گزارش برگزاری تدکس TEDxدانشگاه هنر از مجوعه سخنرانی های تدکس که در سراسر دنیا برگزار می شود، جمعه ۳۰ بهمن ماه در دانشگاه هنر تهران برگزار شد. متن زیر گزارش مختصری است از آنچه در این مراسم گذشت. مطالب توسط همکارانمان در سایت تندیس تهیه و تنظیم شده است.
انرژی نهان در پس ایده
- مریم روشنفکر
بنیاد TED یک بنیاد غیر انتفاعی ایست، که از حدود ۳۰ سال پیش تا کنون مجموعه سخنرانی‌هایی را در سرتاسر جهان ترتیب داده است، که بر محوریت ایده می‌گردند. هدف این بنیاد در برگزاری فعالیت‌های متعددش، مانند، برنامه‌های TED و TEDx و TEDprize و TED-ED تلاش برای یافتن راهی است که ایده‌های نوین را بهتر و سریع‌تر گسترش دهد.
سخنرانانی که در این برنامه شرکت می‌کنند، باید دارای ایده‌ای نوین باشند و بتوانند آن را در زمانی کمتر از ۱۸ دقیقه ارائه نمایند. اینک با فراگیر شدن و استقبال وسیعی که از این رویداد در سرتاسر جهان صورت گرفته، بنیاد TED، مجموعه برنامه‌های TEDx را بنیان‌گذاری کرده است.
« در یک رویدادTEDx ، پخش تصاویر ضبط شده از سخنرانی های با ارزش تد و سخنرانی های زنده با هم ترکیب می شوند تا زمینه ساز مباحث و گفتگوهای عمیق تر و موثرتری میان شرکت کنندگان در گروه های کوچک تر شود. در واقع، این رویدادهای محلی خودجوش، TEDx نامیده می شود و در این نام x به معنای رویداد تد با سازماندهی مستقل می باشد. کنفرانس های تد به عنوان الگوی اصلی برای برگزاری رویدادهای TEDx مورد استفاده قرار می گیرند، اما این رویدادها به صورت مستقل سازماندهی و طراحی می شوند و صحت و اعتبار یک رویداد TEDx به واسطه مجوزی که توسط موسسه تد و به نام برگزار کنندگان محلی صادر می شود احراز می‌گردد.»[۱]
ایران از سال ۱۳۹۱ میزبان رویدادهای TEDx مختلفی بوده است، که در سرتاسر ایران برگزار گردیده. مهم‌ترین ویژگی رویدادهای TEDx محلی بودن آن‌هاست، که باعث می‌شود، هر گروه از برگزارکنندگان با دعوت از سخنرانان منتخب خود، مجموعه‌ای از ایده‌هایی را معرفی نمایند، که طبعا نمایانگر دغدغه‌های خودشان می‌باشد.
دانشگاه هنر تهران، به عنوان بزرگترین مرکزدانشگاهی تخصصی در زمینه هنر در ایران، این بار برگزار کننده یکی از رویدادهای TEDx بود، با موضوع محوری «فرای روزمرگی» .
این برنامه همانند سایر برنامه‌های TEDx شامل، هفت سخنرانی زنده و پخش چهار ویدئو از منتخب برنامه‌های TED Talk بود. سخنرانی‌هایی که بدون تردید، موضوع هنر و ایده‌هایی پیرامون آن نقشی پر رنگ در آن ایفا می‌کردند.
در نوشته حاضر، چکیده‌ای از سخنرانی‌ها به همراه معرفی تیتروار ویدئوهای منتخب در دو بخش جداگانه و به ترتیب ورود و پخش آمده است. اصل ویدئوها را می توان در سایت www.ted.com مشاهده کرد. ضمن اینکه متن کامل سخنرانی‌های منتخب نیز به زودی در همین رسانه انتشار خواهد یافت.
سخنرانی‌ها:
۱- برنامه با سخنرانی دکترسیدمحسن هاشمی مدرس هنر آغاز شد، موضوع این سخنرانی اهمیت وجه آموزشی هنر در فرهنگ ایرانی و نقش آن در پرورش خرد بود.
