حسین والامنش هنرمندی دغدغه مند و ایده پرداز
نقدی بر نمایشگاه حسین والامنش در گالری پروژههای آران با عنوان «از کجا آمده‌ام»
مجله هنرهای تجسمی آوام: به قلم جاوید رمضانی
براساس ثبت تاریخ، اصطلاح هنر مفهومی به جریانی اطلاق می‌شود که اوج آن بین سال‌های ۱۹۶۶ و ۱۹۷۲ میلادی در غرب بوده است.
آنچه هنر مفهومی را یکپارچه کرده نه تنها مقابله با الگوی «مدرنیستی هنر» است؛ بلکه آموزه‌هایی است؛ که از سایر جنبش‌های قرن بیستم فرا گرفته است؛ به عبارتی، غلبه بر افقی است؛ که در آن هدف اصلی هنر خلق چیزی زیبا یا به لحاظ زیبایی‌شناسانه لذت بخش نمی‌باشد.
به زعم نخستین هنرمندان این جنبش، اگر هنر ما را به فکر وا ندارد چیزی زاید است. با این حال بیش‌تر نگرش‌های هنری موجب تأمل نمی‌شوند و همچنان اصالت خود را در رفتاری مصرف گرایانه از هنر و هنرمندان مبتنی بر زیبایی و مهارت فنی می‌دانند.
هنر مفهومی به کندوکاو در مرزهای اثر هنری می‌پردازد. همچنین به پرسشگری در این خصوص که قلمرو امر هنری کجا پایان می‌یابد و قلمرو سودمندی کجا آغاز می‌شود. هنر مفهومی سودآوری اقتصادی شی‌ء هنری را مورد شک قرار می‌دهد و با رسانه‌های سنتی نظیر نقاشی و یا مجسمه‌سازی متعارف میانه‌ای ندارد.
ویژگی اساسی‌تر هنر مفهومی نگرشی است که خود را هنر ذهن و تعقل می‌نامد و نه هنر حواس و محسوسات. این خاصیت، اثر هنری را در تعارض با ساحت شی‌ء صرف در جایگاه ایده‌ها قرار می‌دهد.
این هفته در گالری پروژههای آران شاهد برپایی نمایشگاه حسین والامنش هنرمند مفهومی ساکن استرالیا هستیم. حسین والامنش متولد ۱۳۲۷ در تهران است. وی دیپلم نقاشی را از هنرستان هنرهای زیبا تهران دریافت نمود و فارغ‌التحصیل دانشگاه هنرهای زیبای استرالیای جنوبی است. همچنین والامنش در کارنامه کاری خود چهل نمایشگاه انفرادی را ثبت کرده است.
اکنون پس از سال‌ها وی به وطن خود بازگشته و نمایشگاهی با مضمون «از کجا آمده‌ام» را در معرض دید هموطنان خود قرار داده است. آثار والامنش اغلب چیدمان‌هایی هستند که بدنه مادی قدرتمندی نداشته، اما خلاقیت روحی و نگاه تیزبین و طبیعت محوری را براساس نظام‌مندی هنر مفهومی بازتاب می‌دهند. تمایز این نمایشگاه با دیگر آثار قبلی هنرمند در ماندگاری و حضور شی‌ء اثر هنری است. اغلب کارهای این کارنما قابلیت ارایه و فروش دارند، نکته‌ای که چرخش این روزهای هنر مفهومی را در ابعاد جهانی مشخص می‌کند. برخورد والامنش با ادبیات و مظاهر هنر ایرانی اسلامی نه از روی انتقاد و نه در مقام تأکید هویت محور است؛ بلکه او تنها در پی ارایه مفاهیم و افق‌هایی است که دغدغه ذهن جست‌وجوگر و ایده پردازش حول آن می‌گردد.
