خلاصه کتاب در جستجوی زبان نو، از روکوکو تا کلاسیسیسم نو

قسمت چهاردهم | فصل دوم بخش دوم

تألیف روئین پاکباز | انتشارات نگاه

سایت تندیس تلخیص دینا صنیعی

ژان باتیست گروز (۱۷۲۵-۱۸۰۵) نقاش فرانسوی، صحنه‌هایی را تصویر کرده که از حیث نتیجه گیری اخلاقی جالب‌اند، ولی از لحاظ هنری چندان ارزشی ندارد. او می‌کوشید با تجسم زندگی روستایی، قلبها را متاثر کند. هنر او یکی از پل‌هایی بود که روکوکو را به راه تازهِ کلاسی‌سیسم مربوط می‌کرد.
ژان‌باتیست شاردن (۱۶۹۹-۱۷۷۹) با مصور کردن صحنه‌های زندگی روزمره همان وارسی دقیق هنر پوسن را گواهی می‌دهد. وجه تشابه این دو را در خردگراییشان باید جست: شاردن واقعیت روزمره و نه همچون پوسن، واقعیت تاریخی و باستانی را تابع ترکیب بندی کاملا حساب شده می‌دانست. تمایز خردگرایی شاردن از خردگریزی واتو و سایر نقاشان روکوکو، آشکار است. شاردن در برابر حالت روان و پر تحرک هنر روکوکو، بر مضمون دوام و استمرار تاکید می‌کند. شاردن در طبیعت بی‌جان‌هایش، اشیاء را از حالت عادی به حالت متعالی ارتقاء می‌دهد. او بسیار عمیقتر از دیگران محتوای عاطفی طبقه‌ای را که به تدریج در برابر اشرافیت برمی‌خیزد را نمایش می‌دهد.اینان شاید ناخواسته به اشاعه نقاشی ادیبانه عامه پسند دامن می‌زنند. چنین روندی به‌نوعی «معناگرایی» می‌انجماد که روی دیگر سکه صورتگرایی است.
کلاسیسیسم نو پیش از آنکه بتواند کاملا جانشین روکوکو شود، از مرحله‌ای که آن را کلاسیسیم روکوکو می‌نامند میگذرد؛ که در آن طبقات مختلف به هم می‌آمیزند و اغلب همکاری می‌کنند، ولی همچنان نسبت به یکدیگر بیگانه هستند. در میانه قرن حدودا سال‌های ۱۷۵۰-۱۷۸۰ کلاسیسیم نو در رم پا گرفت ولی صرفا ماهیت باستان شناسانه و روکوکو داشت، حتی داوید جوان به هنگام عزیمت به رم گفته بود «هنر باستان مرا گمراه نخواهد کرد؛ این هنر جنبش ندارد و عواطف را برنمی‌انگیزاند».
ژاک لویی داوید (۱۷۴۷-۱۸۲۵) در پاریس اقامت داشت، در اوایل کارش از سبک روکوکو مایه گرفت، در سال ۱۷۸۴ پرده سوگند هراتیوس‌ها را نقاشی کرد که به عنوان زیباترین پرده نقاشی قرن و یک اثر انقلابی مورد ستایش قرار گرفت، این اثر نه فقط مرگ قطعی هنر روکوکو را اعلام کرد، بلکه خط روشنی بین کلاسیسیسم روکوکو و انقلابی کشید.
در پرده مرگ سقراط موضوعی باستانی را با صحنه پردازی کلاسیک ارائه کرد، در پرده بروتوس۱۷۸۹ به اوج اشتهار می‌رسد و اینک بخاطر تفسیرهای سیاسی و خلاقیتش ستوده میشود. داوید نقش بی‌سابقه‌ای در سیاست هنری زمان دارد او عضو مجلس کنوانسیون است و نفوذ قابل توجهی اعمال می کند؛ اما در عین حال معتمد و سخنگوی دولت انقلابی در تمامی امور هنری است.
او نه تنها وظیفه تمامی تبلیغات هنری، سازماندهی جشن‌ها و مراسم بزرگ آکادمی را دارد بلکه ساماندهی کل تشکیلات موزه‌ها و نمایشگاه‌ها را انجام میداد و آفریننده انقلابی از آن خویش بود (انقلاب داویدی) که تا حدی نقطه آغاز هنر نوین است؛ در سیر تحول هنر داوید، آمیزش چند گرایش متناقض را ملاحضه می کنیم؛ او از کلاسیسیسم سخت گیر دوران جوانی می‌آغازد و در تصویرهای دوره ناپلئونی به سبک نقاشان ونیزی متمایل می‌شود و در عین حال تمایلی واقعگرایانه را نشان می‌دهد و در پرده‌های متاخرش مجددا به تلطیف عناصر کلاسیک می‌پردازد.
تنوع گرایش‌های داوید نتیجه برخورد فعال وی با جریان‌های فکری و هنری زمان بود. او شاگردان زیادی از جمله گرو، ژیروده، انگر را پرورش داد. در سال‌های نخست سده نوزده گرایش یونانی داوید بیش از هر یک توسط انگر مورد پیگیری قرار گرفت؛ انگر هنر داوید را مقید به طبیعت می‌انگاشت. جدایی انگر از داوید نه فقط در قالب که در محتوی بود، اگر داوید به نیروی محرک هنر می‌اندیشید، انگر به هنر ناب باور داشت و با همه خودرائی زیر سیطره معیارهای کلاسیک بود و این را می‌پذیرفت و می‌گفت «شک در مورد آثار شگفت انگیز قدما به معنی عیب جویی ازآنهاست»، همچنین انگر برای نقاشی تاریخی بالاترین مقام را قایل بود.
نقاش دیگری که دست کم به عنوان یک معلم نقش مهمی داشت پیر گرن (۱۷۷۴-۱۸۳۳) فرانسوی است که ژریکو و دلاکروا را در هنرکده‌اش پروش می‌یابند.
نفوذ مکتب داوید در انگلستان در زمانی که فرانسه هنوز مرحله کلاسیسیم روکوکو را می‌گذرانید مشهود است، انگلستان حرکتی به سوی رمانتیسم آغاز کرده بود و برای نخستین بار خصوصیت رسمی و تصنعی چهره‌نگاری درباری را ترک می‌گفت تا از مفهوم طبیعی بودن دفاع کند، کینز، بارو و رینولدز از پیشگامان این مکتب بودند.
جاشوا رینولدز (۱۷۳۲-۱۷۹۲) از بنیانگذاران و رئیس آکادمی شاهی بود. علاقمند به ترسیم پرده‌های بزرگ تاریخی به شیوه گرانمایه داشت ولی تحت تاثیر جو و سفارش‌های تکچهره، خود را عمدتا در مقام یک چهره نگار متاثر از نقاشان ونیزی و روبنس معرفی می‌کرد.
او بیش از گینز بارو در قید گفتن چیزی درباره مدل‌هایش بود و می‌خواست گزارشی از خصوصیت فردی و حتی شغل صاحب چهره ارائه دهد. در دهه‌های نخست سده نوزده تام لارنس (۱۷۶۹-۱۸۳۰) همزمان با نقاشان چهره‌های متظاهر اشرافیت جدید فرانسه می‌کوشید لطافت و جذابیت معصومانه‌ای را در مدل‌هایش نشان دهد.
بنجمین وست (۱۷۳۸-۱۸۲۰) نقاش امریکایی که در رم به کلاسیسیسم نو جذب شد؛ چندی بعد شیوه التقاطی در نقاشی ابداع کرد. او در مشهورترین اثرش به عنوان مرگ ژنرال ولف را با پیروی از اصول سنتی به توصیف یک رویداد معاصر پرداخت، یا به تعبیری، ایمان عاطفی را از حوزه دین به سوی حوزه میهن پرستی انتقال داد.
جان فلکسمن (۱۷۵۵-۱۸۲۶) هنرمند انگلیسی بیشتر یک پیکره ساز و رسام بود؛ از این رو در آثارش با جنبه گرافیکی شیوه یونانی مواجه می‌شویم، در کلاسیسیسم او حد نهایی فاصله گیری از حسگرایی روکوکو مشهود است. به قولی تصویر او از کلاسیسیسم، سطحی و منطقی بود؛ اما همین تصور، مشوق شیوه‌ی خطی شد و زیبایی خط او را با نسبت انگلیسی مطابقت می‌دادند.