او در این سخنرانی با استناد به ادبیات به مورد کنکاش قراردادن معنی هنر پرداخت و آن را، آنچه قابل آموختن است نامید که برابر گوهر به مثابه امر اکتسابی قرار می‌گیرد و در فرهنگ ایرانی به آن بهای زیادی داده می‌شود: هنربرتر از گوهر آمد پدید ( فردوسی) و به همین جهت است که هنر بستری برای القای اندیشه و انتقال عاطفه است و زبان آن دارای طبیعتی است که از یک مکانیسم جاری نشأت می‌گیرد که افراد در برابر آن گارد نمی‌گیرند و زبان هنر معرف یک تاریخ و جغرافیای خاص است.
او سپس اظهار داشت، دنیا از من انتظار دارد که ایرانی باشم، کسی که از یک فرهنگ و جغرافیای خاص می‌آید. و نهایاتا سخنرانی خود را با این مطلب به پایان رساند که آنچه فرهنگ ما به آن التزام داشته است، تولید معنا به مثابه جاودان خرد و حکمت خالده است. او هنر را از منظر فرهنگ ایرانی نه یک بازی بلکه امری بسیار جدی و در راستای امری دانست که جان کمال یافته به آن می‌رسد.
۲
– پس از او نوبت به بابک صفرنژاد رسید، او که موسیقی‌دانی جوان است، راه خود را در موسیقی با آموختن نوازندگی سازهای مختلف ایرانی و بین‌المللی آغاز کرده و در این سخنرانی به معرفی ساز هارمونیکا ( سازدهنی) پرداخت.
صفرنژاد در ابتدای صحبت خود به معرفی ساز هارمونیکا پرداخت، که تنها ساز بادی است که هم در مکش و هم در دمیدن صدا تولید می‌کند و با تغییراتی که هاروارد لوین بر روی این ساز انجام داد، اینک می‌تواند تا ۳/۲ پیانو را پوشش دهد.
او سپس به علاقه شخصی خود در موسیقی ایرانی اشاره نمود، و پیوند دادن آن با دستگاه‌های ایرانی برای این ساز که بیش از هر کجا یادآور موسیقی کانتری و وسترن امریکاییست و بخشی از تجربه موفق خود در این راه را برای شرکت‌کنندگان اجرا نمود. او همچنین از دوستی نام برد که توانسته است، گونه‌ای از این ساز را بسازد که دارای کوک ایرانی باشد. و هدف خود را این دانست که بتواند اجرای دستگاه‌های ایرانی را با این ساز به دنیا معرفی نماید.
۳- سخنران سوم آقای دکتر فرهاد اردلان بود، او فیزیکدان است و اهم زندگی حرفه‌ای خود را در حوزه مطالعه « فیزیک ذرات» و « نظریه ریسمان» گذرانده است.
او در بدو امر توضیح داد که ماده در بنیادی‌ترین شکل خودش نه ذره بلکه ریسمان مانند است. و توضیح داد که علاقه‌اش به نظریه ریسمان بیش از اینکه به فیزیک مربوط باشد، به مسئله بود و نبود مربوط است.
او سپس با تعریف خاطره‌ای از دوران کودکی و مرگ برادرش اولین مواجهه خود با مرگ را به عنوان اولین برخورد با مقوله بودن و نبودن دانست که بعدها موجب گرایش او به فیزیک و دنبال کردن این دغدغه در این علم شد. او در سی سالگی در می‌یابد که بین آگاهی انسان و علم فیزیک باید رابطه‌ای وجود داشته باشد.
او توضیح داد که دنیا متشکل از دو ذره و چهار نیروست که عبارتند از: گرانش، الکترو مغناطیس، هسته‌ای ضعیف و هسته‌ای قوی و رابطه عناصر این دنیا را با این چهار نیرو توضیح داد و توضیح داد که چگونه نظریه ریسمان توانست وحدت بین نیروها را برقرار کند و یا یک موجود، توانست تمام دنیا را تعریف کند و از خواص نظریه بنیادی و نهایی ریسمان صحبت کرد که باعث تغییر معنای زمان و فضا می‌گردد و هنوز کشف نشده است.
