در جستجوی زبان نو | واقعیت از منظر نقاشان امپرسیون تا سورئال

خلاصه کتاب در جستجوی زبان نو | واقعیت از منظر نقاشان امپرسیون تا سورئال

قسمت دهم: تحلیلی از سیر تحول هنر نقاشی در عصر جدید

فصل اول، بخش ششم: پدیده های دنیای نو

تألیف روئین پاکباز | انتشارات نگاه

سایت تندیس تلخیص دینا صنیعی

در اصل خود هنرمند است که با سرشاری قلب خویش به جهان زندگی می بخشد و بدین‌گونه به واقعیت اهمیت و معنی می‌دهد. ون گوک آفریننده واقعیتی نو و معنوی است؛ که در هنرش همچنان‌که در زندگیش آن را تجربه کرده است، همین نسل نقاشان دیگری پرورش داد که پژوهش‌هایشان امکان فرا گذاشتن از مفهوم «امپرسیونیستی» واقعیت را پیش نهاد.

رودن معاصر مونه ولی بسیار متفاوت از امپرسیونیست‌ها در پی کشف واقعیتی جدید است؛ اکنون نقاشی غرب پس از چند صد سال، پس از رودن به سرزمینی چنین بارور از صور خیال قدم می‌گذارد، ریچارد سرا ضمن کار پیگیر و منظم در کارگاهش، پی می‌برد که بطور کلی هر اثر هنری توصیف‌هایی از طبیعت نیست، بلکه به طریق خود، چیزی به طبیعت عرضه می‌دارد؛ زیرا قطعه‌ای جدید از واقعیت است.

بدین‌سان پیش از پایان سده نوزدهم بینش سنتی واقعیت دگرگون شد، نخست تاکید اثباتی برخصیصه واقعی اشیا زیر موج امپرسیونیستی ادراک حسی ناب قرار گرفت؛ و به تدریج چنین درکی از واقعیت زیر سوال رفت. با آغاز سده بیستم، کل مسئله واقعیت به بحث کشیده شد، نسل جدید با دیده شک به سده نوزدهم می‌نگریست و چشم اندازهای نوینی در قلمرو واقعیت به روی او گشوده شد، لیکن ایمانش را به حقیقت ادراک حسی سست کرد.

نقاشان و پیکره سازان سده بیستم، واقعیت جدید را در سطحی فراسوی ظاهرها و نمودها می‌جویند، هنرمند غربی ناگزیر است آفریننده واقعیتی یگانه و بی‌دلیل باشد تا واقعیت‌های مشابهی که از طریق آن باز شناخته شوند.

نخستین گام به سوی توصیفی معنویتر و پرشورتر از جهان، توسط اکسپرسیونیست‌ها برداشته شد. همه چیز در دنیای ایشان به عواطف انسانی ربط داشت. قبل از همه، ادوارد مونک نروژی (۱۸۶۳-۱۹۴۴) در این راه گام نهاد و سپس تعداد زیادی نقاشان فرانسوی آلمانی و روسی، که حقیقت را از خلال تحریف شکل‌ها و اغراق در رنگ‌ها درک می‌کنند و نشان می‌دهند.

در این میان جریان فکری دیگری تحت عنوان کوبیسم به راه می‌افتد که آرمانش نظم و استواری است. سرچشمه کوبیسم در آثار سزان نهفته است اما پیروان این جنبش برخلاف سزان به طبیعت التفاتی ندارند. براک(۱۸۸۲-۱۹۶۳) یکی از بنیانگذاران کوبیسم، چنین می‌گوید: «حواس، شکل‌ها را پنهان می‌کنند و ذهن آنها را می‌آفریند» بنابراین، بینش کوبیستی نه بر پایه ادراک حسی، بلکه بر اساس ادراک ریاضی گونه عقل استوار شده است.

چنین ادراکی، فوق تجربه ذهنی و فوق عوارض ظاهری است؛ و در خود ارزشی عینی دارد. به این دلیل کوبیسم دیدگاه فردی را به کلی ترک می گوید. کوبیسم ادراک شئ را کاملا مستقل از چشم در نظرمی‌گیرد، زیرا چشم را خطاکار می‌داند. یک شئ را تنها از یک نقطه‌ی دید نمی‌توان به طور کامل وصف کرد، زیرا با تغییر زاویه دید، نمود بصری شئ نیز تغییر می‌کند.

