در قلب هر هنرمندِ ایرانی یک افلاطون می‌تپد!
معرفی کتاب زیبایی و فلسفه هنر در گفتگو: افلاطون
سایت تندیس به قلم علی یحیایی
معرفی کتاب این هفته اختصاص دارد به فیلسوفی که خودش و شاگردش از غرب بیشترین تاثیر را در مسیرِ تفکر و حکمت شرق داشتند. ما در ایرانِ پیش از اسلام و بعد از اسلام با افلاطون روبرو بوده ایم. از پزشکانِ یونانیِ دربارِ هخامنشی که تحفه افلاطون و ارسطو با خود به این سرزمین آوردند تا حضور جدی تفکر یونانی به واسطه زبانِ سریانی در جندی شاپور و در نهایت تجمع عیسویان و حرّانی‌ها و ایرانی‌ها در دارالحکمه بغداد بساطِ تفکرِ یونانی در شرق چنان پهن شد که به زورِ بسیاری از حکومت‌ها هم جمع نشد. از ابن سینا و فارابی و سهروردی تا میرفندرسکی و ملاهادی سبزواری که در خونشان گلبولهای قرمز افلاطون و ارسطو هست تا اساتیدی همچون نصر، بلخاری و دینانی که در جاده‌ی کم رفت و آمدِ افلاطون در حالِ راه پیمایی هستند تا بسیاری از ما، بی آن که بدانیم در این راه مشغولِ پیمودن هستیم. هر چند که باید بدانیم، افلاطون شاگردِ اساتیدی است که پیش‌تر، از اجدادمان در ایرانِ باستان درس گرفته‌اند. این روند من را یاد این شجره شناسی جدید می‌اندازد که یک انگلیسی می‌فهمد اجدادش از سرزمینهای گرم عربستان بوده است تا یک افغانی که می‌فهمد جدش یکی از نژادهای اروپایی است.
افلاطون تاثیر مهمی در راهِ فکر کردن به هنر دارد و شاگردش در ادامه راهش، تاثیرِ هزارساله‌ای در فرایندِ نظریِ هنر دارد. اما همه می‌دانیم همه چی از ایدهای مطلق گرای افلاطون شروع می‌شود. در قلبِ هر هنرمندِ ایرانی یک افلاطون است که یا سر بریده شده یا به حکم حبس ابد در حال سپری کردنِ ایام است. بی‌شک آشنایی با اندیشه‌های مردی چنان بزرگ که تا تاریخ هست نام او هم هست، درباره‌ی هنر، ضروری می‌نماید. کتابِ «زیبایی و فلسفه هنر در گفتگو: افلاطون» پرونده‌ای است که فرهنگستان هنر انتشار داده است و شماره اول آن به افلاطون اختصاص دارد. خانم «منیره پنج تنی» کوشش کرده است با طرح پرسش‌هایی تقریبا مشابه نظرِ پنج نفر از اساتید را نسبت به مفهومِ زیبایی و جایگاه هنر و هنرمند در تفکرِ افلاطون بداند و نتیجه را بعد از ویراست در اختیار مخاطب قرار دهد. «دکتر سعید بینایی مطلق»، «دکتر سید محمدرضا بهشتی»، «دکتر رضا داوری اردکانی»، «دکتر محمد ضیمران»، «دکتر شمس الملوک مصطفوی» اساتیدی هستند که در این کتاب موردِ پرسش قرار گرفته اند. این کتاب نگاهی جامع و وسیع درباره نظر افلاطون به زیبایی و هنر به مخاطب می‌دهد که هم کافی است و هم راه‌گشا و در نهایت برای یک محقق این سود را هم دارد که کدام ایده افلاطون را در کدام یک از کتابهای افلاطون بخواند. این کتاب بی شک برای همه کسانی که بخواهند به طور جامع در عین حال خلاصه با تفکر افلاطون آشنا شوند کتابِ مناسبی است و همچنین برای یک تحقیق دانشگاهی اطلاعات کاملی در اختیارِ مخاطب خود می‌گذارد. فرمِ کتاب که به شیوه گفتگو جلو می‌رود باعث شده خواندن کتاب روان و آزاد باشد. شما از هر جا می توانید شروع کنید و حتی بر اساس پرسش‌های خود می‌توانید به دنبالِ شبیه‌ترین پرسشِ کتاب بگردید. از اصلی ترین پرسش های کتاب عبارت هستند از، چرا افلاطون هنرمندان را از اتوپیای خود رانده است؟ ارتباط حقیقت با هنر، واقعیت با هنر، عشق با هنر چیست؟ افلاطون به چه نوع هنری می‌اندیشید؟ غایت زیبایی را کجا می‌دانست؟ آیا امر زیبا با روند ادراک حسی قابل درک است یا با عقل؟ معنی «تخنه»، «کالون»، «فوزیسس»، «پراکسیس»، «پوئسیس» چیست؟ رابطه هنر با اخلاق و معرفت در نگاه افلاطون چیست؟ وضعیت شاعران در دوره افلاطون چه بوده است؟ اگر هنر تقلید نباشد چگونه می‌تواند باشد؟ جایگاه الهام، شهود، نبوغ، خلاقیت در نگاه افلاطون چیست؟ در نگاه افلاطون چگونه می‌شود از جایگاه فروترِ «ممسیس» خارج شد و به جایگاه هنرمند حاضر در اتوپیا رسید؟ چه رابطه ای بین زیبایی و سودمندی است؟ در مواجه‌ی هنر مدرن با تفکر افلاطون چه اتفاقی می‌افتاد؟… و بسیار پرسش دیگر که در کتاب مطرح می‌شود همه فرصتی مغتنم است برای فهمیدن آراء افلاطون در باب امر زیبا و هنر.
کتاب اجازه می‌دهد نظرات متفاوت و گاهی مخالف مصاحبه شوندگان را درباره افلاطون بدانیم. بسیاری به گمان این که افلاطون با هنرمندان سر جنگ دارد، هیچگاه به خود فرصت مطالعه آراء او را نداده اند. در حالی که با مطالعه تفکرات افلاطون متوجه می‌شویم بسیاری از مسائلی که در هنر و وضعیت هنرمند با آن درگیر هستیم از شبیه بودن تفکرات ما به افلاطون است. علاقه ما به رفتارِ اخلاقیِ هنرمند، هنرِ والا، دلبستگی ما به هنرِ حقیقی و یا حقیقتِ هنر، پرسش از ذاتِ هنر و نگاهِ معنوی به هنر، اعتقاد به الهام و تجلی امرِ زیبا در روحِ هنرمند قسمتی از پس زمینه فکریِ بسیاری از هنرمندانِ است که با نگاه افلاطون مشترک است.
در قسمتی از گفتگو دکتر سعید بینای مطلق درباره افلاطون می‌گوید: “هنر اصیل، هنری استوار به معیارهایی مستقل از آرزوها و خواست‌های سوژه است. نتیجه دیگر این که، برخلاف آنچه ما می‌پنداریم، هنر ورزیدن( پیکرتراشی، صورتگری و …) اصلا یعنی آفرینش و خلاقیت. علت اینکه کسانی همچون افلاطون با رئالیسم به معنای امروزی واژه مخالفت می‌ورزیدند، برای همین بوده است. هنر رئالیستی، یعنی هنری که رونوشت و گرته برداری از اشیا باشد، در نظر ایشان فاقد خلاقیت است. صورتگری که تخت را ترسیم می‌کند، خلاق و آفریننده نیست. به عکس هنر زمانی اصیل و همراه با خلاقیت است که تقلیدی از آفریده‌ها یا تولیدهای الهی و غیر الهی نباشد، بلکه تقلید از شیوه‌ی آفرینش الهی باشد. برای همین هنرمند باید با حقایق الهی آشنا باشد، تا بتواند تصویری از آن را در جهان محسوس به دست دهد“.
