قسمت بیست و پنجم

خلاصه کتاب در جستجوی زبان نو | امپرسیونیسم

۱۳۹۸/۰۸/۰۴ پژوهش, مقالات پژوهشی, ویترین یک نظر بنویسید

خلاصه کتاب در جستجوی زبان نو | امپرسیونیسم

اسلوب نقاشی امپرسیونیستی، اسلوب بی‌واسطه

قسمت بیست و پنجم

تألیف روئین پاکباز | انتشارات نگاه

مجله هنرهای تجسمی آوام: تلخیص دینا صنیعی

درآمد:

اکنون دیگر نقاش به‌خاطر اثبات امری به نقاشی می‌پردازد؛ نه به‌خاطر توصیف آن. این بارزترین خصیصه‌ی هنر جدید است؛ چنین تحولی به هنرمند اجازه می‌دهد به‌جای واقعیت عینی، به اثبات (واقعیت) جهان خود بپردازد. طبیعت، دیگر آن نیست که در مقابل نقاش گسترده باشد؛ بلکه خود او و دید او را نیز شامل می‌شود.

اسلوب نقاشی امپرسیونیستی را اسلوب «بی‌واسطه» می‌نامند؛ اگرچه نقاشی نوین، موضوعات، مضامین و شیوه‌های سنتی را یکسره وانهاد و از دستاوردهای پیشینیان چشم نپوشید. امپرسیونیست‌ها، در جهت حل مسأله‌ی فقدان رنگ‌های خالص و‌ درخشان در آثار نقاشان پیشین، به این نتیجه رسیدند که باید بین رنگ موضعی یا «طبیعی» اشیاء و رنگی که از اشیاء به چشم می‌خورد، تمایز قائل شوند؛ پس بر آن شدند که نور خالص را بی‌واسطه نقاشی کنند.

ون‌گوگ، در ابتدای کار، می‌کوشید شیوه‌ی رامبراند را سرمشق قرار دهد؛ او با تماشای آثار امپرسیونیست‌ها یکسره از رنگ‌های تیره روی‌گردان شد؛ شگرد رنگ‌آمیزی او تا حدودی از باسمه‌های ژاپنی برگرفته شده بود؛ اما گوگن، نقاشی قدیمی ایرانی و هندی و دیوارنگاره‌های مصر باستان را سرمشق قرارداد.

آرزوی سزان، آن بود که وحدتی میان بی‌واسطگی نقاشی از طبیعت و استواری ساختار هنر پوسن را ایجاد کند؛ به عبارت دیگر او ‌می‌خواست امپرسیونیسم را استحکام بخشد؛ از این‌رو، به نظریه‌ی رنگ و فرم علاقه‌مند شد. سزان به تعمیق فضا نمی‌اندیشید؛ ضمن آن‌که بخش‌های کوچک را هم نقاشی می‌کرد، نظیر کسی که نمودار هندسی ترسیم می‌سازد، چند شکل را نیز به موازات هم پیش می‌برد.

اروپا از سده‌ی هجدهم، هنر چین را کشف کرد؛ پس از آن به پیروی از مد روز، اشیائی که از سرزمین‌های دور به اروپا می‌آمد را مشتاقانه گرد می‌آورد. فرش‌های ایران، پارچه‌های ابریشمیِ هند، ظروف چین و باسمه‌های ژاپن؛ از این‌رو در سال ۱۸۵۶ «فلیکس براکمن» به مجموعه‌ای از باسمه‌های هکوسایی (۱849-۱760) دست یافت و مطالعه را آغاز کرد. این رویدادی مهم در آغاز ژاپنی‌گرایی بود.

«ساموئل بینگ»، در سال ۱۸۸۸ فروشگاهی از باسمه‌های ژاپنی بنا نهاد ‌و به چاپ مجله‌ی هنر ژاپن اقدام کرد؛ ون‌گوگ، در نامه‌ای به برادرش نوشت: «همه‌ی کارهای من تا اندازه‌ای بر هنر ژاپن، استوار شده‌اند.»

