گردآوری و برگردان: علیرضا بهارلو | منتشر شده مجله تندیس شماره ۳۰۹
پاپ فرانسیس، رهبر حکومت مرکزی کلیساهای کاتولیک جهان، از زمان عهده‌دار‌شدن این جایگاه در مارس ۲۰۱۳ بعد از پاپ بندیکت شانزدهم، به چهره‌ای الهام‌بخش در میان مردم جهان از جمله هنرمندان تبدیل شده است. سفر اخیر او در سپتامبر سال جاری به آمریکا و کوبا که برای نخستین بار اتفاق می‌افتاد، از جمله اقداماتی است که در سطح جهانی خبرساز شد. شرکت در کنگره‌ی کلیسای کاتولیک در فیلادلفیا، دیدار با رؤسای جمهور دو کشور و القای پیام صلح و دوستی در روابط، از پیامدهای سازنده‌ی این سفر به شمار می‌آید.
این رویداد تاریخی، مجال و بهانه‌ای در این نوشتار به دست داد تا بتوان گلچین و گزینشی از آثار هنریِ الهام‌گرفته از شخصیت پاپ را که تاکنون توسط هنرمندان مختلف اجرا شده‌اند به نمایش گذاشت.
پرتره‌ی پاپ فرانسیس، اثر آنتونی وانآرسدِیل۱، ۲۰۱۳٫
شوق هنری آنتونی وان‌آرسدیل، متولد آلابامای جنوبی، از سنین کم آغاز شد و پرورش یافت. از همان دوران بود که کار با آبرنگ، به حوزه‌ی مورد علاقه‌اش مبدل شد. او از سال ۲۰۰۴ تا به امروز به‌عنوان یک تصویرساز حرفه‌ای فعالیت می‌کند و در این راه از تلفیق رسانه‌های سنتی و دیجیتالی برای خلق تصویرگری‌هایی به روش «رئالیسم استیلیزه»۲ بهره می‌گیرد. موضوعات مطلوب آنتونی در نقاشی، انسان‌ها، حیوانات و تصویرسازی‌هایی است که بازتاب زمینه‌ی طبیعیِ محل زندگی او را در خود دارند.
نقاشی وان‌آرسدیل از پاپ فرانسیس، به گفته‌ی خود او، سفارشی برای کالج نورث آمریکن۳ در رم بوده است. وان‌آرسدیل در وب‌سایتش می‌نویسد که این اثر ظرف مدت تقریبا دو هفته تکمیل شد تا پیش از دسامبر ۲۰۱۳، مسیر اقیانوس اطلس را به مقصد اروپا طی کند.
تصویر پاپ فرانسیس در حال اضافه شدن به نقاشی دیواری فرانکس در کافهی دِرتی فرانکس۴ فیلادلفیا.
دِرتی فرانکس، یک کافهی محلی در فیلادلفیا است که در سال ۱۹۳۳ افتتاح شد. اینجا پیاله‌فروشی‌ای بوده است که به دوران تحریم‌ها و ممنوعیت‌ها باز می‌گردد و به‌نوعی، یک «نهاد» یا سازمان محسوب می‌شود. نوشته‌های بدخط و سرسریِ موجود بر دیوارهای آن، گواهی است بر این امر که افرادی از تمام اقشار و طبقات جامعه، یا در سفرهایشان در کنار آن توقف داشته، یا آنجا را سرپناه خود ساخته‌اند.
این مکان اکنون عنصر و نقش‌مایه‌ی الحاقیِ جدیدی بر روی دیوارِ فرانکسِ معروفش دارد: پاپ فرانسیس. دیوید مک‌شِین، جایگاه یا بنای یادبودِ مشاهیرِ فرانک را خلق کرد که شامل اشخاصی همچون فرانکلین روزولت، فرانک زاپا۵، آرِتا فرانکلین۶، فرانک ادوین تاگ مگرو۷، و فرانک سیناترا۸ است.
