دعوا بر سر نیم تنه نفرتیتی | باستان شناسی یا سرقت میراث فرهنگی؟

آثار باستانی دزدیده شده و نیم تنه نفرتیتی

ملاحظات حقوقی و اخلاقی در اکتساب‌های موزه‌ها

قسمت دهم

در ادامه خلاصه کتاب فلسفه موزه برای قرن بیست و یکم

نویسنده و تلخیص

صدف کیانی

مسلماً شناخته شده ترین مجسمه نیم تنه در تمام دوران باستان، نیم تنه نفرتیتی ، که در اصل توسط توتموس[1] مصری در قرن 14 پیش از میلاد ساخته شد، این اثر یکی از مشهورترین نمادهای مصر باستان است، ملکه نفرتیتی و همسرش در سال‌های 1353 تا 1336 پیش از میلاد در یکی از چالش‌برانگیزترین دوره‌های فرهنگی مصر حکومت می‌کرده‌اند.

در سال 2009، موزه بازسازی شده نئوس[2] در برلین بازگشایی خود را جشن گرفت و نیم تنه نفرتیتی به عنوان یکی از جاذبه های اصلی آن به طور برجسته به نمایش درآمد. این جشن با یکی از درخواست های مکرر دولت مصر برای بازگرداندن رسمی مجسمه به مصر همزمان شد. موزه قاطعانه از واگذاری مجسمه امتناع ورزیده است و ادعا می کند که این مجسمه توسط باستان شناس آلمانی لودویگ بورشارت [3] در سال 1912 به طور قانونی به دست آمده است.

این سردیس در ۱۹۱۲ توسط لودویگ بورشارت، مصرشناس مشهور آلمانی در استان مینیا‌[4] کشف شد و طور غیرقانونی از مصر خارج شد و هم اکنون در موزه مصرشناسی برلین نگاه‌داری می‌شود.

در آن زمان، باستان شناسان خارجی موظف بودند آثار باستانی را که اهمیت زیادی داشتند، تحویل دهند. سایر یافته های کوچکتر بین تیم باستان‌شناسی و موزه تقسیم ‌میشد.

مصر از اوایل دهه 1920 تلاش کرد که مجسمه را از آلمان ها پس بگیرد اما هیچ موفقیتی در این زمینه به دست نیاورد.

در سال 1933، گزارش شده است که هیتلر از بازگرداندن مجسمه خودداری کرد زیرا می خواست آن را در موزه ای در پایتخت مد نظر خود، آلمانیا به نمایش بگذارد. پس از جنگ جهانی دوم، پادشاه فاروق مصر تلاش کرد تا مجسمه را از طریق شورای کنترل متفقین در آلمان بازگرداند.

در سال 2011، زاهی حواس، دبیرکل سابق شورای عالی آثار باستانی، در نامه ای به آلمان خواستار بازگرداندن این مجسمه به مصر شد.

آخرین تلاش مصر برای بازیابی این اثر ارزشمند آگوست 2020 بود، زمانی که خالد العنانی، وزیر گردشگری و آثار باستانی، مجدداً قصد قاهره برای بازگرداندن مجسمه را به آلمان گوش زد کرد.

در همین حال مقامات آلمانی می گویند که این مجسمه متعلق به موزه نئوس است.

و لازم به ذکر است که “در حال حاضر هیچ مذاکره ای با مصر برای بازگرداندن مجسمه که متعلق به موزه Neues در برلین است، وجود ندارد.” حواس، وزیر پیشین آثار باستانی دولت در امور آثار باستانی، می گوید که می تواند ثابت کند که مجسمه توسط بورشارت به سرقت رفته است؛ اما آلمان با این ادعا مخالفت می کند که مجسمه نیم تنه به طور غیرقانونی گرفته شده است و می گوید که به عنوان بخشی از سهم بورشارت از یافته ها به دست آمده است، چرا که هیچ‌ مدرک محکمه مبنی بر غیرقانونی بودن معاملات بورشارت وجود ندارد.

قسمت‌های قبلی را اینجا بخوانید:

خلاصه کتاب فلسفه موزه برای قرن بیست و یکم | قسمت اول

خلاصه کتاب فلسفه موزه برای قرن بیست و یکم | قسمت دوم

خلاصه کتاب فلسفه موزه برای قرن بیست و یکم | قسمت سوم

خلاصه کتاب فلسفه موزه برای قرن بیست و یکم | قسمت چهارم

خلاصه کتاب فلسفه موزه برای قرن بیست و یکم | قسمت پنجم

خلاصه کتاب فلسفه موزه برای قرن بیست و یکم | قسمت ششم

خلاصه کتاب فلسفه موزه برای قرن بیست و یکم | قسمت هفتم

خلاصه کتاب فلسفه موزه برای قرن بیست و یکم | قسمت هشتم

خلاصه کتاب فلسفه موزه برای قرن بیست و یکم | قسمت نهم

[1] Thutmose

[2] Neues