معرفی کتاب قبل به قلم علی یحیایی را اینجا بخوانید:
هنرمند/منتقد؛ هم این و هم آن
هنرمند/منتقد | اثر چیست؟ معنای احتمالی آن چیست؟ به چه درد می‌خورد؟ در این روزهایی که عکس و عکاسی از من گریخته‌است یا من از آن فرار کرده‌ام چه چیز می‌تواند برایم بامعناتر/بی‌معناتر از دبیری بخش عکاسی یک مجلۀ هنری باشد. رنگ این روزها رنگ همه‌چیز را عوض کرده است. عکس برایم رنگ‌باخته‌است و می‌دانم به سبب همین رنگ‌عوض‌کردنش در لحظه است که این‌گونه دوستش می‌دارم.[…][۱] […] موضوع، خود عکاسی است همان‌گونه که چیزها خود عکس هستند. «من» هم تکه‌ای […]
مسعود اسکندری ؛ عکاس مهاجر
مسعود اسکندری خویی متولد ۲۳ آذر ۱۳۴۰ دانش آموخته عکاسی از دانشگاه هنر . فوق لیسانس عکاسی از دانشگاه هنرتهران و مستند نگاری از دانشگاه Ryerson کانادا (Master of Fine Arts in Documentary Media) . تدریس در گالری هنر همیلتون و دستیار خانم Pearl Van Geest هنرمند و مدرس نقاش کانادایی .
معرفی کتاب شهرت | رازهایی درباره شهرت که هر هنرمندی باید بداند!
معرفی کتاب شهرت رازهایی درباره شهرت که هر هنرمندی باید بداند! معرفی و شرح کتاب «شهرت» نویسنده: مارک‌رولندز ،ترجمه: افشین خاکباز، انتشارات: فرهنگ نشر نو، ۱۵۰ صفحه سایت تندیس به قلم علی یحیایی شاید بی‌اغراق کمترین نیاز برای یک هنرمند شهرت باشد ولی بیشترین شناختِ جامعه از هنرمند، شهرتِ او است. در روزگاری که بازارِ مشهور شدن داغ و سودای شهرت برای همه خواستنی است و حتی کودکان ما به مشهور شدن فکر می‌کنند؛ باید فهمید چقدر به خریدنِ شهرت از […]
هنرمند/منتقد؛ هم این و هم آن
هنرمند/منتقد | اثر چیست؟ معنای احتمالی آن چیست؟ به چه درد می‌خورد؟ در این روزهایی که عکس و عکاسی از من گریخته‌است یا من از آن فرار کرده‌ام چه چیز می‌تواند برایم بامعناتر/بی‌معناتر از دبیری بخش عکاسی یک مجلۀ هنری باشد. رنگ این روزها رنگ همه‌چیز را عوض کرده است. عکس برایم رنگ‌باخته‌است و می‌دانم به سبب همین رنگ‌عوض‌کردنش در لحظه است که این‌گونه دوستش می‌دارم.[…][۱] […] موضوع، خود عکاسی است همان‌گونه که چیزها خود عکس هستند. «من» هم تکه‌ای […]
مسعود اسکندری ؛ عکاس مهاجر
مسعود اسکندری خویی متولد ۲۳ آذر ۱۳۴۰ دانش آموخته عکاسی از دانشگاه هنر . فوق لیسانس عکاسی از دانشگاه هنرتهران و مستند نگاری از دانشگاه Ryerson کانادا (Master of Fine Arts in Documentary Media) . تدریس در گالری هنر همیلتون و دستیار خانم Pearl Van Geest هنرمند و مدرس نقاش کانادایی .
معرفی کتاب چشمان پوست | دست‌ها می‌خواهند ببینند، چشم‌ها می‌خواهند نوازش کنند!
