چطور استیتمنت بنویسیم:
سایت تندیس یه قلم جاوید رمضانی
در متنی که پیش رو دارید، نگاهی کوتاه به شرایط و ضوابط عمومی نگارش بیانیه هنرمند می‌پردازیم و در ادامه نمونه بیانیه هنرمند بزرگ مارک روتکو را خواهیم دید، که در اواخر دهه شصت میلادی نوشته شده‌است.
بیانیه و چگونگی نگارش توسط هنرمندان
در بیانیه هنرمندان می‌توانند فرم‌های مختلفی را مورد استفاده قرار دهند. معمولا این نوشته‌ها مجموعه خاصی جهت معرفی هنر و هنرمند، شامل معرفی یا توضیح روش‌های هنرمند، الهام، موضوع، یا تم‌های کاری یا زیر مجموعه عنوان «درباره ما» یا موارد دیگری برای وب سایت هنرمند است. مانند رزومه و CV، که همه این‌ها می‌توانند به عنوان دلایل بیانیه هنرمند مطرح شوند بیانیه هنرمند یک سند در مورد زندگی اوست که باید تغییرات و رشد و پروژه‌های مورد نظر در حال و آینده او را معرفی کند که باید توسط گالری ارایه و پخش گردد.
نکات عمومی
• شناخت مخاطب:
یک متن درباره قسمت «درباره ما» وب سایت با متنی که برای نمایشگاه شما در گالری ارائه می‌شود متفاوت است و شما باید بین مخاطبین خود تمایز قائل شوید: خریداران، هنرمندان، غریبه‌ها، گالری‌داران، و غیره
آنچه بیان می‌کنید صدای شما در مقام نوشته است.
• نمایش به جای گفتن:
تفاوت طرح کردن یک گزاره موثر و یک گزاره بی اثر در این است:
یک گزاره بی‌اثر: من از نقاشی برای ارایه خلاقیتم استفاده می‌کنم.
یک گزاره موثر: لایه‌های ضخیم رنگ روغن سایه روشن‌هایی روی بوم ایجاد می‌کند بخشی از مفهوم ترکیب‌بندی من است. بنابراین به آنچه می‌نویسید جنبه توصیفی بدهید، به این ترتیب مخاطب را با اثر خود درگیر خواهید کرد.
• خاص باشید:
جنبه توضیحی آثار خود را در جهتی که به آن فکر می‌کنید بسط دهید.
یک گزاره بی اثر: من همیشه از نقاشی برای ابراز نظراتم لذت بردم.
یک گزاره موثر: آبرنگ بر روی روزنامه متریال مورد علاقه من است. نمونه خوبی برای نشان دادن یایان عصرچاپ در دوران دیجیتال.
• ترکیب و مقدار نوشته:
می‌توانید بیانیه کوتاه یا بلند بنویسید بین پانصد تا دویست کلمه. بطور عمومی بیانیه هنرمند شامل دو یا سه پاراگراف مختصر است. این بستگی دارد به اینکه کل مجموعه خود و نگاه نظری‌تان را ارایه میدهید و یا اینکه تنها به ارایه یک قطعه بخصوص بسنده کرده‌اید.
• ساختار کلی:
معمولا در پاراگراف نخست خود را به عنوان هنرمند معرفی می‌کنید و ایده‌های کلی در مورد هنرتان را بیان می‌کنید و کمی در باره فرایند روش‌ها مواد و ابزار تولیدی خودتان توضیح میدهید. اینکه مخاطبان شما چه می‌بینند: نقاشی، مجسمه، ویدئو، انیمیشن و …. در آغاز خلاقانه شروع کنید تا هنر شما را به صورت بصری توصیف کند تا مخاطب جذب گردد. در این نوع معرفی می‌توانید یکی از قطعات را بطور دقیق توضیح دهید.
در پاراگراف دوم می‌توانید روند و فرایند کارتان را همراه با رابطه آن با مواد و رسانه مورد نظرتان توصیف کنید. این می‌تواند با اطلاعاتی همراه باشد مثل اینکه چه زمانی برای کارتان صرف کردید و یا مفاهیم الهام بخش شما چیست.
در پاراگراف سوم شما می‌توانید به هدف بیانیه خود تمرکز کنید. توصیف پروژه بطور خاص که شما در حال خلق و توصیف آن هستید با کمک متریال مورد توجه خودتان شکل گرقته است. و در انتها معرفی نمایشگاهی که قرار است برگزار کنید که این بیانیه در ارتباط با ان تهیه شده‌است.
• نکات دستوری و خاص:
حتما از زمان حال استفاده کنید. من در حال … من اکنون …
حتما متن را ویرایش کنید و از ویراستار استفاده کنید . تا روان و سلیس باشد. از تفسیر و تجزیه تحلیل کار پرهیز کنید. به جای آن در باره الهام خود مدیای مورد استفاده و موضوع کار صحبت کنید. متوجه باشید که منتقدان نیازمند ماده خام هستند و به راحتی تفسیر شما را به چالش می‌کشند. این چالش کمتر در مورد متریال و یا الهامات شما رخ می‌دهد. بطور مثال، وقتی می‌گویید کارماده من حاصل نگاه به موسیقی مدرن و ابزارهای فکری آن است جمله پر خطری نوشته اید. ولی اگر بگویید ابزارهای دیده شده در خانه و محل کارم منبع الهام من برای ساخت مجسمه‌های من است کمتر مورد حمله قرار می‌گیرید.
بیو گرافی ننویسید.
