گرفتار نگاه دیگری | یادداشتی بر نمایشگاه تانیا عزیزی

گرفتار نگاه دیگری | یادداشتی بر نمایشگاه تانیا عزیزی
گالری این / جا
مجله هنرهای تجسمی آوام: به قلم حافظ روحانی


نقد نمایشگاه تانیا عزیزی به قلم حافظ روحانی

آخرین روز فروردین ماه سال جاری با مرگ یکی از موفق‌ترین چهره‌های هنر معاصر ایران هم‌زمان شد؛ آثار منیر شاهرودی فرمان‌فرماییان، از یک‌سو وام‌دار یک سنت در هنر ایران در دهه‌ی 1350 است، دوره‌ای که استفاده از مواد کار گوناگون در آثار هنری باب شد و جریان موسوم به نوسنت‌گرایی با تبعیت از همین جریان راه‌های جدیدی را برای تلفیق محبوب‌ش میان هنر بومی و جریان جهانی هنر یافت. در این میانه منیر شاهرودی فرمان‌فرماییان با ارجاع به سنت آینه‌کاری مشهور شد. در یک دهه‌ی گذشته و با اقبال بازار هنر به این ساخته‌ها نه فقط شهرت او دو چندان شده که علناً استفاده از این ماده‌ی کار تلویحاً به نام او ثبت شده است. بر این اساس هر نوع استفاده از این ماده‌ی کار، هنرمند  معاصر را در مظان اتهام تقلید و یا دنباله‌روی از آثار فرمان‌فرماییان قرار می‌دهد. نخستین نمایشگاه آثار تانیا عزیزی در تالار این / جا به همین واسطه دچار این معضل می‌شود. آن هم به فاصله‌ی زمان اندکی که از مرگ این هنرمند موفق گذشته است.

فارغ از زمان اندک از تاریخ مرگ فرمان‌فرماییان، نوشته‌ی کوتاه نمایشگاه «گنبد کبود» کم‌و‌بیش اشاره به همان موضوعات و رئوسی است که پیش‌تر هم در مورد ساخته‌های فرمان‌فرماییان گفته و نوشته شده است. به‌خصوص که او نیز به تبعیت از آن‌چه نوسنت‌گرایی خوانده می‌شود، آثارش را به سنت‌های هنری گوناگون نسبت می‌دهد؛ از سنت نقاشی‌های مکتب هرات تا معماری ایرانی و به‌خصوص اشاره به هندسه‌ی مقدس که کم‌و‌بیش همان واژگانی هستند که در توصیف آثار فرمان‌فرماییان هم به کرات به کار رفته‌اند. پس به نظر نمی‌رسد که لااقل از نظر رویکرد تفاوت قابل ذکری میان آثار او با آثار هنرمند موفق‌تر و مشهورترِ متقدم‌ش باشد. از این جنبه هم به سختی بتوان امتیاز ویژه‌ای را برای عزیزی قائل شد. به نظر می‌رسد که او نیز به مانند بسیاری از هنرمندان موسوم به نوسنت‌گرا به سراغ سلسله‌ای از واژگان و مفاهیم مشخص رفته است که – درست یا غلط – معانی معینی را تداعی می‌کنند.

