فوویسم‌ها و ابداع رنگ ناب | خلاصه کتاب در جستجوی زبان نو

۱۳۹۹/۰۴/۱۱ پژوهش, مقالات پژوهشی یک نظر بنویسید

خلاصه کتاب در جستجوی زبان نو | فوویسم‌ها و ابداع رنگ ناب

قسمت سی‌ و سوم

تألیف روئین پاکباز | انتشارات نگاه

مجله هنرهای تجسمی آوام: تلخیص دینا صنیعی

با چرخش قرن، استادان ربع آخر سده نوزدهم درجایگاه‌های شایسته خود قرار گرفتند. چند نمایشگاه بزرگ از آثارشان برگزار شد: در ۱۸۹۹ مجموعه‌ای از آثار سزان در نگارخانه ولار، در ۱۹۰۰ یادواره سرا؛ در ۱۹۰۱ یادواره ون گوگ در نگارخانه برنهایم ژن در ۱۹۰۳ مجموعه‌ای از آثار گوگن در سالن پاییزی.

دهه سمبلیسم موجب تحول حساسیت زیبایی شناختی شده بود؛ اکنون، اندیشه‌های نومایه استادان قابل درک می‌بود؛ در سال ۱۹۰۳ انجمن سالن پاییزی توسط فرانسیس ژوردن و با همکاری بنار، مارکه و ماتیس بنیان نهاده شد. هدف این انجمن دفاع از موجودیت هنر نوین بود؛ با این حال اقدام به برگزاری یک سلسله نمایشگاه از آثار استادان قدیم‌تر کردند.

در همین نمایشگاه‌ها بود که خط گرایی کلاسیک در انگر، سازمان‌بندی سطوح در مانه، تنظیم در گستره‌ی رنگ در گوگن، از نو مورد توجه و بررسی قرار گرفت. یکی از منتقدان به نام لویی وکسل حضور تندیس یک کودک به شیوه رنسانس پیشین را در کنار تابلوهای این نقاشان جوان بهانه اعتراض قرار داد و جمله معروف «دوناتلو در میان وحوش» نوشت، نام فووها «جانوران درنده» از همین جمله وکسل وارد واژگان نقاشی نوین شد. نقاشان عمده این گروه عبارتند از ماتیس، مارکه ولامینک، روئو، درن، فری یز، فان دنگن.

هانری ماتیس (۱۸۶۹-۱۹۸۴) فرزند یک بازرگان اهل شمال فرانسه، نخست به تحصیل حقوق پرداخت؛ ولی در سال ۱۸۹۲ به رغم مخالفت پدرش راهی پاریس شد و در کارگاه ژولیان نام نویسی کرد و سال بعد در مدرسه هنرهای زیبای پاریس پذیرفته شد و زیر نظر گوستاو مورو به کار ادامه داد.

مورو معلمی آزاداندیش بود و هرگز در صدد ترغیب شاگردانش به پیروی از انگاره‌های سمبلیستی برنیامد، او توصیه می‌کرد: اول، عواطف ملهم از طبیعت؛ دوم، موزه لوور و هنرمندان حرفه‌ای و پخته این هر دو را به هم می‌پیوندد.

ماتیس شیفته سزان بود ولی راه شخصی او از میان گوگن و سینیاک می‌گذشت چنانکه خود او می‌گفت: «امپرسیونیست‌های نو، برای نخستین بار سازمان‌بندی کامل روش‌های امپرسیونیستی را نشان دادند؛ ولی امپرسیونیسم شالوده فیزیکی داشت و منحصرا به احساس شبکیه چشم مربوط می‌شد که استحکام سطح و خطاهای پیرامون شکل را از میان می‌برد»

اهداف ماتیس و دوستانش را می‌توان چنین خلاصه کرد، تصویر یک فضای معنوی است؛ و از هر گونه سه بعدنمایی باید دوری‌‌جست؛ شکل‌های طبیعی باید از نظم تصویری پیروی کنند نور باید به واسطه رنگ بیان شود؛ گستره تصویر باید با قطعات رنگی صریح مفصل‌بندی شود، زیرا به مدد رنگ‌های خالص است که حداکثر بیان به دست می‌آید.

