پدیده های دنیای نو | خلاصه کتاب در جستجوی زبان نو

قسمت نهم: تحلیلی از سیر تحول هنر نقاشی در عصر جدید

فصل اول، بخش ششم: پدیده های دنیای نو

تألیف روئین پاکباز | انتشارات نگاه

سایت تندیس تلخیص دینا صنیعی

نقاشی رمانتیک انگلیسی که با چهره نگاری آغاز شده بود اکنون در منظره سازی رخ می نمود، ترنر(۱۷۷۵-۱۸۵۱) و کانستبل(۱۷۷۶-۱۸۳۷) از استادان این مکتب انگلیسی بشمار می‌آیند؛ و هر دو نکات نامکشوف طبیعت را می‌جویند. اولی با نیروی تخیل و دومی به مدد مشاهده دقیق.

این از لحاظ کاربرد جسورانه‌ی رنگ‌های درخشان اهمیتی خاص در تحول نقاشی غرب دارند دلاکروا از روش کانستبل در رنگ آمیزی استفاده می‌کند؛ امپرسیونیست‌های فرانسوی از ترنر و کانستبل مایه می‌گیرند؛ و بعدها اکسپرسیونیست‌های آلمانی نیز تحت تاثیر ترنر خواهند بود.

از همان نیمه اول قرن نوزدهم،کشف مجدد طبیعت گام به گام دنبال می‌شود. ابتدا نقاشان مکتب باربیزن از هیاهوی شهر می‌گریزند؛ همانند میه(۱۸۱۴-۱۸۷۵)نئودور روسو(۱۸۱۲-۱۸۶۷) و چند منظره پرداز دیگر مکتب باربیزون شاهد شکوفایی دو هنرمند برجسته به نام اونوره دومیه(۱۸۰۸-۱۸۷۹) و ژان-بتیست-کامی کورو (۱۷۹۶-۱۸۷۵) بود.

دومیه استاد طراحی و کاریکاتور است و برخی آثارش جنبه‌های واقعیت روزمره را بر می‌گزیند. کورو با دومیه معاصر است و واقعیت را در جهانی فراتر از نابسامانی‌های اجتماعی دوران نشان می‌دهد.

صلح و شعر ناب درباره طبیعت از دید کوربه به واقعیتی پردیس گون متعلق است، که هنوز به دست آدمی آلوده نشده است. کوربه(۱۸۱۹-۱۸۷۷) نخستین نقاش غربی بود که تغییری مهم و آگاهانه در مفهوم سنتی واقعیت ایجادکرده، رئالیسم را بنیان فکند. سخن اصلی او این بود «نقاشی یک هنر اساسا غیر انتزاعی است و می‌تواند فقط بازنمایی چیزهای موجود را شامل شود. موضوع‌های انتزاعی و غیر مرئی و غیر موجود به قلمرو نقاشی تعلق ندارند».

در آثار کوربه اثباتگرایی فلسفی بر دیدگاه نقاش اثر می‌گذارد و فقط آنچه محققا وجود دارد و به طور عینی قابل مشاهده است، می‌تواند در نقاشی به وصف درآید.

بودلر شاعر و منتقد برجسته فرانسوی، بر زیبایی‌شناسی چیزهای غیرطبیعی تاکید می‌ورزید؛ و در عین حال، معتقد بود اثری که خارج از اختیار هنرمند به وجود آید، هنر نیست. نقاشان این دوره صرفا به بازنمایی«صورت» واقعیت پرداختند و مرزهای رئالیسم و ناتورالیسم را مخدوش کردند.

مرحله پیامد روند رئالیسم کوربه در فرانسه، پیروی واقعیت از آن چیزی است که چشم نقاش دریافت می‌کند و این تحول به واسطه مانه (۱۸۳۴-۱۹۱۷) در این مورد بیش از هر نقاش دیگر با او قرابت دارد.

ادگار دگا در جستجوی جلوه‌های غیرتوصیفی خط و رنگ تا مرز تجسم انتزاعی واقعیت پیش می‌رود. به زودی امپرسیونیست‌ها سرعت و حرکت و پویایی این خط تحول جدید را در نحوه نگرش خود وارد می‌کنند و با خوشبینی تمام، برخورداری انسان غربی را از دنیای نو چنانکه هست نشان می‌دهند و به عبارتی سعی دارند «شدن» را وصف کنند نـه «بودن» را.

