خلاصه کتاب در جستجوی زبان نو | بزرگان امپرسیونیسم

قسمت سی‌ام

تألیف روئین پاکباز | انتشارات نگاه

مجله هنرهای تجسمی آوام: تلخیص دینا صنیعی

گوگن [۱]ضمن بررسی اصولی عناصر تصویری، بارها توجهش به معانی روانشناختی رنگ جلب می شود؛ و چنین نتیجه می‌گیرد که از این طریق تفسیرموضوع ممکن است در این مرحله گفته‌های وی به نوعی بیانیه سمبلیسم بدل شود؛ اعلام می‌داشت که نقاشی مانند موسیقی، ازطریق جلب حواس بر روح اثر می‌گذارد. هماهنگی‌های رنگ با هارمونی‌های صورت مطابقت دارد.

گوگن به اسطوره بس اهمیت میداد. او به ونگوگ می‌گفت تنها با سفر به جزایر دوردست، به جاهایی که اسطوره‌ها هنوز زنده‌اند، می توان «محتوای» پرمعنی و بیانگراندیشه‌های فوق فردی و جامع را باز یافت.

گذشته‌گرایی گوگن از چارچوب هنر هم فراتر می‌رود به حدی که می‌توان او را یکی از پیشگامان کاتولیک‌گرایی نو در هنر فرانسه به شمار آورد. گوگن می‌کوشید به محتوایی عمیق در هنر که از نظر امپرسیونیست‌ها دور مانده بود دست یابد؛ مقصود نوعی نقاشی پیکردار است که بیانگر نماد عام انسانی باشد. او می‌گوید «اگر نمیتوانی خود را به خوبی بیان کنی، مثل آدم‌های غیر متمدن حرف بزن، اما چیزی بگو» و البته جمله‌ی قصار او «این وحشی است، ولی هنر است» که نقل محافل هنری پاریس بود.

پل سزان [۲](۱۸۳۹-۱۹۰۶) فرزند یک بازرگان ثروتمند اهل اکسان به همین دلیل برخلاف سایر معاصرانش زیر فشار تنگدستی نبود، طبعی بسیار حساس و متلاطم داشت در نظر او تنها از راه طبیعت بود که نقاش می‌توانست به ذهن خویش صورت عینی دهد. همچون امپرسیونیست‌ها به عمق نقش‌مایه فرو می‌رفت، تنها قصد او این بود که «موضوع» را حس کند و آن را به زبان «فرم» مجسم نماید.

او می‌گفت: «در هنر همه چیز تئوری است که در برخورد با طبیعت انکشاف و انطباق یافته است و یا در صور موجود در طبیعت بر احجام استوانه، کره و مخروط مبتنی‌اند»، جنبه‌ی صوری این روند، یعنی «انکشاف» را مورد تاکید قرار می‌دهد. و اظهار نظر دیگرش «من رنگ‌ها، و درجات اختلاف رنگی را بدانگونه که می‌یابم به کار می‌برم، و این‌ها چیزهای خارجی می‌شوند، بدون هیچ‌گونه اندیشه‌ای از جانب من»

سزان به درستی این نکته را در می‌یابد که «بازسازی» طبیعت هیچ‌گاه ممکن نیست، بلکه فقط می‌توان آن را «بازنمایی» کرد؛ آن هم به مدد معادل‌های رنگی تصویری تابلوی قله سنت ویکتوآر۱۸۸۶ یکی از چند منظره‌ای است که سزان از قله نزدیک خانه‌اش در اکسان کشید.

در این تابلو می‌توانیم ببینیم چگونه جلوه‌های متغیر شرایط جدی، جای خود را به تجزیه متمرکزتر و طولانی‌تر فضاهای روشنی گرفته بزرگتر داده‌اند.

نقاشی پسر با جلیقه قرمز نشان می‌دهد سزان روشش را به پیکر آدمی بسط داده است؛ در اینجا، تجزیه فضای تصویر، حجم‌های پیکر و پرده پشت سر پسر به سطح‌های تاکیدی چنان پیشرفته است که سطوح مزبور تقریبا سراسر تابلو را اشغال می‌کند بدین ترتیب سزان نتیجه‌اش را از امپرسیونیست‌ها می‌گیرد: برداشتن تاکید از موضوع.

از آن به بعد دو گرایش متمایز یکی تاکید بر ساختمان و دیگری تاکید بر بیان در هنر نوین بروز کرد و ادامه یافت و هر دو گرایش به نوبه خود به تعمیق توسعه محتوای نقاشی یاری رساندند.