نقاشی دیواری عظیم پاپ فرانسیس مشرف بر مَدیسون اسکوئر گاردن۹، وان هِچ ـ نیئلسِن۱۰.
در اوایل سپتامبر سال جاری، وان هِچ ـ نیئلسِن به همراه یک تیم سه‌نفره از نقاشان، نسخه‌ای حدودا ۵۵متری از پاپ را به صورت دستی بر روی دیوار جنوبی شماره‌ی ۴۹۴ خیابان پنجم در نیویورک نقاشی کردند. این دیوارنگاره که به سفارش اسقف‌نشین بروکلین و برای بالابردن #PopeInUSA و #PapaEnUSA در نظر گرفته شده، تا ۵ اکتبر در معرض دید خواهد بود.
زمانی که پاپ عشای ربانی را در مَدیسون اسکوئر گاردن برپا می‌کرد، تصویر عکس‌گونه‌ی او که از پنسیلوانیا پلازای نیویورک دیده می‌شد، بر مرکز شهر سایه افکنده بود.
امر مقدس در زمان حال: ایمان و خانواده در سده‌ی ۲۱ ۱۱، برنامهی هنرهای دیواری شهر فیلادلفیا، اثر سیزر ویوِروس۱۲.
«اجلاس جهانی خانواده‌ها – فیلادلفیا ۲۰۱۵»۱۳ و «برنامهی هنرهای دیواری»۱۴، خلق طرح‌هایی را به افتخار برپایی اجلاس جهانی خانواده‌ها و سفر تاریخی پاپ فرانسیس به فیلادلفیا در سپتامبر سال جاری اعلام داشتند.
«برنامهی هنرهای دیواری شهر فیلادلفیا»، در کنار سایر فعالیت‌های خود، حضور پاپ را نیز با یک نقاشی دیواریِ بزرگ از هنرمند نقاش، سیزر ویوِروس، خوش‌آمد گفت. این اثرِ حدودا ۳۹۰ متر مربعی که تحت تاثیر و حمایت «اجلاس جهانی خانواده‌ها» است و «امر مقدس در زمان حال: ایمان و خانواده در سده‌ی ۲۱» نام دارد، در حین این اجلاس، نقاشی و در ماه نوامبر نصب خواهد شد.
دعای صلح۱۵، پوستر اجلاس جهانی خانواده‌ها، اثر پِری میلو۱۶، ۲۰۱۵
پرتره‌ی پاپ فرانسیس در حال تکان‌دادن دست برای مردم، اثر پِری میلو، شاید رسما مجوز داده شده باشد، اما شخص هنرمند آن به دلیل مبنای کار قرار دادن نقاشی خود از روی عکسی که فرانکو اوریگلیا۱۷ در ماه مه ۲۰۱۳ از این کشیش بزرگ برای «گِتی ایمیجز»۱۸ گرفته شد، مورد انتقاد قرار گرفت. این مسئله، مشابه وضعیتی است که شِپارد فئری۱۹ با پوستر «امید» اوبامای خود (HOPE) در آن قرار داشت؛ یعنی اثری که از یک عکس مربوط به «آسوشیتد پرس» به دست آمده بود. این هنرمند خیابانی در پی یک دادخواهی، مبلغ ۲۵۰۰۰ دلار جریمه شده بود و برای حل اختلاف، در خارج از دادگاه به توافق رسید.
از قوانین کپی‌رایت که بگذریم، میلو به‌تازگی به روزنامه‌ی «ترنتونیان»۲۰ اعلام کرده است که قصد دارد اثر «دعای صلح» خود را به قیمت یک میلیون دلار بفروشد. او در گفت‌وگویی با روزنامه‌ی «فیلادلفیا اینکویرِر»۲۱ ابراز تاسف کرده و گفته است: «آن‌قدر هم کار ساده‌ای نیست که سر درآورید چگونه نقاشی‌هایی را که فکر می‌کنید می‌توانید ۵/۲ یا ۳ میلیون دلار بفروشید دادوستد کنید.» وی ادامه می‌دهد: «به درگاه مسیح و آدونای ــ خدای یهود ــ و یک قدرت بالاتر دعا می‌کردم».