بدون داستان پردازی بنویسید (من از کودکی …)
در بیانیه درس ندهید.
از مفاهیم انتزاعی استفاده نکنید.
مخاطب را ساده لوح نگیرید.
باید توجه داشت میان نوشته‌ای که توسط هنربان نوشته می‌شود و نوشته هنرمند تمایز وجود دارد.
کسی که هنرمندی را معرفی می‌کند، معمولا باید در حاشیه و یا بعد از نوشته هنرمند به نگارش بپردازد. بیشتر این نوشته در گالری‌ها، در مقام تایید یک فرد مطرح است که به عنوان هنربان هم معرفی نمی‌شود و به عنوان تایید کننده هنرمند بیست کلمه می‌نویسد و در دیوار گالری نصب می‌شود و معمولا اگر هنرمند چیزی بنویسد بر روی برگ‌های کاغذی نصب می‌شود حقیرانه و کوچک است، که این مورد مشکل ساز می‌شود.
مسئله‌ی دیگر اشتباهی متداول است که دیگری بیانیه هنرمند را بنگارد و هنرمند عاجز از نگارش آن باشد. به هیچ عنوان متن بیانیه توسط شخص دیگری نوشته نمی‌شود. مگر نقد و یا مقدمه برای نمایشگاه.[۱]
در ادامه بخشی از بیانیه مارک روتکو را می‌بینیم که توسط خود هنرمند نگاشنه شده و همچنین توسط فریدا زالتیلو (Farida Zaletilo) هنربان مرکز هنری مارک روتکو در لتونی شهر Daugavpils مکان تولد روتکو ، ارائه شده‌است.
۱- «من تصاویر بسیار بزرگ را نقاشی می‌کنم. من متوجه شدم که از لحاظ تاریخی کارکرد تصاویر بزرگ نقاشی چیزی بسیار غم انگیز و پرانرژی است. به این دلیل من آنها را نقاشی می‌کنم، و فکر می‌کنم که آن را به سایر نقاشانی که می‌شناسم ارایه دهم، دقیقا به همین دلیل هنر من بسیار صمیمی و انسانی است. برای رنگ آمیزی یک تصویر کوچک، شما خارج از تجربه خود قرار می‌گیرید، تجربه بصری شما در حد یک دید کلی از یک شیشه کاهش می‌یابد. با این حال وقتی شما تصویر بزرگتر را نقاشی می‌کنید، شما در آن هستید. چیزی نیست که به راحتی تحت فرمان شما باشد.»
«پیشرفت کار نقاش، همانطور که در زمان سفر از یک نقطه به یک نقطه است، به سمت شفافیت خواهد بود: در جهت از بین بردن تمام موانع بین نقاش و ایده، و بین ایده و ناظر».
بیانیه هنرمند درباره نگرشش در نقاشی، ۱۹۴۹
۲- … من به روابط رنگ یا فرم و یا هر چیز دیگری علاقه‌مند نیستم. من فقط علاقه‌مند به بیان احساسات اولیه بشر هستم – تراژدی، عصبانیت، رنج و غیره – و این واقعیت که بسیاری از مردم وقتی که با تصاویر من مواجه می‌شوند گریه می‌کنند و گریه می‌کنند چون نشان می‌دهد که من احساسات بنیادین انسان‌ها را بیان می‌کنم … افرادی که اشک می‌ریزند همان اعتقادی را دارند که من تصاویر خود را با آن نقاشی می‌کنم. ”
بخشی از بیانیه abstractionist 1957.
۳- «به طور گسترده‌ای این اصل پذیرفته شده تصور می‌شود که مهم نیست که نقاشی از چه نوعی است تا زمانی که به خوبی نقاشی شده کافی است. این جوهر آکادمی هاست. چیزی مثل نقاشی خوب در مورد هیچ چیز وجود ندارد … »
۴- فرمول و دستورالعمل هنر – مواد آن – چگونگی ساخت آن:
در متن زیر برخی از یادداشت‌های مارک روتکو را که در نامه‌ای به موسسه پرات [۲] است می‌بینیم و مشخص می‌شود که چگونه روتکو ذهن خود را درباره تولید اثر شفاف می‌کند.
۱- باید با توجه به مرگ و دلایل مرگ و میر ناشی از آن مواجه شود … هنر تراژیک، هنر عاشقانه، و غیره، با دانش مرگ شناخته می شود.
۲- حساسیت مبنای ما بودن در جهان است. این یک رابطه حیات بخش با چیزهایی است که وجود دارد.
۳- تنش وترجیح به درگیری یا تمایل به کناره گیری
۴- آیرونی یک عنصر مدرن است – تخریب خود و امتحانی که توسط یک انسان برای لحظه ای می‌تواند انتخاب کند که به سمت چیزی دیگر برود.
۵- شوخی و بازی … در برابر عنصر انسانی
۶- سریع و شانسی … در برابر عنصر انسانی
۷- ۱۰٪ امید وجود دارد که وقتی یک تصویر را نقاشی می‌کنم به مفهوم تراژیک پایدار ختم شود. این مواد را خیلی دقیق اندازه گیری می‌کنم. همیشه این فرم است که از این اصول پیروی می‌کند و تصویر حاصل از نسبت با این عناصر شکل می‌گیرد.
متون فوق برگرفته از کاتالوگ مارک روتکو در موزه هنرهای مدرن نیویورک است.
پی نوشت:
[۱] the writing center- university of colorado, Denver, Anschutz medical campus, writing an artist statement
[۲] Rothko, Peter Selz, The Museume of Modern Art, New York, 1961
