خلاصه کتاب در جستجوی زبان نو | کاوشگران بزرگ امپرسیونیسم

قسمت بیست و نهم

تألیف روئین پاکباز | انتشارات نگاه

مجله هنرهای تجسمی آوام: تلخیص دینا صنیعی

اگر تلاش‌های هنرمندانی چون سرا، سزان، ونگوگ و گوگن نمی‌بود، بحران امپرسیونیسم در راستای تحول مترقیانه حل نمی‌شد. اینان نه فقط نمایندگان برجسته نقاشی آخر قرن، بلکه بدعت گذاران «دیدنو» در هنر بودند.

ژرژ سرا[۱](۱۸۵۹-۱۸۹۱) از ذهنی منظم و اصولی برخوردار بود، و از همان ابتدا، هدف دستیابی به ساختمانی منطقی در هنر را پیش گرفت. در مدرسه هنرهای زیبا تحصیل کرد و با سنت آکادمیک به خوبی آشنا شد. در ۱۸ سالگی پوسن را به عنوان استاد راهنمای خود برگزید. اگر چه او دستاوردهای نقاشی امپرسیونیست را مشتاقانه پذیرفت، انگاره‌های ایشان را تردیدآمیز یافت و بر آن شد که مسائل نور و‌ رنگ را به طریقی عقلانی حل کند. در سال ۱۸۸۴ پرده آب‌تنی را ساخت که از لحاظ سازمان‌بندی شکل‌ها و درخشندگی رنگ‌ها تازگی داشت. دگا استواری ساختمان این تابلو را و پیسارو اسلوب رنگ‌آمیزی بی‌سابقه آن را ستودند.

جوانانی چون سینیاک[۲]، کرس، انگران، دوبرا، پیله نیز به سرا روی آوردند. او با تکیه بر مبانی عقلی قصد داشت مکتب نوظهور را نئوامپرسیونیسم بنامد، البته استادان این مکتب جدید را نوعی انشعاب انگاشتند. در هشتمین و آخرین نمایشگاه گروهی (۱۸۸۶) منه و سیسلی حضور نداشتند و دگا و پیسارو از هنرمندان جوان دفاع کردند، سرا با پرده عظیم “بعد از ظهر یکشنبه در جزیره گراندژات” در این نمایشگاه شرکت جست، در این تابلو او با استفاده از عناصر افقی و عمودی و مورب و تنظیم دقیق مناطق نور و سایه می‌کوشد تلفیقی میان کیفیت دو بعدی و نمای سه بعدی تصویر ایجاد کند تفاوت این اثر با آثار امپرسیونیست‌ها در این است که سرا واقعیت ثابت و استوار پرده نقاشی را به جای بازنمایی جلوه‌های ناپایدار طبیعت می‌نشاند.

این هنر، هنری شدیدا عقلی است که او در این خصوص می‌گوید: «مردم کاری را که من کرده‌ام، شعر می‌پندارند، من روش خودم را به کار می‌بندم. و این تنها چیزی است؛ که می‌توان در این هنر دید. کار نقاش فقط ایجاد ‌نظم و صراحت است.

یا بنا بر سخن سینیاک؛ نقاش در برابر بوم سفید، بیش از هر چیز باید معین کند کدام جلوه خط یا سطح، مطلوب اوست؛ و کدام رنگ یا سایه را می‌خواهد به کار برد.

این‌ها انگاره‌هایی تازه بودند و نقض امپرسیونیست را ارائه می‌کردند. زیرا هدف نقاش دیگر نه تصدیق و تحقیق شادمانه منظره طبیعی بر روی بوم بلکه دستیابی به تصویری مستقل بود.

وینسنت ونگوگ هنگامی که در بهار ۱۸۸۶ وارد پاریس شد، پس از سال‌های سرگردانی و نومیدی، سرانجام قدم در این راه گمارد؛ « من یکبار دیگر قد بلند می‌کنم، مداد خود را که در این ناامیدی بزرگ فراموش کرده بودم برمی‌دارم و به طراحی می‌پردازم. اکنون همه چیز برای من تغییرشکل یافته» او با رویای دوستی و برادری جهانی به پاریس گام نهاد؛ ولی همه جا با بی‌تفاوتی مواجه شد. در نامه‌ای به برادرش نوشت: «پاریس شهر عجیبی است. در این شهر مردم را جان به لب می‌رسد تا بتوانند زنده باشند و در حال نیمه جان اثری بیافرینند»

نقاشی‌های او در مدت اقامتش در پاریس با نقاشی‌های دوستانش کاملا متمایز بود حالتی وهم آمیز و سنگین بر آثار او مستولی بود که به نقش مایه‌ها کیفیتی رویایی می‌داد. به ویژه در پرده‌هایی که از خود می‌ساخت روح متلاطم و احساس بی‌قراری موج می‌زد. در سال ۱۸۸۸ میل دیدار خاک و گیاه دوباره در ونگوگ قدرت گرفت؛ و به شهر آرل در جنوب فرانسه عزیمت کرد.