تصویرگری «پاپ» (POPE) فرانسیس، اثر اُمکار شیواپِراساد۲۲، ۲۰۱۳
پاپ فرانسیس، شیوه و برداشتی از اوباما را نیز از سوی «آرت بلاگ بمبئی»۲۳ برای خود به همراه داشته است. اُمکار شیواپِراساد می‌دانست که این اثر مسئله‌ساز خواهد شد. او در بلاگ پُست شرینگ مارس ۲۰۱۳ نوشت: «مرا تحت پیگرد قانونی قرار ندهید. من پولی ندارم».
دیوارنگاره‌ی پاپ فرانسیس، اثر ویلیام لونا۲۴ و گیئرمو رودریگوئز۲۵، در ال آلتوی بولیوی
ویلیام لونا و گیئرمو رودریگوئز در ماه ژوئیه و پیش از سفر پاپ به بولیوی (کشوری در مرکز آمریکای جنوبی)، یک دیوارنگاره‌ی بزرگ را از این شخصیت مذهبی در ال آلتو نقاشی کردند، اما خود این اثر صرفا به خاطر آسیبی که بلافاصله به آن وارد شد مورد توجه قرار گرفت. وب‌سایتی به نام «پاپ فرانسیسِ تخریب‌چی»۲۶، عکسی از این اثر آسیب‌دیده را با این عنوان منتشر کرد: «فال بد: نقاشی دیواری پاپ فرانسیس در ال آلتوی بولیوی، با رنگ قرمزِ خونین محو شد!»
دیوارنگاره‌ی هنر خیابانیِ رومی، پاپ فرانسیس را به عنوان یک ابرقهرمان نشان می‌دهد، اثر مائورا پالوتا۲۷.
حتی خود واتیکان هم هنر خیابانی مائورا پالوتا که پاپ اعظم را به‌عنوان یک ابرقهرمانِ پرنده نشان می‌دهد تصدیق و تایید می‌کند. در این رابطه حتی عکسی از این کار بر روی توییتر رسمی واتیکان قرار گرفت. در این رابطه، پاپ فرانسیس ــ با آن منش و رفتار متواضعانه‌ی همیشگی خود ــ با حسی حاکی از تردید و اعتراض، به روزنامه‌ی ایتالیایی‌زبان کوریره دلا سرا۲۸ گفت: «نشان‌دادن پاپ به صورت ابرانسان و ستاره باعث رنجش من است. پاپ… یک آدم معمولی است.» به نقل از گاردین.
پاپ فرانسیس بر روی جلد شارلی ابدو۲۹
پاپ اگرچه طرفداران خود را دارد، با این حال بدون منتقد هم نیست. هفته‌نامه‌ی طنز شارلی ابدو که پیش‌تر در ژانویه سال جاری میلادی به دلیل تمسخر و اهانت به پیامبر اسلام مورد حمله‌ی مسلحانه قرار گرفت عزم خود را ــ چنانکه در جلد یکی از شماره‌ها دیده می‌شود ــ در نمایش کاهن بزرگ پاپ گذاشت.
پاپ نیز پیش‌تر به سهم خود، حمله‌ی صورت‌گرفته علیه نشریه را محکوم کرد، اما خطاب به ژورنالیست‌ها (به نقل از تایم) اعلام کرد که «کسی نمی‌تواند دیگر انسان‌ها را به دینداری وادارد یا به اعتقادشان توهین کند، و نمی‌تواند آن را به سخره بگیرد».
