موزه صنعتی با حضور شهردار و بزرگان هنر افتتاح شد
موزه استاد علی اکبر صنعتی پس از سه سال مرمت به همت سازمان زیباسازی شهر تهران و با ترغیب اصحاب رسانه و مدیر مسئول مجله تندیس محمد حسن حامدی و با مرمت نود و نه اثر نقاشی استاد صنعتی توسط آتلیه مرمت آوام، دکتر جاوید رمضانی و مرمت تمامی مجسمههای نصب شده در سالن به دست آقای صحرایی (زیر نظر آقای استاد شانس)، و با تلاش فرهاد گاوزن مدیر موزه هلال احمر که برای شکل گرفتن این مجموعه تلاش بسیاری انجام دادند، امروز ۱۴ شهریور ماه ۹۶ با حضور شهردار و بزرگان هنر افتتاح شد.
موزه استاد صنعتی معروف به «موزه ۱۳ آبان»، موقوفه و متعلق به جمعیت هلال احمر، ۲۴ آبان ۸۵ در فهرست آثار ملی سازمان میرات فرهنگی به ثبت رسیده و جزو میرات ماندگار کشور است. استاد سید علی اکبر صنعتی در سال ۱۲۹۵ در کرمان به دنیا آمد. استاد صنعتی، دوره های تخصصی مجسمه سازی و نقاشی را زیر نظر استادان طاهر زاده، بهزاد(مینیاتوریست)، ابوالحسن صدیقی (مجسمه ساز) و استاد حیدریان گذراند و در سال ۱۳۷۹ منتخب فرهنگستان هنر در بزرگداشت نام آوران بود. وی در سال ۱۳۸۵، در سن ۹۰ سالگی و پس از تحمل یک دوره بیماری، دارفانی را وداع گفت و در قطعه هنرمندان بهشت زهرا آرام گرفت.
صنعتی از نخستین پیکره تراشان و نگارگران سبک رئالیسم معاصر و بنیانگذار نخستین موزه آثار هنری معاصر بود و به مدت ۴۰ سال نیمی از عواید حاصل از بازدید موزه به هلال احمر می رسید. آثار موجود در موزه صنعتی از آثار هنری و فرهنگی ارزشمند کشور قلمداد می شود و به جرآت می توان گفت این موزه از نظر آثار جزو خاصی ترین موزه های کشور محسوب می شود؛ چرا که هم بنای موزه دارای قدمت تاریخی ارزشمند بوده و هم آثار موزه که شامل مجسمه های متصل شده به کف و دیوار موزه و همچنین نقاشی های گران بهای استاد صنعتی است؛ از ارزش تاریخی دو چندان بهرهمند است. بنای موزه استاد علی اکبر صنعتی متعلق به اواخر دوران قاجار و اوایل دوران پهلوی یعنی ۱۱۰ سال پیشی، است که در دوران پهلوی به جمعیت شیر و خورشید سابق سپرده می شود و در اصل به عنوان نخستین مرکز شیر و خورشید قلمداد می شود که به مدت پنج سال فعالیتهای این مرکز در ساختمان موزه انجام می شده و لذا از این منظر این بنا نماد آغاز فعالیت های بشردوستانه جمعیت قلمداد می شود و از این منظر برای جمعیت هلال احمر از اهمیت دوچندان برخوردار است.
روند تبدیل بنا به موزه:
استاد علی اکبر صنعتی در سال ۱۳۲۷ این بنا را از جمعیت شیر و خورشید اجاره می کند و در آن مشغول به کار هنری و ساخت مجسمه های نفیس می شوند. از آنجا که زمینه اصلی بیشتر کارهای هنری استاد صنعتی بر محوریت انسان دوستی بوده است؛ به پیشنهاد استاد؛ تمامی آثار مجسمه و نقاشی های موجود در موزه در سال ۱۳۳۸ به جمعیت شبرو خورشید هبه و در نهایت از سوی جمعیت؛ به سرپرستی استاد صنعتی، تبدیل به موزه می شود و استاد، تا سال ۱۳۸۵ – سال وفاتش – مدیریت مجموعه را عهده دار بوده و در این مدت، موزه صنعتی به یکی از مهمترین جاذبه های توریستی و فرهنگی تهران و کشور؛ به خصوص به علت داشتن اتاقک های معروف به «بهشمت و جهنم» تبدیل می شود.
قدمت مجسمه های موزه که تا ۷۰ سال می رسد با گچ فرانسوی ساخته و به زمین متصل شده است و بعضی از آنها نیز، از سنگ ساخته شده است. بیشتر مجسمه ها، مردم کوچه و خیابان را به نمایش می گذارد که زیر نظر «استاد حمید شانس» به خوبی مرمت شده اند. نقاشی های موزه نیز بین ۲۰ تا۵۰ سال قدمت دارد و بیشتر آنها از کارهای آبرنگ استاد است. چند اثر رنگ روغن و سنگ کاری هم در موزه موجود است که به موضوعات مختلف از صورت مشاهیر تا طبیعت بیجان، منظره و حیوانات پرداخته و از این منظر، طیف وسیعی از کارهای استاد را شامل می شود و همین امر ارزش موزه را چند برابر کرده است. جالب ترین بخش موزه صنعتی پیکره گروهی از زندانیان سیاسی دوران پهلوی است که به دست استاد به تصویر کشیده شده و در مرکز موزه قرار دارد. همچنین پیکره فردوسی، سعدی، مسیح مصلوب، دهخدا، کمال الملک، کریم خان زند، جواهر لعل نهرو، مهاتما گاندی، لوئی پاستور، ملک الشعرای بهار، شاه عباس و پیکره بزرگ نادرشاه افشار در این موزه به چشم میخورد. سالن تئاتر، نمایشگاه تک چهره ها و موزه مردم شناسی از دیگر بخش های موزه است.
