خلاصه کتاب آسمانی و زمینی | قسمت چهارم و پایانی
سایت تندیس تلخیص: الهه رحمانی خاکی
در هنر ایرانی، در طول تاریخ می‌بینیم که شکل‌گیری اساسی وقتی صورت می‌گیرد که چهار چوب‌ها و قالب‌های نهایی یک دوران تنظیم و ترکیب می‌شوند . دوران‌های تشکیل و تکوین این چهار چوبه‌ها در هنر ایران کاملا مشخص و معلوم است و در تاریخ‌هایی مختلف و در جاهایی با فاصله و دور دست از هم همچنان روح مشابه و معینی را می‌شود مشاهده و رد یابی کرد.
با آغاز اسلام در ایران و حضور و گسترش تفکر اسلامی دویست سالی طول می‌کشد تا شکل و قالب تازه تدوین شود اما اگر دقیق شویم تداوم «روح» را می‌توانیم ردیابی کنیم: از چارطاقی‌ها تا نقش مایه‌ها، بافته‌ها و ظرف‌های فلزی تا گچ بری‌ها. ولی در طول قرن‌ها و حکومت‌های مختلف هنر ایران با وجود فراز و نشیب‌های فراوانش به راه خود ادامه داده و دریافت و رمز گشایی از هنری چنین ظریف و پیچیده و نماد گرا و مرموز و آکنده از متافیزیک و عرفان و مراقبه اصلا کار آسانی نیست و نمی‌شود آن را در قالب بسیار واضح و مشخصی تعریف کرد.
شاید به خاطر همین پیچیدگی و حساسیت است که «بیرونی ها» یعنی کسانی که در متن این سنت و این جامعه‌ی خاص و مشخص رشد نکرده‌اند و نگاهی بیرونی به آن دارند کمتر قادرند ظرائف و حساسیت‌های خوشنویسی اسلامی و ایرانی را به خوبی درک و دریافت کنند. دوره‌ی عماد الکتاب آغاز عصر تحول دیگری است. دورانی چهل ساله که از سلطنت مظفرالدین شاه قاجار تا انتهای سلطنت رضا شاه را در بر‌می‌گیرد .در این دوران بعضی از مهمترین نویسندگان و هنرمندان ایران حضور دارند؛ صادق هدایت « بوف کور» را در سال ۱۳۱۵ شمسی می‌نویسد که سال فوت عماد الکتاب است و ابولحسن خان صدیقی از سنگ مرمر مجسمه می‌تراشد، کمال الملک کار می‌کند، بدیهی است عماد الکتاب را در همین بافت و در همین دوران پرشور باید قرار داد و اهمیت تاثیرهای متقابل را سنجید و در مقابل میرعماد یک پیرایش‌گر به تمام معنا بود و با نبوغ خود این نقطه‌ی اوج را رقم زد و هنرمندان پس از او مانند عماد الکتاب این راه را ادامه دادند.
خوشنویسی در گذشته وسعت و کاربرد فراوانی داشته و از ارکان معرفت و فرهنگ بشری بوده است ولی خوشنویسان این نسل فقط نوشتند بی‌آنکه صاحب وقوف انتقادی و تحلیلی مفید و یاری رساننده بشوند و با وجود استادان مسلمی مانند محمد احصایی ، غلامحسین امیر خانی، محمد حسین عمادالکتاب و رضا مافی با وجود اینکه ما را به گذشته‌ی در حال دور شدنی که دارد فراموش می‌شود متصل کنند که این هم در نوع خود سهم و ارزش کمی ندارد؛ اما نتوانستند قدر و منزلتی که این هنر در گذشته داشته را باز آفرینی کنند.
