خلاصه کتاب در جستجوی زبان نو

خلاصه کتاب در جستجوی زبان نو | فروپاشی سنت بزرگ

خودآگاهی ملی

قسمت بیست و چهارم

تألیف روئین پاکباز | انتشارات نگاه

مجله هنرهای تجسمی آوام: تلخیص دینا صنیعی

در میانه‌ی سده‌ی نوزدهم، نقاشی انگلیس، بر سنت مردم‌نگاری هاگارث و ناتورالیسم کانستبل تکیه زد که در پی آن «انجمن اخوت» پدیدار شد؛ و سردمدارانش «رستی»، «هلمن هانت» و «میلر» بودند و آثارشان بیانگر نوعی بازگشت به رمانتیسم بود. مشهورترین محصول آن اثر «فردمواکس براون» (۱۸۲۱-۱۸۹۳) بود؛ پرده‌ی افلیا اثری از میلر، چنان صحنه‌ی غرق‌شدن را بازسازی کرده که انگار خود شاهد رویداد بوده است.

میلر، در سال ۱۸۵۳ به عضویت غیررسمی آکادمی شاهی پذیرفته شد؛ و در سال‌های بعد تنها یک نقاش آکادمیک بود.

ویلیام هلمن هانت (۱۸۲۷-۱۹۱۰) تا آخر عمر به آرمان‌های رافائلیسم وفادار ماند و افسانه‌های کهن مذهبی را در تصاویر عکس‌گونه زنده کرد.

هنری والیس (۱۸۳۰-۱۹۱۶)؛ پرده‌ی مرگ چندتن او بسیار در تلطیف واقعیت کوشیده است.

هاگس (۱۸۳۲-۱۹۱۵)؛ پرده‌ی عشق بهاری او تناقض‌های زندگی روحی عصر ویکتوریایی را باز‌تاب می‌بخشد. وابستگی نقاشی به ادبیات در آثار «ویلیام پاول فریت» (۱۸۱۹-۱۹۰۹) جلوه‌ای خاص دارد. در همین زمان نقاشانی در انگلستان فعالیت دارند که می‌کوشند حالت‌ها و موقعیت‌های نمایشی خاص را برجسته نمایند؛ موضوعات پرده‌های اینان را در آثار «دیکنز» و «زولا» می‌توان بازیافت.

در روسیه‌ی سده‌ی نوزدهم، تکیه‌ی نقاشی بر فرهنگ ملی و بومی بیش از هرجای دیگر بود؛ محتوای اصلی آن توصیف زندگی فردی و اجتماعی در جامعه‌ی روسیه بود؛ از این‌‌رو ‌ادبیات، منبعی بسیار غنی برای نقاشانی بود که در راه مبارزه، جهت دگرگونی روابط خود با سایر روشنفکران مترقی هم‌گام بودند. با این حال نقاشی رئالیستی روس، به‌ندرت توانست به قله‌هایی که ادبیات فتح کرده بود دست یابد.

«الکساندر ایوانف» (۱۸۰۵-۱۸۵۶)، از پیشگامان برجسته‌ی واقع‌گرایی روس، پرده‌ی ظهور مسیح او، توصیف مضمونی مذهبی نیست؛ آرمانی اخلاقی و اجتماعی نیز در آن بیان شده است.

«پاول فدتف» (۱۸۱۵-۱۸۵۲)؛ او‌ روش مشاهده‌ی مستقیم و ملموس زندگی را برگزید و به مردم‌نگاری پرداخت. در این رابطه گفته است: «آثار کارگاهی من اندک بودند؛ فقط یک‌دهم. کار اصلی من در خیابان‌ها و خانه‌های مردم بود؛ من پژوهش‌گر زندگی بودم و سخت کوشیدم با دو چشم خود به آن بنگرم.»

«نیکلای گه» (۱۸۳۴-۱۸۹۴) یکی از این نقاشان بود. او برخلاف ایوانف، داستان‌های «انجیل» را با تفسیری هراس‌انگیز بازسازی کرد. توصیف بسیار دقیق او از زشتی‌ها و پستی‌های زندگی، آرمان‌گرایی معکوس و در عین‌حال، اعتراض اجتماعی روشنفکران مترقی را بازتاب می‌بخشید.

«واسیلی پرف» (۱۸۳۳-۱۸۸۲)؛ در جریان تحول اوضاع اجتماعی و سیاسی به نتایج فکری تازه‌ای رسید؛ او از پیشگامان جنبش رئالیستی دهه‌ی شصت به شمار می‌آید؛ پرده‌ی تشییع جنازه یکی از آثار برجسته‌ی اوست.

«ایوان نیکلایوچ کرامسکوی» (۱۸۳۷-۱۸۸۷)؛ تأثیری مهم بر تحول نقاشی روس گذاشت؛ حرکت مترقی نقاشان جوان را سامان داد که به همبستگی هنرمندان پترزبورگ، مسکو و تشکیل انجمن نمایشگاه‌های سیار انجامید.