در ارتباط با این مشخصه امپرسیونیسم است که در می‌یابیم اشیاء دنیای کلود مونه (۱۸۴۰-۱۹۲۶) و سیسلی (۱۸۳۹-۱۸۹۹) تنها در شرایط مختلف و متغیر نور و جو ارزش بصری کسب می کنند. اشیاء گویی در نور حل می‌شوند و چیزی جز سایه‌های پدیدآمده از نور در لحظه‌های گذرا و ناپایدار نیستند.

سزان در مورد مونه می‌گوید «مونه فقط یک چشم است، اما چه چشم بینایی!» این جمله نشان می‌دهد که نقاشان نسل امپرسیونیسم با حسگرایی امپرسیونیستی مقابله می‌کنند و بر فقدان اساس ذهنی این هنر انگشت می‌گذارند.

نقاشانی چون سزان، ونگوک، گوگن(۱۸۴۸-۱۹۰۳) و ردون هر یک به طریقی، پژوهش‌های خود را درباره مفهوم واقعیت از حد ضبط لحظه‌ای فراتر می‌برند. سزان و ونگوک، دو پیشگام نقاشی نوین به شمار می‌آیند. سزان به مدد نظمی عقلانی، و ون گوک از طریق تاثیر نیرو بخش عواطف.

مسئله سزان آن است که خصلت دائمی به واقعیت بخشد؛ و وسیله دستیابی به آن پیروی از نظمی است که ذهن می‌تواند دریابد. سزان به این منظور پایه را بر قوانین هندسه می‌نهد و هنرش را نوعی «هماهنگی به موازات هماهنگی طبیعت» می‌خواند.

راه ونگوک سمت و سوی دیگری دارد. برای این نقاش، واقعیت راستین فقط در گروی شفقت انسانی آشکار می‌شود. او نسبت به ظاهر چیزها بی‌تفاوت است و فقط به حقیقت نادیدنی درونی‌شان جلب می‌شود.

ونگوک چنان که خود می‌گوید می‌خواهد با تغییر شکل‌ها و اغراق‌ها و تحریف‌ها، واقعیتی را نشان دهد که غیر واقع و نادرست به نظر آید؛ اما این نادرستی بیشتر از درستی ظاهری حاوی حقیقت است. عواطف، شورها و همدردی‌های عمیق؛ این ها مضمون‌هایی هستندکه ونگوک می‌خواهد نقاشی کند.

قسمت قبل از خلاصه کتاب در جستجوی زبان نو را اینجا بخوانید:

هنرمند/منتقد؛ هم این و هم آن

Posted: 15 مرداد ۰۳

هنرمند/منتقد | اثر چیست؟ معنای احتمالی آن چیست؟ به چه درد می‌خورد؟ در این روزهایی که عکس و عکاسی از من گریخته‌است یا من از آن فرار کرده‌ام چه چیز می‌تواند برایم بامعناتر/بی‌معناتر از دبیری بخش عکاسی یک مجلۀ هنری باشد. رنگ این روزها رنگ همه‌چیز را عوض کرده است. عکس برایم رنگ‌باخته‌است و می‌دانم به سبب همین رنگ‌عوض‌کردنش در لحظه است که این‌گونه دوستش می‌دارم.[…][۱] […] موضوع، خود عکاسی است همان‌گونه که چیزها خود عکس هستند. «من» هم تکه‌ای […]

۲ comments

مسعود اسکندری ؛ عکاس مهاجر

مسعود اسکندری ؛ عکاس مهاجر

Posted: 27 اسفند ۰۱

۰ comments

تأثیر رنسانس در نقاشی | خلاصه کتاب در جستجوی زبان نو

Posted: 3 مهر ۹۶

تأثیر رنسانس در نقاشی | خلاصه کتاب در جستجوی زبان نو قسمت دوم: بستر شکل گیری هنر در دوران رنسانس تألیف روئین پاکباز | انتشارات نگاه سایت تندیس تلخیص دینا صنیعی نقاش اروپایی حدود پنج قرن طبیعت را الگو قرار داده بود و هدفش آن بود که تماشاگر را با دنیایی مشابه با جهان مرئی روبرو کند، و برای تحقق یافتن این هدف از شگردهای فنی مدد می‌گرفت که به عنوان میثاق‌های ارزنده (سنت بزرگ) شناخته می‌شدند. روند تاریخی سنت […]

۰ comments