خلاصه کتاب در جستجوی زبان نو | قسمت یازدهم، واقعیت چیست؟

خلاصه کتاب در جستجوی زبان نو | قسمت یازدهم

تحلیلی از سیر تحول هنر نقاشی در عصر جدید

فصل اول بخش ششم پدیده های دنیای نو

تألیف روئین پاکباز | انتشارات نگاه

سایت تندیس تلخیص دینا صنیعی

سرانجام نوگرایی غرب به انتزاعگرایی می‌رسد. در هنر آبستره تصویر چیزها به سمتی می‌رود که به وسیله ادراک نمی‌توان بدان راه یافت. این هنر می‌خواهد بطور بیواسطه به سوال «واقعیت چیست» پاسخ گوید. پیشگامان هنر آبستره کاندینسکی، کوپکا (۱۸۷۱-۱۹۵۷) ماله ویچ (۱۸۷۸-۱۹۳۵) و موندریان (۱۸۷۲-۱۹۴۴) هر یک در کار خود نمادهایی می‌آفرینند که بیانگر کلیت واقعیت است.
موندریان هنر خود را «دید روشنی از واقعیت» تعریف می‌کند و می‌گوید: هنرمند نوین راستین، آگاهانه تصدیق می‌کند که احساس زیبایی امری عام و کلی است؛ آنچه موندریان در فراسوی عوارض ناپایدار نمودها می‌جوید یک قانون جاودانه است؛ قانونی که به زعم وی بیانگر اصل هماهنگی عام جهان است. موندریان بیانی نمادین از جوهر واقعیت و از قانون جهانشمول و فراسوی پدیده‌های خاص عرضه می‌دارد. در دنیای انتزاعی او، عناصر عمودی نماینده اصل موثر فاعل و عناصر افقی بیانگر اصل اثر پذیر مفعول و موقعیت برتر یکی بر دیگری است؛ یعنی عناصر متقاطع نشانه زایش و زندگی تلقی می‌شوند.
موندریان و کاندینسکی به فلسفه‌های خاور زمین گرایش داشتند، عرفان شرقی موندریان در پس نظمی استوار و معقول نهفته بود، و پیوند کاندینسکی با تفکر شرقی در یگانگی مرموز رنگ‌ها و شکل‌ها جستجو می‌شد که به زعم او همان حقیقت هستی عالم بی‌نهایت بزرگ کهکشان‌ها‌ست. در این دو نقاش باز شاهد همان تقابل احساس و عقل هستیم که قبلا در دلاکروا و انگر و سپس در ون گوک و سزان دیدیم.
گابو (۱۸۹۰-۱۹۷۷) و آنتوان پفسنر (۱۸۸۶-۱۹۶۲) دو تن از کانستراکتیویست‌های روس در بیانیه رئالیستی خود نوشتند «تحقیق ادراک‌های ما از جهان در قالب‌های فضا و زمان، تنها هدف هنر تصویری و تجسمی ماست. ما میدانیم که هر چیزی تصویر اصلی و ذاتی خود را دارد. صندلی، میز، چراغ و… این‌ها همه دنیاهایی کامل هستند؛ با ریتم مدارهای خودشان. از اینرو سنت ما که در آفرینش چیزها برچسب صاحبانشان و تمامی صفات عارضی و موضعی‌شان را کنار می‌گذاریم؛ و واقعیت ریتم همیشگی نیروهای فعال در آنها را نگاه می‌داریم»
پولاک (۱۹۱۲-۱۹۵۶) نقاش امریکایی از رهبران نقاشی کنشی با هر گونه انضباط در هنر مخالف بود و تعبیری خاص از واقعیت داشت؛ برای او در واقعیت در همین تقابل نقاش با سطح بوم و یا به سخن دیگر، در همین عمل رنگ‌پاشی توام با حرکت‌های سریع و هیجانی معنی پیدا می‌کرد.
وقوع دو جنگ جهانی، انقلاب روسیه و جنبش‌های انقلابی در روسیه باعث شد ذهن بسیاری از هنرمندان با مسائل اجتماعی درگیر شود و البته آنها بیان موثرشان را در هنر رئالیستی یافتند. در واقع اینان با پذیرش تعهد هنرمند در قبال نیازهای جامعه علیه انتزاع‌گرایی محض برخواستند. هنرمند رئالیست این قرن پشتوانه‌ای بس غنی از دستاوردهای زیبایی شناسی هنر نوین در اختیار داشت و با زبانی نوتر سخن می‌گفت.
بعضی هنرمندان بر خود نام «رئالیست» گذاردند و به همان ثبت عکاسی‌وار رونگاری واقعیت بسنده کردند. اینان که در برابر موج تازه صورتگرایی«فرمالیسم» موضع گرفتند، آنقدر به عقب رفتند تا در ورطه واقع‌نمایی«وِریسم» و طبیع‌تگرایی سده ۱۹ فرو غلتیدند.
گئورگه گروس (۱۸۹۳-۱۹۵۹) نماینده برجسته رئالیسم نو در آلمان آن زمان بود او در سال‌های جنگ اول از شگردهای فوتوریستی برای نمایش فضای پرجنبش شهر مدد می‌جست اما بعد به طرح‌های رئالیستی ساده و صریح روی آورد و با آنها تناقض‌های اجتماعی را به گفته خودش «به طور عینی و بدون مرز» به نمایش گذارد. بکمان (۱۸۸۴-۱۹۵۰) نیز چند صباحی به جنبش رئالیسم نو آلمان پیوست؛ گو اینکه هیچ‌گاه مانند گروس به انتقاد نپرداخت رئالیسم بکمان از سایر رئالیست‌های آلمانی، اتو دیکس (۱۸۹۱-۱۹۶۹) متمایز بود زیرا بر کنش ذهنی هنرمند تاکید بیشتر داشت او می‌گفت «مهم عشق واقعی است به چیزهایی که بیرون از ما حضور دارند و به اسرار عمیقی که در درون ما وضع شده است». در نظر او، واقعیت فقط در استحکام تجربه هستی می‌توانست آفریده شود.
از سال‌های ۳۰ به بعد جنبش واقعگرایی در هنر غرب با رئالیسم سوسیالیستی شوروی تلافی کرد در اتحاد شوروی مفهومی از هنر متعهد مطرح شد که می‌توان آن را هنر ارشادی نامید؛ رئالیسمی سوسیالیستی که روش اساسی ادبیات و نقد ادبی شوروی است. ساویتسکی، نقاشی از همین نسل گویی از زبان شمار کثیری از نقاشان معاصر شوروی سخن می‌گوید، می‌نویسد «زمانه را نه فقط به مدد موضوع، بلکه همچنین به وسیله ترکیب‌بندی و ریتم، باید به یک اثر هنری ترجمه کرد»