در سال ۱۸۷۱ فعالیت نمایشگاه‌های سیار آغاز شد؛ یعنی اندکی قبل از برگزاری نخستین نمایشگاه گروهی امپرسیونیست‌ها در فرانسه. انجمن نقاشان سیار، از هنر واقع‌گرا جانبداری می‌کرد و نخستین نقاشان برجسته‌ی آن عبارت بودند از: رگه و پرف که بعدها ساویتسکی، سوریکف و رپین به جمع ایشان پیوستند.

«کنستانتین ساویتسکی» (۱۸۴۴-۱۹۰۵)؛ از نقاشان هدفمند و معتقد در انجمن نقاشان سیار بود.

«ویکتور وازنتسف» (۱۸۴۸-۱۹۲۶)؛ از نخستین نقاشانی بود که افسانه‌های قومی را موضوع کار خود قرار داد و‌ کلیسایی در شهر کیف را به شیوه‌ی بیزانسی دیوارنگاری کرد و پرده‌هایی با موضوعات مذهبی ساخت.

«واسیلی سوریکف» (۱۸۴۸-۱۹۱۶)؛ با وانهادن انگاره‌های بشردوستانه و ‌گاه احساسی به بازنمایی صریح صحنه‌های تاریخِ گذشته روی آورد. او هنرمندی پرمایه بود؛ ولی در مقایسه با وازنتسف، توان فنی کمتری داشت. سوریکف می‌گفت: «من نمی‌توانم کنش شخصیت‌های تاریخ را بدون مردم ـــ بدون جمعیت ـــ درک کنم و ناگزیرم آن‌ها را در خیابان‌ها نشان دهم.»

«ایلیا رپین» (۱۸۴۴-۱۹۳۰)؛ از نمایندگان برجسته‌ی رئالیسم انتقادی روس است و بیش از همکارانش روح انجمن را بازتاب می‌بخشد. مهم‌ترین اثر او قبل از سفر اروپا، پرده‌ی قایقرانان ولگاست که به منزله‌ی نقطه‌ی عطفی در نقاشی رئالیستی روس به شمار می‌آید.

امپرسیونیسم، در نقاشی روس دو ظاهر متمایز یافت؛ از یک‌سو رئالیست‌ها با بهره‌گیری از آموزه‌ی امپرسیونیستی، به منظره‌سازی و نقاشی از زندگی روزمره پرداختند؛ و از سوی دیگر نقاشان خیال‌پرداز، اسلوب امپرسیونیستی و رنگ‌های درخشان را برای توصیف موضوعات خیالی به‌کار بستند.

«والنتین سرف» (۱۸۶۵-۱۹۱۱)؛ که برخی او را «دگای روس» نامیدند؛ پرده‌ی دختری با هلوها، یکی از معروف‌ترین آثار اوست. درباره‌اش می‌گوید: «هدف کلی من تازگی و طراوت است؛ طراوتی خاص که همواره در طبیعت حس می‌کنید و هرگز در نقاشی نمی‌بینید.»

«ایوان شیشکن» (۱۸۳۲-۱۸۹۸)؛ که چشم‌اندازهای جنگلی روسیه را با دیدی ناتورالیستی و گاه توأم با احساس‌گرایی به تصویر می‌کشید.

«واسیلی پلنف» (۱۸۴۴-۱۹۲۷)؛ که با رنگ‌های خالص‌تر و درخشان‌تر، مناظر و زندگی روستایی را تصویر می‌نمود.

«ایزاک لویتان» (۱۸۶۱-۱۹۰۰)؛ که با برخورداری از ذهنیت پرمایه‌ی شاعرانه و احساس غنی رنگ، طبیعت بومی را به‌صورتی لطیف و روشن و زنده، به دنیای نقاشی آورد.

تنی چند از نقاشان روس، دنیای نور، جو و رنگ‌های خالص را در صحنه و چشم‌اندازهای روستایی کشف کردند، بی‌آن‌که به نقاشی هوای آزاد بپردازند؛ البته آن‌ها را نمی‌توان امپرسیونیست خواند؛ زیرا دیدگاه‌شان با امپرسیونیست‌های فرانسوی متفاوت بود. در آثار آن‌ها، وفاداری به شکل و رنگ طبیعی هم‌چنان بارز بود. این نام‌ها ضمینه‌ساز هنر پیشتاز، آوانگارد، روس در دهه‌ی دوم سده‌ی بیستم بودند.

شماره‌های پیشین خلاصه کتاب درجستجوی زبان نو را اینجا بخوانید:

خلاصه کتاب در جستجوی زبان نو | فروپاشی سنت بزرگ

خلاصه کتاب در جستجوی زبان نو | فروپاشی سنت بزرگ

خودآگاهی ملی

قسمت بیست و چهارم

تألیف روئین پاکباز | انتشارات نگاه

مجله هنرهای تجسمی آوام: تلخیص دینا صنیعی

نویسنده

دیدگاهتان را بنویسید لغو پاسخ