نقد نمایشگاه تانیا عزیزی به قلم حافظ روحانی

در حالی‌که به نظر می‌رسد آثار تانیا عزیزی لااقل از نظر تجاری موفق باشند، به تردید بتوان آثار این نخستین نمایشگاه‌ش را تجربه‌ی موفقی دانست. کیفیت اجرای آثار کم‌و‌بیش قابل دفاع است و همین کیفیت هم تا حد زیادی موفقیت اقتصادی آثار را ممکن می‌سازد، هم‌چنان که ویژگی تزئینی این مجموعه – به مانند آثار فرمان‌فرماییان – هم توجه علاقه‌مندان و احیاناً خریداران را جلب می‌کند. همه‌ی این‌ها رویکرد هنرمند به این مجموعه را منطقی و قابل توجیه می‌کند، اما هم‌چنان باید به انتظار نشست که آیا عزیزی این فرصت را به دست خواهد آورد تا زبان شخصی خود در کار با این عناصر بصری را پیدا کند؟ علاوه بر استعداد شخصی هنرمند که قابل اندازه‌گیری نیست، به کارگیری سلسله‌ای از واژگان تکراری و عناصر بصری آشنا در سنت موسوم به نوسنت‌گرایی کار او برای رسیدن به این زبان شخصی را بسیار دشوار می‌کند. به نظر می‌رسد که مجموعه عمیقاً در دامی گرفتار شده که بیش‌تر آثار موسوم به نوسنت‌گرا در آن گرفتار می‌شوند؛ جایی که به کارگیری عناصر بصری بومی به سنت تعبیر شده و اجرای آن‌ها در قالب آثار هنری جدید را به مدرنیسم نسبت می‌دهند. به این ترتیب به نظر می‌رسد که آن‌چه عزیزی کرده تکرار همین الگو است. این شکل از نگاه شاید بیش‌ترین ضربه را به آثار هنری ایران در نیم قرن گذشته زده باشد و انگار که عزیزی هم در همین شکل از نگاه گرفتار شده باشد.

نوسنت‌گرایی هنوز هم به عنوان یک جریان قدرت‌مند در هنر خاورمیانه شناخته می‌شود با بازاری موفق در نسبت با سایر تولیدات هنری، از این جنبه به نظر می‌رسد که حیاتش هم‌چنان به واسطه‌ی ماهیت تزئینی و اقبال خریداران ادامه یاید. با این‌حال به تردید بتوان فکر مرکزی این آثار (تلفیق سنت با مدرنیسم) را اساساً ناشی از یک رویکرد و نگاه قابل دفاع به مفاهیمی هم‌چون خود (در قیاس با دیگری)، هنر و فرهنگ منطقه‌ای در نظر گرفت. آثار تانیا عزیزی بیش از هر چیزی در همین چنبره گرفتار شده است؛ چنبره‌ای که هم‌چنان دامان بسیاری از هنرمندان را گرفته و خواهد گرفت.

نقد نمایشگاه‌های قبل به قلم حافظ روحانی را اینجا بخوانید:

مسعود اسکندری ؛ عکاس مهاجر

مسعود اسکندری خویی متولد ۲۳ آذر ۱۳۴۰ دانش آموخته عکاسی از دانشگاه هنر . فوق لیسانس عکاسی از دانشگاه هنرتهران  و مستند نگاری از دانشگاه Ryerson کانادا (Master of Fine Arts in Documentary Media) . تدریس در گالری هنر همیلتون و دستیار خانم Pearl Van Geest هنرمند  و مدرس نقاش کانادایی .

0 comments
نمایشگاه مهدی شیراحمدی گالری ایرانشهر

نقش، هنر تزئینی، روح ایرانی | یادداشتی بر مجسمه‌های مهدی شیراحمدی

نقش، هنر تزئینی، روح ایرانی | یادداشتی بر مجسمه‌های مهدی شیراحمدی گالری ایران‌شهر مجله هنرهای تجسمی آوام: به قلم حافظ روحانی بر اساس نوشته‌ی امیر مازیار، استاد برجسته‌ی فلسفه‌ی هنر، آثار مهدی شیراحمدی را می‌توان ذیل جریانی در هنر ایران و خاورمیانه رده‌بندی کرد که به غلط یا درست نوسنت‌گرایی خوانده می‌شود؛ جایی که به قول او: «آثار مهدی شیراحمدی آشکارا رجعتی به گذشته دارند. الفبا و مواد و عناصر اولیه آن‌ها از دل صنایع قدیم ایران و به خصوص خاتم‌کاری می‌آیند. اما […]

0 comments

مسعود اسکندری ؛ عکاس مهاجر

مسعود اسکندری خویی متولد ۲۳ آذر ۱۳۴۰ دانش آموخته عکاسی از دانشگاه هنر . فوق لیسانس عکاسی از دانشگاه هنرتهران  و مستند نگاری از دانشگاه Ryerson کانادا (Master of Fine Arts in Documentary Media) . تدریس در گالری هنر همیلتون و دستیار خانم Pearl Van Geest هنرمند  و مدرس نقاش کانادایی .