استفاده از زبان و تکرار کلماتی چون عشق، مستی، هستی و آزادی جایگاه هستی‌شناسانه و سؤال برانگیزی برای مخاطب ایجاد می‌کند. ساختار دقیق آثار، ارجاعات ظریف بصری را به‌همراه دارند؛ که کلیتی غیرقابل انکار را حاصل آورده‌اند؛ رؤیای هنرمند نه در فرم که در نحوه سامان بخشی و برخورد کنش‌گرایانه وی متصور است.
ارجاع میان متنی کلمه حافظه یا مموری به چوب خط آنچنان که خود وی توضیح می‌دهد، تنها برای خالق اثر قابل انکشاف است. استفاده از چوب برای بافت نوشتاری نکته‌ای است که در تابلوی دیگری شاهد آن می‌باشیم. جداسازی پدیداری کلماتی مانند مستی و هستی جانانه بازگشتی به مفاهیم عارفانه ادب فارسی در قالبی نوین همراه با سادگی است. این فرم‌های گیاهی و خط نوشته‌ها در آثار ده سال اخیر هنرمند ظاهر گردیده‌اند.
امکان تداعی لحظات ظریف الهام و رفتار هنری هنرمند نکاتی است که مخاطب به‌خوبی آن را درمی‌یابد. در اثر دیگری که بیننده با شعری از مولانای رومی (از کجا آمده‌ام آمدنم بهر چه بود …) مواجه می‌گردد، حضور خداگونه‌ای در گستره نقشه جهان تمایز میان مفهوم و مکان را بازخوانی می‌کند. پدیده مهاجرت‌های امروز بشری در تناقض با جست‌وجوی عارفانه وطن ابدی انسان (آنچه در شعر مقصد است) قرار می‌گیرد، لحظه‌ای ذهنی را شکل داده است؛ گویا هنرمند پای در جهان دارد و سر در آسمان.
پارادوکس‌های بصری مفهومی والامنش در تمامی آثارش مشهود است. کتابی که باز خوانده می‌شود، ولی دارای اوراقی لایه لایه و پیچیده و فرمی از سردیس انسانی دارد. این میان ماندن، لذت عقلانی وافری برای بیننده به ارمغان می‌آورد، که پاسخی برای آن ندارد و تنها موقعیتی است؛ که پذیرش ادراک افق‌های بلند و نامفهوم هستی را فراهم آورده.
رویکرد والامنش به گذشته و خاطراتش در اقلیم مادری خود حاکی از سبک‌بالی و فراخ‌نگری جریان سیال طبیعت در این فرهنگ است. او خود می‌گوید «عناصری مانند فرم، محتوا و زیبایی شناسی در هنر من جدا نمی‌گردند، تنها دری باز می‌شود و اجمالاً واقعیت را می‌توان حس کرد و متوجه خاصیت فناپذیری طبیعت شد؛ که مفاهیمی مانند فقدان، مرگ، چرخه ابدی، بودن و نبودن را یادآوری می‌کنند.» در اثری به نام دوطرف قصه، زمانی که دو شمع در کتابی باز و در مقابل آن قابی خالی قرار می‌گیرد، اشاره‌ای شاعرانه به تولد و مرگ دارد. علاقه والامنش به درک و دریافت آزادگی انسان در عین تعلق به ذات طبیعت، ماده خام شاعرانگی عقلانی را در آفرینش هنری او شکل داده که متضمن نگاهی ساده و در عین حال متعهد به اخلاقی انسانی است.
