نصرالله کسرائیان هنرمندی از اولین‌ها
سایت تندیس به قلم جاوید رمضانی
به بهانه اولین نمایشگاه عکس نصرالله کسرائیان در امریکا با عنوان «زن در آیینه اقوام ایرانی» در دانشگاه مریلند
نصرالله کسرائیان را پدر عکاسی قوم‌شناسانه ایران می‌دانند. او عمری را در جست‌و جویی مردم‌نگارانه در سرتاسر ایران سپری کرده‌است. توجه به مردم گرچه در آغاز از تفکری به ظاهر سیاسی شکل می‌گیرد اما در میانه زندگی ذات روحانی هنرمند بدون مردم سر منشاء نیرومندی را از دست می‌دهد به خصوص مردمی که با اراده در طی قرن‌ها در مقابل طوفان‌های اضطراب زیستن مقاومت کرده و تاریخ پرتلاطمی را زندگی کرده‌اند.
از چه روست که ما با عکس زمان بیرونی را به زمان درونی منتقل می‌کنیم؟ زمان بیرونی زمان کائنات و چرخش و خورشید است و زمان درونی حول خورشید عشق انسان و تخیل بارور او شکل می‌گیرد. این تکه کاغذ نقش شده با شیمی و تجدد جهان مدرن معجزه اتصال زمان بیرونی به زمان درونی است. زمان بیرونی ما مالامال است از تصاویر قله‌ها و دشت‌های سرزمین‌مان و مردمانی که هزاران سال کوچ کرده‌اند و زندگی خود را رنگ زده‌اند با آوازها و قصه ها با فرش‌ها و گلیم‌ها و با تنهایی کوه‌های بلند و غروب‌های وسیع.
کسرائیان به سرعت و به سادگی جزء اولین‌هاست، او اولین‌بار این گستره را با پهناوری سال‌ها کار و تداوم به تصویر کشیده است. مردم ما آن‌چه هنر نامیده‌اند در محور خیال و زمان درونی خود شکل داده‌اند، رفتار عکاسانه کسرائیان نه مستند کردن آداب و رسوم و قوم‌هاست بلکه روایت جدیدی از تخیل فعال مردمان سرزمین خود بوده‌است. بسیاری از کنش‌های هنری به ظاهر ساده و متداول در پس ایده‌آل‌های وارداتی از روند تاریخ هنر در سرزمین دیگر پنهان می‌گردند عمل و حاصل تولید کسرائیان بر اساس نیاز درونی او شکل گرفت نه بر مبنای توجه به هنر صرف، بازتاب این عمل استقبال ناخودآگاه جمعی فرهیختگان و مردم از این هنرمند متفکر و نجیب بود. کتاب‌های عکس کسرائیان خود پدیده‌ی اولین دیگری بود، در قامتی رسا که شان کتاب تصویری را پاسخ می‌داد. استفاده از تکنیک‌های چاپ و اسکن دیجیتال برای اولین بار در کتاب‌های کسرائیان آزموده شد بستری که او آفرید امکان تصویری برای آزمودن صنعت چاپ و تولید با کیفیت‌تر گردید. او اولین قوم‌نگار، اولین ایرانی ارائه دهنده کتاب‌های هنری در قامتی جدی و اولین هنرمند عکاس مطرح شده در بافت عمومی اجتماعی ایران می‌باشد.
کتاب‌های نصرالله کسرائیان به ترتیب حضور در بازار نشر و ارائه عبارتند از:
- زندگی (۱۳۶۰)
- از کودکی (۱۳۶۳)
- تجربه
- سفر بی پایان
- سرزمین ما، ایران (۱۳۶۹)
- ترکمنهای ایران (۱۳۷۰)
- دماوند (۱۳۷۱)
- اصفهان (۱۳۷۱)
- عشایر ایران (۱۳۷۲)
- کردستان (۱۳۷۲)
- تخت جمشید (۱۳۷۲)
- تهران (۱۳۷۳)
- شمال (۱۳۷۴)
- جنوب (۱۳۷۶)
- طبیعت ایران (۱۳۷۸)
- ماسوله (۱۳۸۰)
- ابیانه (۱۳۸۰)
- بلوچستان (۱۳۸۱)
- معماری ایران (۱۳۸۲)
- درنگ (۱۳۸۴)
- برکناره (۱۳۸۴)
- گذار (۱۳۸۶)