0 comments
نقد نمایشگاه علی مشهدی الاصل

راهِ طولانی در پیش‌روی علی مشهدی‌الاصل

راهِ طولانیِ در پیش‌رو | نمایشگاه علی مشهدی‌الاصل در گالری فرشته نقد نمایشگاه مجله هنرهای تجسمی آوام: به قلم حافظ روحانی نوشته‌ی کوتاه علی مشهدی‌الاصل برای نمایش‌گاه آثارش در فرشته، بیش از هر چیز طرح یک مسأله‌ی بنیادین در حوزه‌ی هنرهای بصری است؛ مرز مابین نقاشی و مجسمه کجاست؟ یا به شکل دقیق‌تر چگونه می‌توان یک اثر دو بعدیِ مبتنی بر سطوح را از یک اثر سه‌بعدی مبتنی بر حجم جدا کرد. به زبان دیگر، اگر بپذیریم که حتی نازک‌ترین لایه‌های رنگی […]

0 comments

مسعود اسکندری ؛ عکاس مهاجر

مسعود اسکندری خویی متولد ۲۳ آذر ۱۳۴۰ دانش آموخته عکاسی از دانشگاه هنر . فوق لیسانس عکاسی از دانشگاه هنرتهران  و مستند نگاری از دانشگاه Ryerson کانادا (Master of Fine Arts in Documentary Media) . تدریس در گالری هنر همیلتون و دستیار خانم Pearl Van Geest هنرمند  و مدرس نقاش کانادایی .

0 comments
محسن حیدری گالری اعتماد نگارستان

گرافیک چشم‌نواز | محسن حیدری در اعتماد نگارستان

نمایشگاه محسن حیدری در اعتماد نگارستان گرافیک چشم‌نواز آوام مگ به قلم: حافظ روحانی محسن حیدری در نوشته‌ای کوتاه بر دیوار اعتماد نگارستان با اشاره به مارک روتکو ما را به یک سنت نقاشی ارجاع می‌دهد؛ نقاشان مکتب نیویورک که آثار انتزاعی‌شان در میانه‌ی سده‌ی گذشته‌ی میلادی از نقاط اوج نقاشی این قرن به حساب می‌آید. هر چند شاید روتکو، نقاش روسی‌الاصل این جریان نقاشی مثال مناسبی برای قیاس نباشد، ولی آن‌چه حیدری در مجموعه‌ی جدیدش کرده، با وجود اشاراتی […]

0 comments

مسعود اسکندری ؛ عکاس مهاجر

مسعود اسکندری خویی متولد ۲۳ آذر ۱۳۴۰ دانش آموخته عکاسی از دانشگاه هنر . فوق لیسانس عکاسی از دانشگاه هنرتهران  و مستند نگاری از دانشگاه Ryerson کانادا (Master of Fine Arts in Documentary Media) . تدریس در گالری هنر همیلتون و دستیار خانم Pearl Van Geest هنرمند  و مدرس نقاش کانادایی .

0 comments
نقد نمایشگاه مونا پاد گالری اعتماد

مجسمه به مثابه مجسمه | یادداشتی بر آثار مونا پاد

مجسمه به مثابه مجسمه | یادداشتی بر نمایشگاه مونا پاد در گالری اعتماد گالری اعتماد مجله هنرهای تجسمی آوام: به قلم حافظ روحانی مروری بر آثار مونا پاد ۱۳۹۸ – ۱۳۸۵، نمایشگاه اخیر این هنرمندِ محبوب خریداران آثار هنری در اعتماد، پیش از هر چیز نشان‌دهنده‌ی تغییری در رفتار این مجسمه‌ساز در قیاس با دوره‌های پیشین کار او ست؛ لااقل تعدادی از آثار به نمایش درآمده در طبقه‌ی اول اعتماد را می‌توان نشان‌دهنده‌ی تغییر رویکرد پاد دانست؛ یعنی تمایل او برای میل کردن […]

0 comments

مسعود اسکندری ؛ عکاس مهاجر

مسعود اسکندری خویی متولد ۲۳ آذر ۱۳۴۰ دانش آموخته عکاسی از دانشگاه هنر . فوق لیسانس عکاسی از دانشگاه هنرتهران  و مستند نگاری از دانشگاه Ryerson کانادا (Master of Fine Arts in Documentary Media) . تدریس در گالری هنر همیلتون و دستیار خانم Pearl Van Geest هنرمند  و مدرس نقاش کانادایی .