۴- سخنران بعدی سرکار خانم فریبا اقدامی بود، که مدیرعامل سازمان جهک می‌باشد. جهک مخفف، “جامعه هم‌خوانی کتاب” است.
خانم اقدامی در ابتدای صحبت خود، گفتن از وضعیت کتاب و کتابخوانی در ایران را امری بیهوده دانست زیرا همه از آن آگاهی کافی دارند، اما در ادامه به رفتار ما با طبیعت پیرامونمان اشاره کرد و فاصله زیادمان برای رسیدن به الفبای توسعه پایدار را یادآوری نمود. او عدم گفتگو و بی کیفیت بودن آن را در جامعه ما عنوان نمود و در ادامه از فعالیت‌های سازمان جهک برای کمک به برطرف کردن آن نام برد. که شامل گرد هم آوردن علاقه‌مندان به کتابخوانی و کیفیت بخشیدن به امر کتابخوانی و نهایتا رسیدن به تولید محصولی به نام Book kit است. این محصول شامل مواد و متریال‌هایی پیرامون هر کتاب است، مانند سایر آثار نویسنده، فیلم‌ها، نقدها و هر چیزی که می‌تواند به درک بهتر این کتاب کمک کند. و تهیه و تدارک آن در حین خواندن کتاب تکاپو و مشارکت را در گروه افزایش می‌دهد.
او هدف این گروه را گسترش خواندن و تقویت فرهنگ گفتگو نامید، برای اینکه بهتر و عمیق‌تر بخوانیم، بیشتر بخوانیم و بتوانیم توانایی حل مسئله را در خود افزایش دهیم.
او همچنین از طرح ماراتن کتاب نام برد که در برخی از مدارس کشور در حال برگزاریست و توسط این سازمان مدیریت می‌شود و هدف آن جلب دانش‌آموزانی است که کتاب نمی‌خوانند. با طراحی فعالیت‌های خلاق پیرامون خواندن هر کتاب. و در این راه یاد بگیرند چگونه عقاید مختلف را تاب بیاورند.
او سخنان خود را با ذکر این مطلب به پایان رساند که خواندن درک و دریافت تجربیاتی است که در این سیاره اتفاق افتاده است.
۵- آیدین آغداشلو چهره سرشناس جامعه هنری ایران، پنجمین سخنران این رویداد بود. او هنر را امری دانست که به یک جهان دلپذیر اشاره می‌کند که فقط باید پنجره را باز کرد و داخلش شد. او هنرمند را فارق از روزمرگی دانست. زیرا رسالت هنرمند در درجه اول متوجه خودش است و اذعان داشت، هنر در انزوا و تنهایی به وجود می‌آید و وقتی هنرمندی تولید می‌کند، این تولید او را به خاکش متصل می‌گرداند. او کار هنرمند را آیینه داری دانست.
او روزمرگی را از خودش دور دانست و گفت روزمرگی مرا به خود دچار نکرده است و هیچ روزی را بدون معرفت سپری نکرده ام. او تولید را پاسخ شایسته‌ای به روزمرگی دانست و گفت آفرینش مقابل روزمرگی است.
او سپس عنوان کرد که روشنفکر- هنرمند، کسی است که در زمان فقدان الهام، تن به روزمرگی نمی‌دهد بلکه صد کار دیگر برای انجام دادن می‌یابد. او زندگی را فاصله بین دو نخواستن دانست. نخواسته آمدن و نخواسته رفتن، و آن را یک فرصت درخشان دانست، فرصتی یگانه که به هر حال پر می‌شود و چه بهتر که با معرفت پر شود.
۶- نفر بعدی که به عنوان سخنران در برنامه حضور یافت، بزرگمهر حسین‌پور، کاتونیست مطرح ایرانیست. او سخنرانی خود را با این جمله آغاز کرد که « بسیاری از من می‌پرسند، یک کاریکاتوریست دنیا را چگونه می‌بیند؟» و در ادامه به تبیین نحوه نگاه خود به دنیا و انسان‌ها پرداخت و برای نشان دادن این امر مراحل مختلف گفته‌هایش را با کشیدن تصاویر تشریح می‌کرد.