به زبان نقاشی «بیان» و آرایش مفاهیمی مترادف‌اند، چرا که به قول ماتیس بیان در روش تفکر من عبارت از بازتاب انفعالات بازتابنده بر یک چهره و یا آشکار شده توسط حرکات و اشارات شدید نیست. اینها اهداف نقاشانی بود که از کارگاه مورو سر برآوردند.

گروهی که پیرامون ماتیس شکل گرفت تجربه‌هایش را ‌پیگیرانه ادامه دادند و مرتب در نمایشگاه‌ها شرکت جستند و همگی بدون آنکه کاملا واقف باشند نظرات ماتیس را به اجرا در می‌آورند و ماتیس هم فوویسم را همچون وسیله‌ای برای پیشبرد اندیشه‌های تصویریش به کار می‌برد.

کیس فان دنگن (۱۸۷۷-۱۹۶۸) از همان آغاز فعالیتش طرح‌پردازی با استعداد و رنگ‌شناسی خوش‌قریحه بود؛ و به همین جهت هم به جمع فووها پیوست. قبلا تحت تاثیر امپرسیونیست‌ها، موضوعات زندگی روزمره را با رنگ‌های درخشان نقاشی می‌کرد. او زنان را غالبا با اندامی لاغر و کشیده و چهره‌ای بزک کرده در جامه‌ای فاخر می‌نمود. دیری نگذشت که این سنخ از زن فان دنگن به مجله‌های مد پاریس راه یافت.

آلبر مارکه (۱۸۷۵-۱۹۴۸) خیلی زود از نظریه‌های همواره متحول ماتیس فاصله گرفت ولی از رجوع به آن‌ها یکسره چشم نپوشید. او بر آن بود که برگردانی ساده و شیوه‌دار از هنرمند ارائه دهد و او ‌برای رسیدن به این هدف می‌توانست به ماتیس متوسل شود. ماتیس می‌کوشید تلالوی ناآرام نقاشی امپرسیونیستی و نئوامپرسیونیستی را فرو نشاند و آرامش را به گستره تابلو بازگرداند.

مارکه این کوشش ماتیس را با کار مانه وفق داد و هنگامی که به نتیجه مطلوب خود رسید فوویسم را وانهاد، قصد او دستیابی به هنری بیانگر نبود؛ بلکه می‌خواست با بهره گیری از ترکیب‌بندی‌های دقیق استادان خاور دور به نوعی امپرسیونیسم ساده و آرام برسد.

شماره‌های پیشین خلاصه کتاب درجستجوی زبان نو را اینجا بخوانید:

خلاصه کتاب در جستجوی زبان نو | تجربه‌های بیان و ساختمان هنر نوین

Posted: ۱۳۹۹/۰۳/۰۵

خلاصه کتاب در جستجوی زبان نو | تجربه‌های بیان و ساختمان هنر نوین قسمت سی‌ و دوم تألیف روئین پاکباز | انتشارات نگاه مجله هنرهای تجسمی آوام: تلخیص دینا صنیعی آغاز سده بیستم بار سال‌های سده نوزدهم را به دوش می‌کشد. نتایج جنگ جهانی اول چهره‌ی جهان را دگرگون می‌کند، حتی در محافل بورژوایی نیز …

قسمت سی‌ و سوم

فوویسم‌ها و ابداع رنگ ناب | خلاصه کتاب در جستجوی زبان نو

خلاصه کتاب در جستجوی زبان نو | فوویسم‌ها و ابداع رنگ ناب

قسمت سی‌ و سوم

تألیف روئین پاکباز | انتشارات نگاه

مجله هنرهای تجسمی آوام: تلخیص دینا صنیعی

نوشته‌های پیشنهادی

دیدگاهتان را بنویسید لغو پاسخ