پس از فوت استاد:
پس از فوت استاد صنعتی ؛ متاسفانه موزه درگیر مشکلات متعددی از نظر استحکام و مدیریت می شود. فعالیت این مرکز فرهنگی به مدت ۸ سال دستخوش تغییرات بسیاری شد که مهمترین آن عبور خط مترو از نزدیکی و زیر این بنا بود که در طول زمان آسیب جدی به استحکام بنا وارد ساخت. این موزه بعد فوت استاد، پنج سال (بصورت نیمه وقت) و دو سال (به صورت دائم) تعطیل بود؛ به عبارت دقیق تر، موزه از سال ۸۵ تا ۹۲ به حالت تعطیل و با نیمه تعطیل بوده و متاسفانه در این مدت به محل خواب متکدیان نیز تبدیل شده بود. در سال ۹۲، به علت حضور متکدیان در موزه و حضور دست فروش ها در حیاط موزه، با اعتراضر هنرمندان و پیگیری گسترده رسانه ها و طرح موزه توسط اداره کل روابط عمومی جمعیت هلال احمر برای احیای این اثر تاریخی ارزشمند و دستور ویژه ای دکتر فرهادی؛ رئیس وقت جمعیت هلال احمر به همراه دکتر مسجد جامعی؛ رئیس شورای شهر وقت تهران، مدیرکل میراث فرهنگی استان تهران و شهرداری منطقه دوازده پس از بازدید از وضعیت موزه، در جمع رسانه ها، قول مساعد برای مرمت هرچه سریعتر و احیای موزه صنعتی را دادند.
به دنبال قولی شهرداری تهران برای بازسازی و رفع آسیب های ناشی از عبور مترو و استحکام موزه، با پیگیری های مداوم مسئولان جمعیت هلال احمر (اواخر سال ۱۳۹۲) و سازمان میراث فرهنگی ؛ مرمت موزه صنعتی با قید فوریت در دستور کار ادارہ کل روابط عمومی و معاونت پشتیبانی جمعیت قرار گرفت ۹ با دستور دکتر قالیباف (شهردار وقت) و دکتر مسجد جامعی (عضو شورای شهر تهران)، در تاریخ ۲۶ مرداد ” توافقنامه ای میان سازمان زیباسازی شهرداری تهران، جمعیت هلال احمر و سازمان میراث «رهنگی برای مرمت و بازسازی موزه منعقد شد.
مراحل اجرایی مرمت موزه:
پس از عقد توافق نامه میان اداره کل عمران جمعیت هلال احمر و سازمان زیباسازی شهرداری تهران و با نظارت سازمان میرات فرهنگی؛ کار اجرایی این بنا آغاز شد و در ابتدا هلال احمر، بخش زیادی از زیرساخت موزه، به خصوص نصب در و پنجره و پارکت کف را پیش برد و پس از آن سازمان زیباسازی مهرداری با تیمی کاملا حرفه ای وارد عمل شده و کار اجرایی بنا را پیش برد و در این مقطع از کار؛ بنای موزه، به منظور انجام مراحل پایانی از جمله نصب سیستم های سرمایش و گرمایشی، آماده سازی سرویس های بهداشتی، رنگ و نقاشی کامل فضای داخلی، نصب لوستر و سایر تزیینات داخلی و … دوباره به جمعیت هلال احمر تحویل داده شد و اینک آماده بهره برداری است. ساخت، مرمت و بازسازی موزه استاد صنعتی به علت حساسیت موضوع به گونه ای انجام شد که تمام جزئیات مرمتی از زیر ساخت تا نمای بنا و از مرمت مجسمه ها تا مرمت آثار نقاشی در آن رعایت شود و به همین علت از سوی سازمان میراث فرهنگی و شهرداری تهران به عنوان الگوی مرمتی بناهای قدیمی قلمداد شده است.
اکنون و در مرحله کاربری؛ با مرمت یکصد اثر نقاشی استاد صنعتی به دست استاد جاوید رمضانی، و مرمت تمامی مجسمه های نصب شده در سالن به دست آقای صحرایی (و زیر نظر آقای استاد شانس)، موزہ صنعتی آمادہ افتتاح است. امید است سردیس های باقیمانده هم بعد از بازگشایی موزه، مرمت شود تا مجموعه تلاش های هلال احمر و سایر نهادها و متولیان امر و اساتید و دلسوزان فرهنگ و هنر؛ به ثمره ای نیک رسیده و مورد پسند و رضایت علاقمندان سختگیر و فهیم اهل فرهنگ و هنر کشور قرار گیرد.