البته قابل ذکر است بخشی از قلم‌های از یاد رفته مانند کوفی و ثلث کاربردهای تازه پیدا کرده‌اند و خط‌هایی مانند معلی و شکسته در کارهای گرافیگ احیا شده اند. از خط شکسته نستعلیق ، قباد شیوا به وجهی عالی در گرافیک معاصر ما استفاده کرد. گرافیک معاصر ایران بستر و زمینه‌ای شد که به همت خوشنویسانی مانند محمد احصایی و گرافیست‌هایی مانند مرتضی ممیز خوشنویسی سنتی را درست پذیرفت و در شکل‌های تازه از آن استفاده کرد و باید گفت خوشنویسی ما برای ادامه حیات راهی ندارد به جز تجدید حیات مداوم که با اجرای کار خلاقانه درست و تعمق در حاصلی که بوجود می‌آورد میسر شود.
بسیاری از خوشنویسان سنتی ما چنان وابسته و دلبسته‌ی الگوهای قدیمی شان هستند که در هر گفتگو راه را بر هر چون و چرایی می‌بندند و مانند شخصیت مرد جوان «گوشه گیران آلتونا» ژان پل سارتر، می‌هراسند از این که پنجره‌ی اطاق انزوایشان را بر روی شهر زنده‌ی پرهیاهوی گاه ناامن باز کنند.
هزاران خوشنویس جوان خوشنویسی می‌کنند بی‌آنکه مباحث نظری آن را دنبال کند و به این سنت دوردست اما مطمئن که هزار و چهارصد سال دوام داشته و عالی‌ترین نمونه‌های این هنر را – هنر به مفهومی که در همان فرهنگ متداول بوده به فرهنگ بشری سپرده است دلگرم و پشت گرم مانده‌اند و شاید اگر این افق بازتر شود نسل تازه به آن قدم خواهد گذاشت و با نگاه پست مدرنیستی حال را به آینده گره زده و آن را به حوزه‌ای از هنر زنده و پویا تبدیل کند.
قسمت‌های قبلی این پرونده را اینجا ببینید:
هنرمند/منتقد؛ هم این و هم آن
هنرمند/منتقد | اثر چیست؟ معنای احتمالی آن چیست؟ به چه درد می‌خورد؟ در این روزهایی که عکس و عکاسی از من گریخته‌است یا من از آن فرار کرده‌ام چه چیز می‌تواند برایم بامعناتر/بی‌معناتر از دبیری بخش عکاسی یک مجلۀ هنری باشد. رنگ این روزها رنگ همه‌چیز را عوض کرده است. عکس برایم رنگ‌باخته‌است و می‌دانم به سبب همین رنگ‌عوض‌کردنش در لحظه است که این‌گونه دوستش می‌دارم.[…][۱] […] موضوع، خود عکاسی است همان‌گونه که چیزها خود عکس هستند. «من» هم تکه‌ای […]
مسعود اسکندری ؛ عکاس مهاجر
مسعود اسکندری خویی متولد ۲۳ آذر ۱۳۴۰ دانش آموخته عکاسی از دانشگاه هنر . فوق لیسانس عکاسی از دانشگاه هنرتهران و مستند نگاری از دانشگاه Ryerson کانادا (Master of Fine Arts in Documentary Media) . تدریس در گالری هنر همیلتون و دستیار خانم Pearl Van Geest هنرمند و مدرس نقاش کانادایی .