معرفی کتاب چشمان پوست دست‌ها می‌خواهند ببینند، چشم‌ها می‌خواهند نوازش کنند! معرفی کتاب (چشمان پوست) نویسنده: یوهان پالاسما با مقاله‌ای تحلیلی بر فلسفه‌ی موریس مرلوپونتی و معماری سایت تندیس به قلم علی یحیایی معرفی کتاب‌هایی که در سال ۹۶ به قلم علی یحیایی نگاشته شده را در انتهای این شماره دنبال کنید. معرفی این کتاب با نگاهی به دو ترجمه صورت می‌گیرد، اولین ترجمه‌ی این کتاب به همتِ آقای رامین قدس به وسیله انتشارات گنج هنر و پرهام نقش در […]
هنرمند/منتقد؛ هم این و هم آن
هنرمند/منتقد | اثر چیست؟ معنای احتمالی آن چیست؟ به چه درد می‌خورد؟ در این روزهایی که عکس و عکاسی از من گریخته‌است یا من از آن فرار کرده‌ام چه چیز می‌تواند برایم بامعناتر/بی‌معناتر از دبیری بخش عکاسی یک مجلۀ هنری باشد. رنگ این روزها رنگ همه‌چیز را عوض کرده است. عکس برایم رنگ‌باخته‌است و می‌دانم به سبب همین رنگ‌عوض‌کردنش در لحظه است که این‌گونه دوستش می‌دارم.[…][۱] […] موضوع، خود عکاسی است همان‌گونه که چیزها خود عکس هستند. «من» هم تکه‌ای […]
مسعود اسکندری ؛ عکاس مهاجر
مسعود اسکندری خویی متولد ۲۳ آذر ۱۳۴۰ دانش آموخته عکاسی از دانشگاه هنر . فوق لیسانس عکاسی از دانشگاه هنرتهران و مستند نگاری از دانشگاه Ryerson کانادا (Master of Fine Arts in Documentary Media) . تدریس در گالری هنر همیلتون و دستیار خانم Pearl Van Geest هنرمند و مدرس نقاش کانادایی .
شاید از خواندن این کتاب خیلی عصبانی شوید! اما با نخواندنش بی‌شک کُفری می‌شوید؟! هنر زیبایی تفکر
هنر زیبایی تفکر | شاید از خواندن این کتاب خیلی عصبانی شوید! اما با نخواندنش بی‌شک کُفری می‌شوید؟! پرونده معرفی کتاب کتاب «هنر زیبایی تفکر» نوشته: محمد رضا ریختگران نشر: ساقی ۱۹۷ صفحه سایت تندیس به قلم علی یحیایی در فضای نظری هنر در دهه پنجاه و شصت ایران چه می‌گذشت؟روبرو شدن با اسم احمد فردید برای خود چالشی است. چه به فراموش کردنش بپردازیم چه به تاییدش چه به نشناختنش، در هر صورت او یکی از مهمترین و یکی […]
هنرمند/منتقد؛ هم این و هم آن
هنرمند/منتقد | اثر چیست؟ معنای احتمالی آن چیست؟ به چه درد می‌خورد؟ در این روزهایی که عکس و عکاسی از من گریخته‌است یا من از آن فرار کرده‌ام چه چیز می‌تواند برایم بامعناتر/بی‌معناتر از دبیری بخش عکاسی یک مجلۀ هنری باشد. رنگ این روزها رنگ همه‌چیز را عوض کرده است. عکس برایم رنگ‌باخته‌است و می‌دانم به سبب همین رنگ‌عوض‌کردنش در لحظه است که این‌گونه دوستش می‌دارم.[…][۱] […] موضوع، خود عکاسی است همان‌گونه که چیزها خود عکس هستند. «من» هم تکه‌ای […]
مسعود اسکندری ؛ عکاس مهاجر
مسعود اسکندری خویی متولد ۲۳ آذر ۱۳۴۰ دانش آموخته عکاسی از دانشگاه هنر . فوق لیسانس عکاسی از دانشگاه هنرتهران و مستند نگاری از دانشگاه Ryerson کانادا (Master of Fine Arts in Documentary Media) . تدریس در گالری هنر همیلتون و دستیار خانم Pearl Van Geest هنرمند و مدرس نقاش کانادایی .
درآمدی بر فلسفه هنر، چرا مجبورید این کتاب را بخوانید؟!
