی فرج‌آبادی گالری اُ

کوه کوه نیست | تأمل دیداری در آثار مصطفی فرج‌آبادی

کوه کوه نیست | نقدی بر مجموعه «کوه کوه است» مصطفی فرج‌آبادی گالری اُ آوام مگ: به قلم جاوید رمضانی نقاشی قدیمی‌ترین عمل هنری انسان‌هاست. تجربه‌ی شکار و برخورد با طبیعت و رسم و نقرِ آن بر روی صخره‌ها قدرت انسان‌‌ها را برای مواجهه با ترس‌هایشان افزایش می‌داده است.  این جریان کارکرد ذهن آنان را وسیع‌تر کرده که خود آغازی بر پدیده‌ی تمدن‌سازِ نوشتار است. امروزه زبان بصری دارای دستور زبان مخصوص‌به‌خود است. نگریستن فعالیتی است خلاقانه که به تلاش نیاز […]

0 comments

مسعود اسکندری ؛ عکاس مهاجر

مسعود اسکندری خویی متولد ۲۳ آذر ۱۳۴۰ دانش آموخته عکاسی از دانشگاه هنر . فوق لیسانس عکاسی از دانشگاه هنرتهران  و مستند نگاری از دانشگاه Ryerson کانادا (Master of Fine Arts in Documentary Media) . تدریس در گالری هنر همیلتون و دستیار خانم Pearl Van Geest هنرمند  و مدرس نقاش کانادایی .

0 comments
نمایشگاه نقاشی فرید جهانگیر در گالری ایرانشهر

کوهستانِ فرید جهانگیر | چه چیزی زیستن امروزِ ما را معنا دهد

یادداشتی بر نمایشگاه «کوهستان»، آثار فرید جهانگیر گالری ایرانشهر آوام مگ: به قلم جاوید رمضانی تا چه حد می‌توان هنر را در غالب یک شی‌ء صرف یا رفتاری بر اساس تکنیک تعریف نمود؟ آیا هنر براساس ایده‌ی هنرمند شکل می‌گیرد؟ حضور ایده در ذهن آیا حاصل سازوکارِ تفکر است یا تحریک احساسات در لحظه‌ای مشخص؟ هنر نقاشی آیا با شناخت معنی می‌یابد یا با عمل نقاشی؟ هنرمندان چه‌مقدار بر شناختِ ما از جهان افزوده‌اند؟ تشکیک و آفرینشِ سؤال مهم‌ترین اصل […]

0 comments

مسعود اسکندری ؛ عکاس مهاجر

مسعود اسکندری خویی متولد ۲۳ آذر ۱۳۴۰ دانش آموخته عکاسی از دانشگاه هنر . فوق لیسانس عکاسی از دانشگاه هنرتهران  و مستند نگاری از دانشگاه Ryerson کانادا (Master of Fine Arts in Documentary Media) . تدریس در گالری هنر همیلتون و دستیار خانم Pearl Van Geest هنرمند  و مدرس نقاش کانادایی .

0 comments
جاوید رمضانی منتقد

پرونده نقد نمایشگاه‌های سال 97 به قلم جاوید رمضانی

پرونده نقد نمایشگاه‌های سال 97 به قلم جاوید رمضانی در این پرونده مروری داریم بر نقد نمایشگاه‌هایی که جاوید رمضانی در سال 97 نگاشته است که مشتمل بر 30 نقد است که قریب به اتفاق آن در حیطه نقاشی نوشته شده است. جاوید رمضانی سردبیر منتقدان برنامه هنرنامه، پر مخاطب‌ترین رویداد تخصصی هنرهای تجسمی است که چهارمین سال خود را سپری می‌کند و هرهفته جمعه‌ها از شبکه ۴ سیما پخش می‌شود. لیست زیر به لحاظ زمانی از نقدهای اخیر آغاز […]

0 comments

مسعود اسکندری ؛ عکاس مهاجر

مسعود اسکندری خویی متولد ۲۳ آذر ۱۳۴۰ دانش آموخته عکاسی از دانشگاه هنر . فوق لیسانس عکاسی از دانشگاه هنرتهران  و مستند نگاری از دانشگاه Ryerson کانادا (Master of Fine Arts in Documentary Media) . تدریس در گالری هنر همیلتون و دستیار خانم Pearl Van Geest هنرمند  و مدرس نقاش کانادایی .

0 comments
نقاشی آنه محمد تاتاری گالری اعتماد

پرونده نقد نمایشگاه‌های سال ۹۶ به قلم جاوید رمضانی

جاوید رمضانی مدیر سایت آوام مگ، مدرس، منتقد، مولف، هنربان و هنرمند تجسمی است، او با سابقه‌ای بالغ بر سی سال در حوزه هنر و بیش از ۵۰ نمایشگاه گروهی و ۲۵ نمایشگاه انفرادی در سرتاسر ایران و جهان، اینک به مدت هشت سال است که مدیریت سایت خبری هنری را در دست دارد. او همچنین موسس گروه هنری آوام و زیر شاخه‌های آن است. در کنار این‌ها سردبیر منتقدین برنامه هنرنامه ویژه نقد هنرهای تجسمی در شبکه چهار سیما نیز می‌باشد.

0 comments

نویسنده