0 comments
نقد نمایشگاه رضا نصرتی در ساربان

کهن‌سالی یک نگاه | یادداشتی بر آثار رضا نصرتی

کهن‌سالی یک نگاه | یادداشتی بر مجموعه‌ی «تاغ» رضا نصرتی گالری ساربان مجله هنرهای تجسمی آوام: به قلم حافظ روحانی اگر صفت نقاشانه (تأکید بر ابزار و فعل نقاشی کردن) را یک کیفیت در نظر بگیریم، مجموعه‌ی جدید رضا نصرتی واجد این صفت هست و به‌تبع این پیش‌فرض دارای این کیفیت. رضا نصرتی با مجموعه‌ی «تاغ» در ساربان با محدود کردن موضوع به تنها یک درخت، موفق شده از یک‌سو جستجو‌های‌اش را به یک نتیجه‌ی مشخص برساند و از سوی دیگر […]

0 comments

مسعود اسکندری ؛ عکاس مهاجر

مسعود اسکندری خویی متولد ۲۳ آذر ۱۳۴۰ دانش آموخته عکاسی از دانشگاه هنر . فوق لیسانس عکاسی از دانشگاه هنرتهران  و مستند نگاری از دانشگاه Ryerson کانادا (Master of Fine Arts in Documentary Media) . تدریس در گالری هنر همیلتون و دستیار خانم Pearl Van Geest هنرمند  و مدرس نقاش کانادایی .

0 comments
نمایشگاه آثار الهه کشاورز در گالری الهه

فکرهای بزرگ در ابعاد کوچک | یادداشتی بر آثار الهه کشاورز

فکرهای بزرگ در ابعاد کوچک یادداشتی بر آثار الهه کشاورز در گالری الهه مجله هنرهای تجسمی آوام: به قلم حافظ روحانی الهه کشاورز در نوشته‌ی کوتاهی که برای نمایشگاه‌اش در گالری الهه نوشته، به تجربه‌ی زیسته‌ در طول اعصار اشاره می‌کند و آثارش را به نوعی به این تجربیات و اعصار پیشین متصل می‌کند. در پایان این نوشته او به معنای نهفته در احجام اشاره می‌کند، به این امید که آثار او نیز چیزی بر این تجربه بیافزایند. علاوه بر […]

0 comments

مسعود اسکندری ؛ عکاس مهاجر

مسعود اسکندری خویی متولد ۲۳ آذر ۱۳۴۰ دانش آموخته عکاسی از دانشگاه هنر . فوق لیسانس عکاسی از دانشگاه هنرتهران  و مستند نگاری از دانشگاه Ryerson کانادا (Master of Fine Arts in Documentary Media) . تدریس در گالری هنر همیلتون و دستیار خانم Pearl Van Geest هنرمند  و مدرس نقاش کانادایی .

0 comments
به یاد مسعود عربشاهی

انتخاب نقاش | به یاد مسعود عرب‌شاهی

به یاد مسعود عرب‌شاهی انتخاب نقاش مجله هنرهای تجسمی آوام : حافظ روحانی برای همه‌ی آن‌هایی که آفرینش هنری را به انزوا نسبت می‌دهند و با بنا به برداشتی رمانتیک از هنرمند، او را انسانی تعریف می‌کنند که فارغ از هیاهوی جهان در کنج تنهایی خویش و به پیروی از شر و شور روحش دست به خلق هنری می‌زند، مسعود عرب‌شاهی یک موهبت الهی بود. تمامی زندگی 84 ساله‌ی او – که با موفقیت‌های فراوان هم همراه بود – در […]

0 comments

مسعود اسکندری ؛ عکاس مهاجر

مسعود اسکندری خویی متولد ۲۳ آذر ۱۳۴۰ دانش آموخته عکاسی از دانشگاه هنر . فوق لیسانس عکاسی از دانشگاه هنرتهران  و مستند نگاری از دانشگاه Ryerson کانادا (Master of Fine Arts in Documentary Media) . تدریس در گالری هنر همیلتون و دستیار خانم Pearl Van Geest هنرمند  و مدرس نقاش کانادایی .