او ابتدا با توضیح اینکه نمی‌تواند در ذهن کاریکاتوریست دیگری باشد، دنیا را همان‌گونه که خودش می‌بیند شرح داد: «اینکه وقتی به چیزی می‌اندیشد، یک بخش بخصوص از آن به یادش می‌آید، که در آن برجسته تر است. و سپس دیدن شباهت آن تفاوت و برجستگی با چیزی دیگر، مثلا شباهت داشتن برخی انسان‌ها به دلیل ویژگی خاص فیزیکیشان با یک حیوان، یا به عبارتی پیدا کردن حیوان درون هر فرد.»
او سپس توضیح داد که چگونه این ویژگی به تمامی انسان‌ها تسری می‌یابد و همه ما نکته‌های بارز و خلاصه شده افراد و اشیاء پیرامونمان را در ذهنمان نگه می‌داریم و این‌گونه نتیجه‌گیری کرد که ذهن هر انسانی به خودی خود یک کاریکاتوریست است.
۷- سخنرانی که به برنامه خاتمه داد، آقای دکتر امیر هوشنگ باقری بود، او روانشناس است و در زمینه هیبنوتیزم به خصوص در درمان ترک اعتیاد تخصص دارد.
صحبت او پیرامون این بود که چطور از روزمرگی استفاده مناسب‌تری بکنیم. او به دلائلی اشاره کرد که یک فرد را در مواجهه با روزمرگی دچار بحران می‌کند. اینکه ما نمی‌توانیم بدون دلیل احساس خوشبختی کنیم. و دارای این توهم هستیم که از دیگران جدا افتاده‌ایم، اما او با معرفی یک تکنیک تجربه وضعیتی از بودن را ایجاد می‌کند که باعث تجربه زمان حال می‌گردد. و تجربه اینکه دیگران خود من هستند و من تنها نیستم.
او کارها را وقتی لذت بخش می‌داند که ما را از آینده و حال رها کند و به زمان حال می‌آورد. و ضمنا این نکته را یادآور شد که پذیرش آزاد گذاشتن و رها کردن ذهن، مقبولیت عام ندارد و در نظر عام هر لحظه درگیر فکر کردن بودن، نشانه فکور بودن است. او با این تکننیک بار سیستم سمپاتیک را به پاراسمپاتیک منتقل می‌کند و ازین طریق آسودگی حاصل از رهایی از تفکر به بار می‌آید.
در خلال برنامه سخنرانی‌ها منتخبی از ویدئوهای TED Talk برای بینندگان پخش گردید که فهرست آن طبق برنامه پخش شده به شرح زیر است:
ویدئوها:
۱: J. J. Abrahms / mystery box عنوان این ویدئو جعبه اسرارآمیز بود، که اشاره‌ایست به تمام چیزهای ساده‌ای که در اطراف ما هستند و می‌توانند اسرارآمیز باشند زیرا ما هرگز برای گشودن آن‌ها اقدامی نمی کنیم.
۲: Gupta – music is medicine در این ویدئو گوپتا از ویلونیست سیاه‌پوستی صحبت کرد، که در دامان اسکیزوفرنی و پارانوئید شدید اسیر است، اما موسیقی روان او را به جهان بر می‌گرداند.
۳: Cezar Kuriyama- one second every day داستان فردیست که هر روز یک ثانیه از زندگی خود را ثبت کرده و این ثانیه‌ها را پشت سر هم مونتاژ می‌کند، فیلم او زمانی‌که خودش به چهل سالگی برسد، یک ساعت خواهد بود.
۴:Apollo Bobbins – the art of misdirection در این ویدئو نشان داده شد، چگونه ذهن انسان می‌تواند به گونه‌ای گمراه شود که توجهش از آنچه باید به آن معطوف گرداند دور نگه داشته شود.
۵: Ricardo Semler – how to run a company with (almost) no rules و در این ویدئو مردی به جهان معرفی شد، که هیچ قانونی را برای آموزش، تجارت و زندگی بر نمی‌تابد مگر آنچه که قلبا به آن اعتقاد داشته باشد.
[۱] Karya.ir