از این روست که نقاشان کوبیستی شئ را از همه زوایا در نظر می‌گیرند. این طرز دیدن اشیاء نه تنها مستلزم نفی هرگونه دریافت فردی است، بلکه مبین کوششی برای ضبط بعد چهارم-بعد زمان- نیز هست.

اندکی پس از آغاز جریان کوبیسم، فوتوریست‌های ایتالیایی- جاکومو بالا (۱۸۷۱-۱۹۵۸) لوئیجی روسلو (۱۸۸۵-۱۹۴۷) امبرتو بوچونی (۱۸۸۲-۱۹۱۶) کارلو کارا (۱۸۸۱-۱۹۶۶) و جینو سورینی (۱۸۸۳-۱۹۶۶) در این سو گام برداشتند. تصویر و دید فضایی جدید در کار فوتوریست‌ها به صورت پژوهش در نمایاندن حرکت، رخ نمود تا مفهومی عقلانی و عینی از جهان بیان کند.

پیشگامان کوبیسم پیکاسو، براک، لژه، گریس (۱۸۸۷-۱۹۲۷) با شروع جنگ جهانی اول هر یک راه تازه‌ای پیش گرفتند.

در سال‌های جنگ اول جهانی جنبش سورئالیسم نضج گرفت، سورئالیسم واکنشی منفی در برابر جنگ بود رویدادهای شگفت انگیز و غیر عقلانی سبب نگرشی غریب و راز پردازانه بر واقعیت شد. در آثار رودن و انر(۱۸۶۰-۱۹۴۹)، در این دنیای صورتک‌ها وشبح‌ها بود که نسل جنگ الگوی خود را پیدا کرد. نقاشانی چون دکیریکو، سالوادور دالی(۱۹۰۴-۱۹۸۸)، ماکس ارنست و تانکی(۱۹۰۰-۱۹۵۵) پرده‌های دنیای ناخودآگاه را کنار زدند و واقعیت پنهان در پس واقعیت معلول را در برابر دیدگان ما قرار داد.

تنها چند نقاش به ویژه مارک شاگال توانستند با تشویش کمتر گوشه‌های آرامترین خطه شگرف را کشف کنند و به تصویر بکشند وجه مشترک کارشان توصیف سرزمین عجایب و فوق واقعی بود. این همان دنیای نقاشان به اصطلاح بدوی «مکتب ندیده» بود که به تماشایش می‌نشستند و وصفش می‌کردند، چنانکه هانری روسو پیش از این تجربه کرده بود.

قسمت قبل از خلاصه کتاب در جستجوی زبان نو را اینجا بخوانید:

هنرمند/منتقد؛ هم این و هم آن

Posted: 15 مرداد ۰۳

هنرمند/منتقد | اثر چیست؟ معنای احتمالی آن چیست؟ به چه درد می‌خورد؟ در این روزهایی که عکس و عکاسی از من گریخته‌است یا من از آن فرار کرده‌ام چه چیز می‌تواند برایم بامعناتر/بی‌معناتر از دبیری بخش عکاسی یک مجلۀ هنری باشد. رنگ این روزها رنگ همه‌چیز را عوض کرده است. عکس برایم رنگ‌باخته‌است و می‌دانم به سبب همین رنگ‌عوض‌کردنش در لحظه است که این‌گونه دوستش می‌دارم.[…][۱] […] موضوع، خود عکاسی است همان‌گونه که چیزها خود عکس هستند. «من» هم تکه‌ای […]

۲ comments

مسعود اسکندری ؛ عکاس مهاجر

Posted: 27 اسفند ۰۱

مسعود اسکندری خویی متولد ۲۳ آذر ۱۳۴۰ دانش آموخته عکاسی از دانشگاه هنر . فوق لیسانس عکاسی از دانشگاه هنرتهران و مستند نگاری از دانشگاه Ryerson کانادا (Master of Fine Arts in Documentary Media) . تدریس در گالری هنر همیلتون و دستیار خانم Pearl Van Geest هنرمند و مدرس نقاش کانادایی .

در جستجوی زبان نو | واقعیت از منظر نقاشان امپرسیون تا سورئال

خلاصه کتاب در جستجوی زبان نو | واقعیت از منظر نقاشان امپرسیون تا سورئال

قسمت دهم: تحلیلی از سیر تحول هنر نقاشی در عصر جدید

فصل اول، بخش ششم: پدیده های دنیای نو

یک نظر

دیدگاهتان را بنویسید لغو پاسخ