0 comments
نمایشگاه فریبا بروفر در گالری ثالث

یادداشتی بر نمایشگاه تاپستری فریبا بروفر در گالری ثالث

یادداشتی بر نمایشگاه تاپستری فریبا بروفر در گالری ثالث گرفتار در دام مجله هنرهای تجسمی آوام: به قلم حافظ روحانی مجموعه‌ی «گسست»، آثار تاپستری یا بافته‌های فریبا بروفر در ثالث، شامل چند گروه از آثار این هنرمند می‌شود. هر چند که می‌توان خط و ربطی کم‌و‌بیش مشخص را مابین آثار این نمایشگاه یافت، اما به نظر می‌رسد که فریبا بروفر در پی تجربیات مختلفی با ابزار کارش بوده؛ تجربیاتی که هم شامل بافته‌هایی حجم‌مانند می‌شود و هم بافته‌هایی شبیه به […]

0 comments

مسعود اسکندری ؛ عکاس مهاجر

مسعود اسکندری خویی متولد ۲۳ آذر ۱۳۴۰ دانش آموخته عکاسی از دانشگاه هنر . فوق لیسانس عکاسی از دانشگاه هنرتهران  و مستند نگاری از دانشگاه Ryerson کانادا (Master of Fine Arts in Documentary Media) . تدریس در گالری هنر همیلتون و دستیار خانم Pearl Van Geest هنرمند  و مدرس نقاش کانادایی .

0 comments
اسماعیل خلج

مردی که می‌نویسد، مروری بر 5 دهه فعالیت هنری اسماعیل خلج

مردی که می‌نویسد، مروری بر 5 دهه فعالیت هنری اسماعیل خلج نمایشگاه سایه مجله هنرهای تجسمی آوام: به قلم حافظ روحانی اسماعیل خلج، متولد 1315، نمایش‌نامه‌نویس، کارگردان تئاتر و تلویزیون، هنرپیشه‌ی تئاتر، سینما و تلویزیون و از اعضای کارگاه نمایش و کارمند بازنشسته‌ی صدا و سیما (اداره‌ی رادیو و تلویزیون ملی ایران). از چهره‌های کلیدی تئاتر ایران در دهه‌ی 1350 به حساب می‌آید که کوشید تا خرده‌فرهنگ قهوه‌خانه را در آثار نمایشی‌اش تصویر و زبان‌شان را بازسازی کند و از همین‌رو […]

0 comments

مسعود اسکندری ؛ عکاس مهاجر

مسعود اسکندری خویی متولد ۲۳ آذر ۱۳۴۰ دانش آموخته عکاسی از دانشگاه هنر . فوق لیسانس عکاسی از دانشگاه هنرتهران  و مستند نگاری از دانشگاه Ryerson کانادا (Master of Fine Arts in Documentary Media) . تدریس در گالری هنر همیلتون و دستیار خانم Pearl Van Geest هنرمند  و مدرس نقاش کانادایی .

0 comments
نمایشگاه صد اثر صد هنرمند گالری گلستان

«صد اثر، صد هنرمند»، وقتی هنر معاصر ایران، کوچک بود

«صد اثر، صد هنرمند»، وقتی هنر معاصر ایران، کوچک بود نمایشگاه «صد اثر، صد هنرمند» سال 1398 مجله هنرهای تجسمی آوام: به قلم حافظ روحانی 27 سال پیش بود که برای نخستین بار، نمایشگاه «صد اثر، صد هنرمند» به همت لیلی گلستان برگزار شد. این عدد (27 سال) اما نه فقط یادآور قدمت این نمایشگاه سالانه که در عین‌حال یادآور تداوم فعالیت گالری گلستان، به عنوان یکی از قدیمی‌ترین نگارخانه‌های تهران (و ایران) است. اما از سوی دیگر مرور این […]

0 comments

مسعود اسکندری ؛ عکاس مهاجر

مسعود اسکندری خویی متولد ۲۳ آذر ۱۳۴۰ دانش آموخته عکاسی از دانشگاه هنر . فوق لیسانس عکاسی از دانشگاه هنرتهران  و مستند نگاری از دانشگاه Ryerson کانادا (Master of Fine Arts in Documentary Media) . تدریس در گالری هنر همیلتون و دستیار خانم Pearl Van Geest هنرمند  و مدرس نقاش کانادایی .