شماره‌های پیشین خلاصه کتاب درجستجوی زبان نو را اینجا بخوانید:

هنرمند/منتقد؛ هم این و هم آن

Posted: 15 مرداد ۰۳

هنرمند/منتقد | اثر چیست؟ معنای احتمالی آن چیست؟ به چه درد می‌خورد؟ در این روزهایی که عکس و عکاسی از من گریخته‌است یا من از آن فرار کرده‌ام چه چیز می‌تواند برایم بامعناتر/بی‌معناتر از دبیری بخش عکاسی یک مجلۀ هنری باشد. رنگ این روزها رنگ همه‌چیز را عوض کرده است. عکس برایم رنگ‌باخته‌است و می‌دانم به سبب همین رنگ‌عوض‌کردنش در لحظه است که این‌گونه دوستش می‌دارم.[…][۱] […] موضوع، خود عکاسی است همان‌گونه که چیزها خود عکس هستند. «من» هم تکه‌ای […]

۲ comments

مسعود اسکندری ؛ عکاس مهاجر

Posted: 27 اسفند ۰۱

مسعود اسکندری خویی متولد ۲۳ آذر ۱۳۴۰ دانش آموخته عکاسی از دانشگاه هنر . فوق لیسانس عکاسی از دانشگاه هنرتهران و مستند نگاری از دانشگاه Ryerson کانادا (Master of Fine Arts in Documentary Media) . تدریس در گالری هنر همیلتون و دستیار خانم Pearl Van Geest هنرمند و مدرس نقاش کانادایی .

خلاصه کتاب در جستجوی زبان نو، از روکوکو تا کلاسیسیسم نو | قسمت چهاردهم

خلاصه کتاب در جستجوی زبان نو، از روکوکو تا کلاسیسیسم نو

قسمت چهاردهم | فصل دوم بخش دوم

دیدگاهتان را بنویسید لغو پاسخ