ژاپنی‌گرایی برای امپرسیونیست‌ها و نقاشان نسل بعد، به معنای رهایی از قید هنرهای آکادمیک و زمینه‌ی دستیابی به زبان تجسمیِ جدید بود؛ تا آن‌که در آستانه‌ی سده‌ی بیستم میلادی، مکتب «هنر جدید» (آرنوو)، بخشی از گرایش‌های تزئینی خود را در هنر خاورزمین یافت؛ پیش از این، جنبش سمبلیسم هم تا حدودی تحت تأثیر خاور دور قرار گرفته بود.

اساس این هنر، نه بر واقعیت عینی، که بر دنیای فرانسوی تجربه‌گراییِ روزمره استوار بود. هنر نوپای پوستر (آگهی تبلیغاتی) نیز از ویژگی‌های فنی و زیبایی‌شناسی باسمه‌های ژاپنی بسیار بهره جست.

امپرسیونیسم

امروزه، زبان امپرسیونیسم، نه‌تنها در زبان منتقدان و هنردوستان رواج کامل یافته است، بلکه نقاشی‌هایی با رنگ‌های تابناک را به ذهن متبادر می‌سازد؛ حال آن‌که قرنی پیش، کوشش‌های همین هنرمندان را غریب و اهانت به حرفه‌ی نقاشی، قلمداد می‌نمودند.

در سال ۱۸۷۴ شماری از هنرمندان کافه «گرابوا»، انجمنی را برای برپایی نمایشگاهی بنیان نهادند؛ به هنگام برگزاری نمایشگاه دو هدف در سر داشتند: نخست جذب مجموعه‌داران خصوصی برای خرید آثارشان و دیگری رد هرگونه ضابطه‌ی محدود‌کننده در آفرینندگی هنرمند. سرانجام، سی شرکت‌کننده، ۱۶۵ تابلو در نمایشگاه عرضه کردند و عنوان «انجمن بی‌نام تعاونی هنرمندان نقاش و پیکره‌ساز» بر خود نهادند که از آن جمله نام‌هایی چون دگا، مونه، پیسارو، رنوار، سزان و… قابل ذکرند.

پس از نمایشگاه، روزنامه‌نگاری به طعنه، تابلوی مونه، با عنوان امپرسیون طلوع خورشید را امپرسیونیستی خواند؛ آن‌ها رسماً در سال ۱۸۷۷ خود را «امپرسیونیست» خواندند. (ص320)

شماره‌های پیشین خلاصه کتاب درجستجوی زبان نو را اینجا بخوانید:

خلاصه کتاب در جستجوی زبان نو | فروپاشی سنت بزرگ

Posted: ۱۳۹۸/۰۷/۰۷

خلاصه کتاب در جستجوی زبان نو | فروپاشی سنت بزرگ خودآگاهی ملی قسمت بیست و چهارم تألیف روئین پاکباز | انتشارات نگاه مجله هنرهای تجسمی آوام: تلخیص دینا صنیعی در میانه‌ی سده‌ی نوزدهم، نقاشی انگلیس، بر سنت مردم‌نگاری هاگارث و ناتورالیسم کانستبل تکیه زد که در پی آن «انجمن اخوت» پدیدار شد؛ و سردمدارانش «رستی»، «هلمن هانت» …

قسمت بیست و پنجم

خلاصه کتاب در جستجوی زبان نو | امپرسیونیسم

خلاصه کتاب در جستجوی زبان نو | امپرسیونیسم

اسلوب نقاشی امپرسیونیستی، اسلوب بی‌واسطه

قسمت بیست و پنجم

تألیف روئین پاکباز | انتشارات نگاه

مجله هنرهای تجسمی آوام: تلخیص دینا صنیعی

نوشته‌های پیشنهادی

دیدگاهتان را بنویسید لغو پاسخ