بالاپوش پاپ فرانسیس در باد، ۲۰۱۴ (عکس از آلسّاندرا تارانتینو۳۰)
این اثر، نقاشی یا طراحی نیست، بلکه یک عکس جالب و عجیب از پاپ فرانسیس در برابر وزش باد است که به‌نوعی یادآور نقاشی ۱۹۲۸ رنه مگریت با عنوان «عشاق» است. در سایر عکس‌های این مجموعه، پاپ و همتای پیشینش (پاپ بندیکت شانزدهم) در تلاش برای مقابله با بادی که به دور بالاپوش آنها می‌وزد نمایش داده شده‌اند.
پی‌نوشت:
۱٫Anthony Vanarsdale 2.stylized realism 3.North American College 4.Dirty Franks
- Frank Zappa (1993-1940): موسیقی‌دان، آهنگ‌ساز و تهیه‌ی کننده‌ی فیلم، اهل آمریکا.
- Aretha Franklin(1942): خواننده و موسیقی‌دان آمریکایی.
- Frank Edwin “Tug” McGraw(2004-1944): بازیکن بیس‌بال؛ پدر خواننده و بازیگر آمریکایی، تیم مگرو.
- Frank Sinatra (1998-1915): خواننده، بازیگر و فیلم‌ساز آمریکایی.
- Madison Square Garden: از مراکز عمومی و تفریحی نیویورک.
- Van Hecht-Nielsen
- The Sacred Now: Faith and Family in the 21st Century 12. Caesar Viveros 13. World Meeting of Families – Philadelphia 2015 14. Mural Arts 15. A Prayer for Peace 16. Perry Milou 17. Franco Origlia
۱۸٫Getty Images: یک نمایندگی بایگانی عکس در واشنگتن.
- Shepard Fairey 20. Trentonian 21. Philadelphia Inquirer 22. Omkar Shivaprasad 23. Bombay Drift Art Blog 24. William Luna 25. Guillermo Rodriguez 26. Pope Francis the Destroyer 27. Mauro Pallotta 28. Corriere della Sera 29. Charlie Hebdo 30. Alessandra Tarantino
منابع:
www.news.artnet.com
www.muralarts.org
www.phillymag.com
www.shannonassociates.com
www.dirtyfranksbar.com
www.nga.gov.au
فهرست تصاویر:
- خورخه ماریو برگولیو (پاپ فرانسیس)
- پرتره‌ی پاپ فرانسیس، اثر آنتونی وانآرسدِیل، ۲۰۱۳
- تصویر پاپ فرانسیس، نقاشی دیواری فرانکس، کافهی دِرتی فرانکس فیلادلفیا.
- دیوارنگاره‌ی عظیم پاپ فرانسیس به ارتفاع ۵۵ متر، مَدیسون اسکوئر گاردن، وان هِچ- نیئلسِن (کار گروهی)
- «امر مقدس در زمان حال: ایمان و خانواده در سده‌ی ۲۱»، برنامهی هنرهای دیواری شهر فیلادلفیا، اثر سیزر ویوِروس
- «دعای صلح»، پوستر اجلاس جهانی خانواده‌ها، اثر پِری میلو، ۲۰۱۵ / عکسی از فرانکو اوریگلیا از پاپ فرانسیس برای «گِتی ایمیجز»، مه ۲۰۱۳
- «پاپ» فرانسیس، اثر اُمکار شیواپِراساد، ۲۰۱۳
- دیوارنگاره‌ی آسیب‌رسیده‌ی پاپ فرانسیس، اثر ویلیام لونا و گیئرمو رودریگوئز، ال آلتو، بولیوی
- دیوارنگاره‌ی پاپ فرانسیس، اثر مائورا پالوتا
- پاپ فرانسیس بر روی جلد هفته‌نامه‌ی شارلی ابدو
- عکسی از بالاپوش پاپ فرانسیس در باد، اثر آلسّاندرا تارانتینو، ۲۰۱۴/ «عشاق»، اثر رنه مگریت، ۱۹۲۸