نقد نمایشگاه های قبل به قلم جاوید رمضانی را اینجا بخوانید:
هنرمند/منتقد؛ هم این و هم آن
هنرمند/منتقد | اثر چیست؟ معنای احتمالی آن چیست؟ به چه درد می‌خورد؟ در این روزهایی که عکس و عکاسی از من گریخته‌است یا من از آن فرار کرده‌ام چه چیز می‌تواند برایم بامعناتر/بی‌معناتر از دبیری بخش عکاسی یک مجلۀ هنری باشد. رنگ این روزها رنگ همه‌چیز را عوض کرده است. عکس برایم رنگ‌باخته‌است و می‌دانم به سبب همین رنگ‌عوض‌کردنش در لحظه است که این‌گونه دوستش می‌دارم.[…][۱] […] موضوع، خود عکاسی است همان‌گونه که چیزها خود عکس هستند. «من» هم تکه‌ای […]
مسعود اسکندری ؛ عکاس مهاجر
مسعود اسکندری خویی متولد ۲۳ آذر ۱۳۴۰ دانش آموخته عکاسی از دانشگاه هنر . فوق لیسانس عکاسی از دانشگاه هنرتهران و مستند نگاری از دانشگاه Ryerson کانادا (Master of Fine Arts in Documentary Media) . تدریس در گالری هنر همیلتون و دستیار خانم Pearl Van Geest هنرمند و مدرس نقاش کانادایی .
واقع گرایی اندیشمندانه در آثار وحید محمدی
واقع گرایی اندیشمندانه در آثار وحید محمدی نقدی بر نمایشگاه وحید محمدی در گالری آتبین سایت تندیس به قلم جاوید رمضانی واقع‌گرای اندیشمند سهروردی فیلسوف و حکیم مسلمان با ارایه نظریه حکمت اشراق، نور را در جایگاهی والا و دارای مراتب تجلی متفاوتی نسبت به هستی‌شناسی ایران اسلامی قرار می‌دهد، آنچنان‌که نور ملکوتی جزء عناصر مهم و قابل اتکا در هنر ایران گردیده است. از منظر این حکیم هیچ نماد و مصداقی از جهان غیرمادی مانند نور مظهر وحدت جهان […]
هنرمند/منتقد؛ هم این و هم آن
هنرمند/منتقد | اثر چیست؟ معنای احتمالی آن چیست؟ به چه درد می‌خورد؟ در این روزهایی که عکس و عکاسی از من گریخته‌است یا من از آن فرار کرده‌ام چه چیز می‌تواند برایم بامعناتر/بی‌معناتر از دبیری بخش عکاسی یک مجلۀ هنری باشد. رنگ این روزها رنگ همه‌چیز را عوض کرده است. عکس برایم رنگ‌باخته‌است و می‌دانم به سبب همین رنگ‌عوض‌کردنش در لحظه است که این‌گونه دوستش می‌دارم.[…][۱] […] موضوع، خود عکاسی است همان‌گونه که چیزها خود عکس هستند. «من» هم تکه‌ای […]
مسعود اسکندری ؛ عکاس مهاجر
مسعود اسکندری خویی متولد ۲۳ آذر ۱۳۴۰ دانش آموخته عکاسی از دانشگاه هنر . فوق لیسانس عکاسی از دانشگاه هنرتهران و مستند نگاری از دانشگاه Ryerson کانادا (Master of Fine Arts in Documentary Media) . تدریس در گالری هنر همیلتون و دستیار خانم Pearl Van Geest هنرمند و مدرس نقاش کانادایی .
آرمان استپانیان | هرچه پیش‌پا افتاده‌تر بهتر
آرمان استپانیان | هرچه پیش‌پا افتاده‌تر، بهتر نقدی بر آثار آرمان استپانیان سایت تندیس به قلم جاوید رمضانی در پارکینگ پروانه من بسیاری از تصاویر را که کسی به دنبال آن نیست خریداری می‌کنم. عکس‌های قدیمی، تصاویر خانوادگی بی‌ارزش، مکان‌های نامعلوم یا تبلیغات قدیمی، فیلم‌ها و کارت پستال‌های ساده و دیده نشده. این تصاویر را تهیه می‌کنم تا در کنار هم به بازی خودم مشغول باشم؛ بازی جذابی که می‌تواند خلاقانه داستان‌سرایی ذهن رویاپرداز من را تقویت کند.وقتی در لابه‌لای […]
هنرمند/منتقد؛ هم این و هم آن
هنرمند/منتقد | اثر چیست؟ معنای احتمالی آن چیست؟ به چه درد می‌خورد؟ در این روزهایی که عکس و عکاسی از من گریخته‌است یا من از آن فرار کرده‌ام چه چیز می‌تواند برایم بامعناتر/بی‌معناتر از دبیری بخش عکاسی یک مجلۀ هنری باشد. رنگ این روزها رنگ همه‌چیز را عوض کرده است. عکس برایم رنگ‌باخته‌است و می‌دانم به سبب همین رنگ‌عوض‌کردنش در لحظه است که این‌گونه دوستش می‌دارم.[…][۱] […] موضوع، خود عکاسی است همان‌گونه که چیزها خود عکس هستند. «من» هم تکه‌ای […]
مسعود اسکندری ؛ عکاس مهاجر
مسعود اسکندری خویی متولد ۲۳ آذر ۱۳۴۰ دانش آموخته عکاسی از دانشگاه هنر . فوق لیسانس عکاسی از دانشگاه هنرتهران و مستند نگاری از دانشگاه Ryerson کانادا (Master of Fine Arts in Documentary Media) . تدریس در گالری هنر همیلتون و دستیار خانم Pearl Van Geest هنرمند و مدرس نقاش کانادایی .