خلاصه کتاب آسمانی و زمینی آیدین آغداشلو | قسمت اول
خلاصه کتاب آسمانی و زمینی | قسمت اول نویسنده: آیدین آغداشلو نگاهی به خوشنویسی ایرانی از آغاز تا امروز در گفت‌و‌گویی بلند با علیرضا هاشمی‌نژاد انتشارات کتاب آبان سایت تندیس تلخیص الهه رحمانی خاکی کتاب آسمانی و زمینی آیدین آغداشلو حاوی گفت و گویی بلند است میان علیرضا هاشمی نژاد و آیدین آغداشلو درباره مسائل تاریخی و زیبایی شناسی خوشنویسی ایران. مباحثی که از دیر باز کمتر به آنها پرداخته شده و ارجاع به آنها از نظر درک و شناخت زمینه‌های […]
هنرمند/منتقد؛ هم این و هم آن
هنرمند/منتقد | اثر چیست؟ معنای احتمالی آن چیست؟ به چه درد می‌خورد؟ در این روزهایی که عکس و عکاسی از من گریخته‌است یا من از آن فرار کرده‌ام چه چیز می‌تواند برایم بامعناتر/بی‌معناتر از دبیری بخش عکاسی یک مجلۀ هنری باشد. رنگ این روزها رنگ همه‌چیز را عوض کرده است. عکس برایم رنگ‌باخته‌است و می‌دانم به سبب همین رنگ‌عوض‌کردنش در لحظه است که این‌گونه دوستش می‌دارم.[…][۱] […] موضوع، خود عکاسی است همان‌گونه که چیزها خود عکس هستند. «من» هم تکه‌ای […]
مسعود اسکندری ؛ عکاس مهاجر
مسعود اسکندری خویی متولد ۲۳ آذر ۱۳۴۰ دانش آموخته عکاسی از دانشگاه هنر . فوق لیسانس عکاسی از دانشگاه هنرتهران و مستند نگاری از دانشگاه Ryerson کانادا (Master of Fine Arts in Documentary Media) . تدریس در گالری هنر همیلتون و دستیار خانم Pearl Van Geest هنرمند و مدرس نقاش کانادایی .
خلاصه کتاب آسمانی و زمینی | قسمت دوم
خلاصه کتاب آسمانی و زمینی | قسمت دوم نویسنده: آیدین آغداشلو نگاهی به خوشنویسی ایرانی از آغاز تا امروز در گفت‌و‌گویی بلند با علیرضا هاشمی‌نژاد انتشارات کتاب آبان سایت تندیس تلخیص الهه رحمانی خاکی کتاب آسمانی و زمینی آیدین آغداشلو حاوی گفت و گویی بلند است میان علیرضا هاشمی نژاد و آیدین آغداشلو درباره مسائل تاریخی و زیبایی شناسی خوشنویسی ایران. مباحثی که از دیر باز کمتر به آنها پرداخته شده و ارجاع به آنها از نظر درک و شناخت زمینه‌های […]
هنرمند/منتقد؛ هم این و هم آن
هنرمند/منتقد | اثر چیست؟ معنای احتمالی آن چیست؟ به چه درد می‌خورد؟ در این روزهایی که عکس و عکاسی از من گریخته‌است یا من از آن فرار کرده‌ام چه چیز می‌تواند برایم بامعناتر/بی‌معناتر از دبیری بخش عکاسی یک مجلۀ هنری باشد. رنگ این روزها رنگ همه‌چیز را عوض کرده است. عکس برایم رنگ‌باخته‌است و می‌دانم به سبب همین رنگ‌عوض‌کردنش در لحظه است که این‌گونه دوستش می‌دارم.[…][۱] […] موضوع، خود عکاسی است همان‌گونه که چیزها خود عکس هستند. «من» هم تکه‌ای […]
مسعود اسکندری ؛ عکاس مهاجر
مسعود اسکندری خویی متولد ۲۳ آذر ۱۳۴۰ دانش آموخته عکاسی از دانشگاه هنر . فوق لیسانس عکاسی از دانشگاه هنرتهران و مستند نگاری از دانشگاه Ryerson کانادا (Master of Fine Arts in Documentary Media) . تدریس در گالری هنر همیلتون و دستیار خانم Pearl Van Geest هنرمند و مدرس نقاش کانادایی .
خلاصه کتاب آسمانی و زمینی قسمت سوم
خلاصه کتاب آسمانی و زمینی قسمت سوم سایت تندیس تلخیص: الهه رحمانی خاکی تفاوت نسبتا عمیقی وجود دارد بین تعریف « قدمایی» و تعریف « معاصر » از پیام و ماهیت و وظیفه ی هنر . فردیت هنرمند در سنت و شیوه مستحیل می شود ، بی آنکه به کلی بی بها و یا فراموش شود . هنر های سنتی معمولا با بازگو کردن یک مفهوم جمعی – جمعی هم به معنای گروهی و هم به معنای « آرکی […]