همانطور که ادامه منطقی رئالیسم به امپرسیونیسم می‌انجامد، رمانتیسم نیز منطقا سمبلیسم را نتیجه می‌دهد. سمبلیسم یک جنبش ادبی است که بیانگر سبکی یگانه و منسجم نیست. تغییر جهت از جهان برونی به درون انسان از شی به فرم که توسط کاوشگران بزرگ پس از امپرسیونیسم آغاز شده بود با جنبش سمبلیسم در مسیری دیگر افتاد.

موضوع کار هنرمند سمبلیسم[۳]، که تابع خاصیت هنرپرستی و حس هنر دوستی اغراق آمیز وی است؛ روز به روز سری‌تر و مرموز‌تر، غریب‌تر، شگفت انگیزتر، درونی‌تر و رویاگونه‌تر می‌شود.

اکنون دیگر شاعران به جستجوی روح خلاق در هنر پرداختند و مدعی شدند که هدف هنر پوشانیدن اندیشه در لفاف ‌شکل نفسانی است.

هنرمند سمبولیست در جستجوی واقعیتی متعالی‌تر از واقعیت محسوس، کاوش در قلمرویی جدید را پیش نهاد؛ لیکن، خود این قلمرو مبهم باقی ماند.

زمینه فلسفی بینش تازه را که عالم آفریده انگاره‌های ما است؛ را این جمله قصار شوپنهاور دامن زد که: «جهان همانا بازنمایی من است»

اندیشه‌های آرمان‌جو، نیازهای مذهبی، جستجوی مبهم برای بیان تاکید شدید بر فرم مبارزه پیگیر علیه ارزش‌های مادی و طبیعت گرایان، روی هم رفته نسلی از شاعران و هنرمندان را به‌وجود آورد که مهر خود را بر فرهنگ نوین اروپا زدند.

ادوارد برن جنز[۴](۱۸۳۳-۱۸۹۸) دنیایی رویایی و شاعرانه را مجسم کرد، با این تفاوت که در اینجا، شکل‌ها سبک‌تر و تردتر و رنگ‌ها یکنواخت‌تر شدند. بدین‌سان پرده رافائلیسم انگلیسی، زمینه‌ای مناسب برای رشد سمبلیسم شد.

هانس فن ماره[۵](۱۸۳۷-۱۸۸۷) این نقاش ترکیب بندی‌هایی سترگ‌نما و غریب می‌ساخت و‌ عمدتا از هنر کلاسیک باستان و رنسانس ملهم می‌شد.

انسلم نویر باخ[۶](۱۸۲۹-۱۸۸۰) او در آثارش آرامشی حقیقتا شکوهمند و تلخ را می‌نمایاند.

پی‌نوشت:

[۱] Gogen

[۲] cezanne

[۳] Symbolist

[۴] Edward burne jones

[۵] Hans fan mare

[۶] Anselm bach

شماره‌های پیشین خلاصه کتاب درجستجوی زبان نو را اینجا بخوانید:

هنرمند/منتقد؛ هم این و هم آن

Posted: 15 مرداد ۰۳

هنرمند/منتقد | اثر چیست؟ معنای احتمالی آن چیست؟ به چه درد می‌خورد؟ در این روزهایی که عکس و عکاسی از من گریخته‌است یا من از آن فرار کرده‌ام چه چیز می‌تواند برایم بامعناتر/بی‌معناتر از دبیری بخش عکاسی یک مجلۀ هنری باشد. رنگ این روزها رنگ همه‌چیز را عوض کرده است. عکس برایم رنگ‌باخته‌است و می‌دانم به سبب همین رنگ‌عوض‌کردنش در لحظه است که این‌گونه دوستش می‌دارم.[…][۱] […] موضوع، خود عکاسی است همان‌گونه که چیزها خود عکس هستند. «من» هم تکه‌ای […]

۲ comments

مسعود اسکندری ؛ عکاس مهاجر

Posted: 27 اسفند ۰۱

مسعود اسکندری خویی متولد ۲۳ آذر ۱۳۴۰ دانش آموخته عکاسی از دانشگاه هنر . فوق لیسانس عکاسی از دانشگاه هنرتهران و مستند نگاری از دانشگاه Ryerson کانادا (Master of Fine Arts in Documentary Media) . تدریس در گالری هنر همیلتون و دستیار خانم Pearl Van Geest هنرمند و مدرس نقاش کانادایی .

خلاصه کتاب در جستجوی زبان نو | بزرگان امپرسیونیسم

خلاصه کتاب در جستجوی زبان نو | بزرگان امپرسیونیسم

قسمت سی‌ام

تألیف روئین پاکباز | انتشارات نگاه

مجله هنرهای تجسمی آوام: تلخیص دینا صنیعی

دیدگاهتان را بنویسید لغو پاسخ