خروج بریتانیا از اتحادیه اروپا و تاثیر آن بر هنر خاورمیانه
بررسی وضعیت بازار هنر لندن پس از برِگزیت Brexit (جدایی از اتحادیه اروپا) و تاثیر آن بر بازار هنر خاورمیانه
سایت تندیس به قلم فاطمه کمالی
گزارش مختصری از کریستیز لندن ۲۰۱۶
۳۰ام جون ۲۰۱۶ دقیقن در زمانی که تمامی مردم بریتانیا درگیر رای بر سر جدایی از اتحادیه اروپا بودند و تلاش میکردند بفهمند چه بر سرشان آمده، ۲۵۰امین سالگرد کریستیز (تحت عنوان تعریفی از هنر بریتانیای کبیر) در عجیبترین زمان ممکن رخ داد.
در این حراجی اثار هنرمندان چهار قرن اخیر بریتانیا از جورج استابز گرفته تا بیکن در غیر قابل پیش بینیترین روز تاریخ بریتانیا به حراج گذاشته شد. (۱)
با توجه به تقاضای بازار پیش از آن و روند فروش تا به آن روز، توقع میرفت آثار معاصر و پس از جنگ با اقبال بهتری از دیگر آثاربه فروش بروند ولی نتیجه چیز دیگری بود. ده اثر گرانقیمت این حراجی متعلق به سالهای ۱۷۷۸ تا ۱۹۶۸ بودند .
رکورد فروش حراج به هنری مور تعلق گرفت، برای مجسمه «پیکره خمیده» که ۳۲ میلیون دلار به فروش رفت و در کمال ناباوری شاهد این بودیم که اثری از لوسین فروید با قیمت پایه ۲۱ میلیون دلار به فروش نرفت. این در حالی بود که اثری از آلفرد مانینگز «ملکه در چراگاه پیش از تاجگذاری ۱۹۵۴» حاضرین را متعجب کرد و با قیمت ۳میلیون دلار به فروش رفت (که البته حدس کارشناسان حراج این است که به خاطر مضمون سلطنتی این اثر بود که این فروش استثنایی رخ داد.)
در میان خریداران نیز میتوان به آسیاییهای مشتاق اشاره کرد برای مثال جناب ایلین هولت مجموعه دار شهیر هنگ کنگی که خریدهای میلیون دلاری انجام داد.
در کل جریان حراج مسئله قابل ملاحضه این بود که:
۱- تعداد کارهایی که فروش نرفته از دورههای قبل حراج بیشتر بود.
۲- کارهای معاصر و پس از جنگ نیز با استقبال چندانی مواجه نشدند و رکوردهای حراج روی کارهای قدیمیتر زده شد (آثاری از قرن ۱۸ تا ۱۹۶۸).
۳- آثار با مضامینی حول محور خانواده سلطنتی و ملکه با استقبال خوبی مواجه شدند.
۴- خریداران آسیایی با خریدهای میلیونی بسیارمورد توجه رسانهها قرار گرفتند.
با توجه به موارد بالا میتوان نتیجه گرفت برگزیت روی بازار هنر بریتانیا حداقل در کوتاه مدت تاثیر منفی داشته و نگرانی هنرمندان بریتانیایی از سرنوشت بازار هنر بریتانیا کاملا به جا ومنطقی بوده است. (۲)
برِگزیت و بازار هنر خاورمیانه
با توجه به موارد ذکر شده و آمار منتشر شده بانک جهانی اتفاقی که پس از برگزیت رخ داد کاهش ارزش پوند بود و این کاهش ارزش در سطح گسترده و جهانی بر روابط بریتانیا و خاورمیانه بسیار تاثیر گذار است ولی در بازار هنر چون با مسئله ی بازاری رقابتی مواجه هستیم و مبادله مستقیم بین بریتانیا و خاورمیانه صورت نمیگیرد میتوان پیش بینی کرد که تاثیر کاهش ارزش پوند و وضعیت بی ثبات بازار بریتانیا منجر به هدایت خریداران به بازارهای دیگری من جمله بازار خاورمیانه خواهد شد.
برای آثار ایرانی حاضر در حراجهای بین المللی نیز میتوان پیش بینی افزایش قیمت را داشت، البته احتمال میرود این افزایش قیمت تنها در حراجی کریستیز دبی مشاهده شود که ارز مورد مبادله آن دلار است و نه در حراجیهایی که مبادلات با پوند انجام میگردد مانند ساتبیز لندن.
از آنجایی که در بازار هنر بریتانیا خریداران روی به خرید کارهای کلاسیکتر آوردهاند و در مورد کارهای معاصر ریسک نکردهاند ،میتوان توقع داشت استقبال این خریداران و مجموعه داران از آثار معاصر موجود در بازارهای دیگر هنری بیشتر گردد .این مساله میتواند برای هنرمندان معاصر هر نقطهای از جهان به غیر از بریتانیا خبر خوش آیندی باشد، پس با این وجود هنرمندان معاصر ایرانی نیز میتوانند به آینده فروش آثارشان در حراجیهای آینده به خصوص کریستیز دوبی امیدوار باشند.(۳)