درآمدی بر فلسفه هنر، چرا مجبورید این کتاب را بخوانید؟! معرفی کتاب درآمدی بر فلسفه هنر پرونده معرفی کتاب | چه کسی کتابهای هنرِ من را دزدید!؟ نویسنده: نئول کارول | ترجمه: صالح طباطبائی | انتشارات فرهنگستان هنر سایت تندیس به قلم علی یحیایی هنر به مثابه بازنمایی یعنی چه؟ چرا از سلطه‌ی نظریه محاکات رها نمی‌شویم؟ چه فرقی است بین اثری که زیباست یا درباره زیبایی است؟ اگر اثری خلق کنیم که برای هیچ کس قابل درک نباشد، آیا اثر هنری به شمار […]
هنرمند/منتقد؛ هم این و هم آن
هنرمند/منتقد | اثر چیست؟ معنای احتمالی آن چیست؟ به چه درد می‌خورد؟ در این روزهایی که عکس و عکاسی از من گریخته‌است یا من از آن فرار کرده‌ام چه چیز می‌تواند برایم بامعناتر/بی‌معناتر از دبیری بخش عکاسی یک مجلۀ هنری باشد. رنگ این روزها رنگ همه‌چیز را عوض کرده است. عکس برایم رنگ‌باخته‌است و می‌دانم به سبب همین رنگ‌عوض‌کردنش در لحظه است که این‌گونه دوستش می‌دارم.[…][۱] […] موضوع، خود عکاسی است همان‌گونه که چیزها خود عکس هستند. «من» هم تکه‌ای […]
مسعود اسکندری ؛ عکاس مهاجر
مسعود اسکندری خویی متولد ۲۳ آذر ۱۳۴۰ دانش آموخته عکاسی از دانشگاه هنر . فوق لیسانس عکاسی از دانشگاه هنرتهران و مستند نگاری از دانشگاه Ryerson کانادا (Master of Fine Arts in Documentary Media) . تدریس در گالری هنر همیلتون و دستیار خانم Pearl Van Geest هنرمند و مدرس نقاش کانادایی .
از روایتِ رابطه‌ی پنهانیِ اَوِدون با رضا عکاسباشی تا تاثیر ناصرالدین شاه بر فوکو!؟
از روایتِ رابطه‌ی پنهانیِ اَوِدان با رضا عکاسباشی تا تاثیر ناصرالدین شاه بر فوکو!؟ چه کسی کتابهای هنرِ من را دزدید؟! (پرونده معرفی کتاب) سایت تندیس به قلم علی یحیایی عکاسی در چه دوره‌ای وارد ایران شد؟ روند تاریخی عکاسی ایران چیست؟ برخورد فیلسوف، ملا هادی سبزواری با پدیده عکاسی چه بود؟ آقا رضا عکاس باشی که بود؟ آیا عکاسی روی جنبش مشروطه تاثیر گذاشت یا مشروطه روی عکاسی؟ اولین عکس های خبری و سیاسی در ایران با چه مضامینی […]
هنرمند/منتقد؛ هم این و هم آن
هنرمند/منتقد | اثر چیست؟ معنای احتمالی آن چیست؟ به چه درد می‌خورد؟ در این روزهایی که عکس و عکاسی از من گریخته‌است یا من از آن فرار کرده‌ام چه چیز می‌تواند برایم بامعناتر/بی‌معناتر از دبیری بخش عکاسی یک مجلۀ هنری باشد. رنگ این روزها رنگ همه‌چیز را عوض کرده است. عکس برایم رنگ‌باخته‌است و می‌دانم به سبب همین رنگ‌عوض‌کردنش در لحظه است که این‌گونه دوستش می‌دارم.[…][۱] […] موضوع، خود عکاسی است همان‌گونه که چیزها خود عکس هستند. «من» هم تکه‌ای […]
مسعود اسکندری ؛ عکاس مهاجر
مسعود اسکندری خویی متولد ۲۳ آذر ۱۳۴۰ دانش آموخته عکاسی از دانشگاه هنر . فوق لیسانس عکاسی از دانشگاه هنرتهران و مستند نگاری از دانشگاه Ryerson کانادا (Master of Fine Arts in Documentary Media) . تدریس در گالری هنر همیلتون و دستیار خانم Pearl Van Geest هنرمند و مدرس نقاش کانادایی .
همه آنچه دوست داشتید از هادی هزاوه‌ای بدانید ولی جرأت پرسیدنش را نداشتید!
هادی هزاوه‌ای از هنرمندانیست هنوز در حال درخشش است چرا که هنوز به زیستن معتقدند، به آن گونه که در جایی می‌گوید در کنار قبر اردشیرمحصص درخت سیب عظیمی است.
چه کسی کتابهای هنر من را دزدید؟!(پرونده معرفی کتاب)
سایت تندیس به قلم علی یحیایی