0 comments
لاله معمار اردستانی گالری  اعتماد 2

لاله معمار اردستانی | کمینه‌ی اندوه

کمینه‌ی اندوه نقدی بر نمایشگاه «روییده »لاله معمار اردستانی گالری  اعتماد 2 آوام مگ به قلم حافظ روحانی ردیف گیاهانِ تازه‌روییده با برگ‌های تازه و تُردِ سبز این قابلیت را دارند که حتی پیش از مواجهه با بوم‌های بزرگ‌تر یا آثار کوچک‌ترِ طراحی نظر بیننده را جلب کنند. این مواجهه باعث می‌شود که تماشاگرِ نمایشگاه «روییده»، آثار لاله معمار اردستانی در اعتماد 2، حتی پیش از رودررویی با نخستین اثر روی دیوار، با یک حال‌و‌هوا روبه‌رو شود. به‌این‌ترتیب، آن‌چه بعد […]

0 comments

مسعود اسکندری ؛ عکاس مهاجر

مسعود اسکندری خویی متولد ۲۳ آذر ۱۳۴۰ دانش آموخته عکاسی از دانشگاه هنر . فوق لیسانس عکاسی از دانشگاه هنرتهران  و مستند نگاری از دانشگاه Ryerson کانادا (Master of Fine Arts in Documentary Media) . تدریس در گالری هنر همیلتون و دستیار خانم Pearl Van Geest هنرمند  و مدرس نقاش کانادایی .

0 comments
نمایشگاه فرح سلطانی در گالری شیرین

یادداشتی بر نمایشگاه فرح سلطانی در گالری شیرین

دل‌بستگی به اشیاء یا آزادی در نقش‌زدن یادداشتی بر نمایشگاه فرح سلطانی در گالری شیرین آوام مگ: به قلم حافظ روحانی از مجموع همه‌ی اشیایی که فرح سلطانی در طول دو نمایشگاه انفرادی پیشین‌اش (آریانا، دی‌ماه 1394 و ثالث، تیرماه 1396) تصویر کرده بود، مترهای خیاطی به سومین نمایشگاه‌ انفرادی‌اش در شیرین رسید، متری که پیش‌تر و از مجموع همه‌ی اشیایی که او در ثالث نمایش داد به روی پوستر آن مجموعه هم راه یافت. بااین‌حال، آن‌چه سلطانی در مجموعه‌ی […]

0 comments

مسعود اسکندری ؛ عکاس مهاجر

مسعود اسکندری خویی متولد ۲۳ آذر ۱۳۴۰ دانش آموخته عکاسی از دانشگاه هنر . فوق لیسانس عکاسی از دانشگاه هنرتهران  و مستند نگاری از دانشگاه Ryerson کانادا (Master of Fine Arts in Documentary Media) . تدریس در گالری هنر همیلتون و دستیار خانم Pearl Van Geest هنرمند  و مدرس نقاش کانادایی .

0 comments
حافظ روحانی

پرونده نقد نمایشگاه‌های سال 97 به قلم حافظ روحانی

پرونده نقد نمایشگاه‌های سال 97 به قلم حافظ روحانی در این پرونده مروری داریم بر نقد نمایشگاه‌هایی که حافظ روحانی در سال 97 نگاشته است که مشتمل بر 10 نقد است که قریب به اتفاق آن در حیطه‌ی نقاشی و مجسمه نوشته شده است. حافظ روحانی از منتقدان برنامه‌ی هنرنامه، پر مخاطب‌ترین رویداد تخصصی هنرهای تجسمی است که چهارمین سال خود را سپری می‌کند و هرهفته جمعه‌ها از شبکه ۴ سیما پخش می‌شود. لیست زیر به لحاظ زمانی از نقدهای […]

0 comments

نویسنده