او با تمامی وجودش به ندای اشیا پاسخ گفت و با آن‌ها درآمیخت؛ و در گذاره این آمیزش، تصویر‌هایش شکل گرفته، شکل‌هایی خیره کننده و سرشار از عصاره چیزها و درعین حال، حاکی از شور و عشقی که در اثر حضور کامل دنیا برانگیخته شده بود.

دید شخصی او در حرارت خلاقه‌اش به دید وهم‌آمیز اعماق بدل شد. به طوری که شدت نیروی محرکش وی را به ورطه جنون پرتاب می‌کرد. اواخر ۱۸۸۸ در پی برخوردی با گوگن تعادل روحیش را از دست داد؛ و اختلال روانی و حملات مکرر صرع، او را از پای درآورد. او‌ انگاره‌های مربوط به روانشناسی هنرمند را یکسره دگرگون ساخت.

ونگوگ تحت تاثیر سرا به مطالعه دقیق دایره رنگی نیوتونی دست زد و رنگ را همچون کیفیتی مستقل که اثراتش تابع قوانین خاص است در نظر گرفت. او با کاربست خردمندانه ارزش‌های مرتبط رنگی، به رنگ‌های ویژه و پرمایه دست یافت که طنین عاطفی ایجاد می‌کردند.

اکنون او در ظهور ناگهانی نیروی خلاقه‌اش پوسته بیرونی اشیا را که امپرسیونیست‌ها شیفته‌اش بودند درید و در زیرسطح رنگی‌شان چیزی دیگر یافت. او به نتیجه استقلال بیان رنگ رسید.

از این رو انگار گوگن مبنی بر آن که «رنگ به خودی خود چیزی را بیان می‌کند» درست از آب در آمد. گو اینکه برای اثبات این نظریه روش‌هایی متفاوت را به کار بسته بود.

گوگن به این نتیجه رسید که نقاش باید تلفیقی میان دریافت شخصی از طبیعت و احساس ناب زیبایی شناختی به وجود آورد، او به دوستی می‌نویسد: «هنر نوعی انتزاع است؛ این انتزاع را به هنگامی که در برابر طبیعت به رویا فرو‌رفته‌ای، از آن استخراج کن؛ اما بیشتر به خلاقیت فکر کن تا به نتیجه واقعیتی که میبینی»

پی‌نوشت:

[۱] Jorj sera

[۲] Paul signak

شماره‌های پیشین خلاصه کتاب درجستجوی زبان نو را اینجا بخوانید:

هنرمند/منتقد؛ هم این و هم آن

Posted: 15 مرداد ۰۳

هنرمند/منتقد | اثر چیست؟ معنای احتمالی آن چیست؟ به چه درد می‌خورد؟ در این روزهایی که عکس و عکاسی از من گریخته‌است یا من از آن فرار کرده‌ام چه چیز می‌تواند برایم بامعناتر/بی‌معناتر از دبیری بخش عکاسی یک مجلۀ هنری باشد. رنگ این روزها رنگ همه‌چیز را عوض کرده است. عکس برایم رنگ‌باخته‌است و می‌دانم به سبب همین رنگ‌عوض‌کردنش در لحظه است که این‌گونه دوستش می‌دارم.[…][۱] […] موضوع، خود عکاسی است همان‌گونه که چیزها خود عکس هستند. «من» هم تکه‌ای […]

۲ comments

مسعود اسکندری ؛ عکاس مهاجر

Posted: 27 اسفند ۰۱

مسعود اسکندری خویی متولد ۲۳ آذر ۱۳۴۰ دانش آموخته عکاسی از دانشگاه هنر . فوق لیسانس عکاسی از دانشگاه هنرتهران و مستند نگاری از دانشگاه Ryerson کانادا (Master of Fine Arts in Documentary Media) . تدریس در گالری هنر همیلتون و دستیار خانم Pearl Van Geest هنرمند و مدرس نقاش کانادایی .

خلاصه کتاب در جستجوی زبان نو | کاوشگران بزرگ امپرسیونیسم

خلاصه کتاب در جستجوی زبان نو | کاوشگران بزرگ امپرسیونیسم

قسمت بیست و نهم

تألیف روئین پاکباز | انتشارات نگاه

مجله هنرهای تجسمی آوام: تلخیص دینا صنیعی

دیدگاهتان را بنویسید لغو پاسخ