شماره‌های پیشین خلاصه کتاب درجستجوی زبان نو را اینجا بخوانید:

هنرمند/منتقد؛ هم این و هم آن

Posted: 15 مرداد ۰۳

هنرمند/منتقد | اثر چیست؟ معنای احتمالی آن چیست؟ به چه درد می‌خورد؟ در این روزهایی که عکس و عکاسی از من گریخته‌است یا من از آن فرار کرده‌ام چه چیز می‌تواند برایم بامعناتر/بی‌معناتر از دبیری بخش عکاسی یک مجلۀ هنری باشد. رنگ این روزها رنگ همه‌چیز را عوض کرده است. عکس برایم رنگ‌باخته‌است و می‌دانم به سبب همین رنگ‌عوض‌کردنش در لحظه است که این‌گونه دوستش می‌دارم.[…][۱] […] موضوع، خود عکاسی است همان‌گونه که چیزها خود عکس هستند. «من» هم تکه‌ای […]

۲ comments

مسعود اسکندری ؛ عکاس مهاجر

Posted: 27 اسفند ۰۱

مسعود اسکندری خویی متولد ۲۳ آذر ۱۳۴۰ دانش آموخته عکاسی از دانشگاه هنر . فوق لیسانس عکاسی از دانشگاه هنرتهران و مستند نگاری از دانشگاه Ryerson کانادا (Master of Fine Arts in Documentary Media) . تدریس در گالری هنر همیلتون و دستیار خانم Pearl Van Geest هنرمند و مدرس نقاش کانادایی .

خلاصه کتاب در جستجوی زبان نو | قسمت یازدهم، واقعیت چیست؟

خلاصه کتاب در جستجوی زبان نو | قسمت یازدهم

تحلیلی از سیر تحول هنر نقاشی در عصر جدید

فصل اول بخش ششم پدیده های دنیای نو

دیدگاهتان را بنویسید لغو پاسخ