سعید امدادیان با عینکی نه چندان غماز
سعید امدادیان با عینکی نه چندان غماز نقدی بر نمایشگاه سعید امدادیان در گالری هور سایت تندیس به قلم جاوید رمضانی نقاشی منظره از ابتدای پیدایش آن نه تنها چهره‌ی فیزیکی جهان را بازنمود کرده است؛ بلکه رابطه‌ی انسان و طبیعت و در نهایت روابط انسان‌ها در طبیعت را هم به تصویر کشیده است. در ایتالیا و هلند منظره نگاری اواخر دوره‌ی رنسانس رونق گرفت و با شکلی آرمانی بستر تداوم دهنده‌ی نگاهی شاعرانه بود. با حضور و پیدایش هنر […]
هنرمند/منتقد؛ هم این و هم آن
هنرمند/منتقد | اثر چیست؟ معنای احتمالی آن چیست؟ به چه درد می‌خورد؟ در این روزهایی که عکس و عکاسی از من گریخته‌است یا من از آن فرار کرده‌ام چه چیز می‌تواند برایم بامعناتر/بی‌معناتر از دبیری بخش عکاسی یک مجلۀ هنری باشد. رنگ این روزها رنگ همه‌چیز را عوض کرده است. عکس برایم رنگ‌باخته‌است و می‌دانم به سبب همین رنگ‌عوض‌کردنش در لحظه است که این‌گونه دوستش می‌دارم.[…][۱] […] موضوع، خود عکاسی است همان‌گونه که چیزها خود عکس هستند. «من» هم تکه‌ای […]
مسعود اسکندری ؛ عکاس مهاجر
مسعود اسکندری خویی متولد ۲۳ آذر ۱۳۴۰ دانش آموخته عکاسی از دانشگاه هنر . فوق لیسانس عکاسی از دانشگاه هنرتهران و مستند نگاری از دانشگاه Ryerson کانادا (Master of Fine Arts in Documentary Media) . تدریس در گالری هنر همیلتون و دستیار خانم Pearl Van Geest هنرمند و مدرس نقاش کانادایی .
کیومرث کیاست | نقدی بر نمایشگاه روایت جنون در گالری ساربان
کیومرث کیاست | نقدی بر نمایشگاه روایت جنون در گالری ساربان من زندگی را انتخاب نمودم مجله هنرهای تجسمی آوام: جاوید رمضانی مرگ هستی را بر انسان مکشوف می‌کند. در سرشت سوگناک زندگی، انسان در جستجوی امید می‌زید، ابدیت چهره‌ای رازآلود و جاودانه دارد. انسان از نیستی گریزان است و جاودانگی دغدغه‌ی این موجود فانی است. بازتاب این آرزو در کردارهای بشری الحان متفاوتی یافته و امروز مسیر های مشخصی برای تجلی آن تعریف گردیده است. هنر می‌تواند یکی از […]
