نقدی بر “رویای سفید”؛ اثر چندرسانه‌ای مریم فرشاد در ویستاپلاس
شرحه شرحه کردن یک رویا
سایت تندیس به قلم سحر افتخارزاده
از منظر روانشناسی یونگ دریا نماد ناخودآگاه و اقیانوس نمادی از ناخودآگاه جمعی است. نهنگ سفیدِ فرشاد که او را به دنبال خود زیر اقیانوس ناخودآگاهش پایین می‌کشد، از آنجا که رفتاری آرام و دوستانه دارد همچون روح الهام بخش و راهنمایی معنوی از درون رویابین بر او ظاهر می‌شود و او را دعوت به غور در اعماق ناخودآگاه خود می‌کند و نیز می‌تواند به پیوند عمیق و آرام درون و بیرون رویابین اشاره داشته باشد. همه این تعابیر در صورتی پذیرفتنی خواهد بود که مخاطب قانع شود هنرمند این رویا را دیده است، و پس به تماشای درون و بیرون آن بپردازد.
وجه درونی رویا در ویدیوی هنرمند تجلی یافته، آنجا که ذرات نورانی همچون دریایی از ستاره‌ها از شکل امواج تبدیل به شکل نهنگ می‌شود و باز جمع و پراکنده می‌گردد و اعماق تاریک دریا را به اعماق کهکشان تبدیل می‌کند و اینچنین دنیای درون را به ابعادی کیهانی تسری می‌دهد. هنرمند در ویدیو که به کمک نرم‌افزار تولید شده، با تجزیه کردن اتمی جهان آن را مختصات پذیر و در حال تبدل از شکلی به شکل دیگر می‌نمایاند. اما وجه دیگر رویای فرشاد داده‌هایی واقعی را دربرمی‌گیرد که در کتاب هنرمند درقالب تصاویری واقعی از اقیانوس، امواج و نهنگ سفید به نمایش درآمده. این تصاویر که جنبه عینی رویا را بازسازی می‌کنند توسط قطعاتی شاعرانه به زبان انگلیسی، گویی عین به عین توضیح داده شده‌اند.
متن کتاب –که کلیت آن به فارسی در متن بیانیه آورده شده- خطاب به نهنگ سفید ادا شده است. با این تکنیک روایی هنرمند رویایش را برای مخاطب بازگو می‌کند. اما تصاویر و متن نوشتاری بصورتی هم افزا در پی هم یکدیگر را تثبیت می‌کنند. هنرمند با افزودن این توضیحات -که به دلیل فارسی نبودنشان فاصله‌ای مضاعف بین مخاطب و متن ایجاد می‌شود- امکان تخیل را از مخاطب می‌گیرد، گویی اصرار دارد تصویر در ذهن مخاطب همان معنایی را ایجاد کند که در ذهن خودش تداعی شده. در سیر ورق زدن کتاب ناگهان امواج دریا جای خود را به ملحفه‌های چروک خورده می‌دهد، در اینجا هم تشبیه تختخواب و ملحفه‌ها به دریا و امواجِ آن به وضوح با کلمات توضیح داده شده. فرشاد تصاویر خود را واضح و بدون جای برداشت دیگری غیر از آنچه کلمه به مخاطب حکم می‌کند به او تحمیل کرده است.
کتاب هنرمند که وجه عینی رویا را تشریح می‌کند -و بواقع فاصله‌ای است بین مخاطب و وجه درونی رویا- به همراه دو دستکش سفید، بر روی تختچه‌ای قرار گرفته که بین مخاطب و دیوار سفیدی که ویدیو بر آن پخش می‌شود فاصله می‌اندازد. این تختچه چیزی بین میز تشریح و تخت بیمارستان است، و این تصور را در مخاطب ایجاد می‌کند که در حال مرور رویای یک بیمار محتضر است، در حالی که چنین نیست. این رویای خود هنرمند است و در تختخوابی معمولی دیده شده. میز تشریح بگونه‌ای ناخواسته بینش درونی هنرمند در جهت فروکاستن رویا به اجزایش را نشان می‌دهد. نوع برخورد هنرمند با رویایش و نوع به‌اشتراک‌گذاری آن کاملا پوزیتیویستی و تحلیلی است. او رویایش را برای ما تشریح کرده و به تصاویر تحویل کرده است؛ تصاویری عام از دریا، موج، نهنگ سفید و ملحفه. این تصاویر غیرشخصی چیزی بیش از دلالت‌های روانشناسانه عامی که به تعبیر خواب ختم می‌شوند برای مخاطب ندارد. اما ویدیوی فرشاد به همراه موسیقی که به سختی شنیده می‌شود و در بردارنده صدای نهنگ هم هست، فضایی خیال انگیز برای مخاطب ایجاد می‌کند. فرشاد مخاطب را بین واقعیت و خیال در حرکتی رفت و برگشتی قرار می‌دهد. اما گویی در این روند تنها سازوکار رویا دیدن را بگونه‌ای تحلیلی و تکنولوژیک توضیح می‌دهد نه آنکه تجربه‌ای شخصی را به اشتراک بگذارد.
نقد نمایشگاه‌های قبل به قلم سحر افتخارزاده را اینجا بخوانید:
هنرمند/منتقد؛ هم این و هم آن
هنرمند/منتقد | اثر چیست؟ معنای احتمالی آن چیست؟ به چه درد می‌خورد؟ در این روزهایی که عکس و عکاسی از من گریخته‌است یا من از آن فرار کرده‌ام چه چیز می‌تواند برایم بامعناتر/بی‌معناتر از دبیری بخش عکاسی یک مجلۀ هنری باشد. رنگ این روزها رنگ همه‌چیز را عوض کرده است. عکس برایم رنگ‌باخته‌است و می‌دانم به سبب همین رنگ‌عوض‌کردنش در لحظه است که این‌گونه دوستش می‌دارم.[…][۱] […] موضوع، خود عکاسی است همان‌گونه که چیزها خود عکس هستند. «من» هم تکه‌ای […]
مسعود اسکندری ؛ عکاس مهاجر
مسعود اسکندری خویی متولد ۲۳ آذر ۱۳۴۰ دانش آموخته عکاسی از دانشگاه هنر . فوق لیسانس عکاسی از دانشگاه هنرتهران و مستند نگاری از دانشگاه Ryerson کانادا (Master of Fine Arts in Documentary Media) . تدریس در گالری هنر همیلتون و دستیار خانم Pearl Van Geest هنرمند و مدرس نقاش کانادایی .
شوخی‌هایِ جدّیِ هدی کاشیها با نمایش تصادف با خورشید
شوخی‌هایِ جدّیِ هدی کاشیها نگاهی به نمایش “تصادف با خورشید” در گالری اعتماد سایت تندیس به قلم سحر افتخارزاده خطوط بی‌پروا در طراحی، ترکیب‌بندی‌های جسورانه و پویا اما در عین حال منسجم، پالت رنگی متنوع درخشنده، ابعاد متنوع آثار هنرمند نقاشی را معرفی می‌کند که توانسته بر مبانی تسلط یابد و سپس از آن‌ها عبور کند. هدی کاشیها در “تصادف با خورشید” هفده تابلو از آثار دو سال گذشته خود را به نمایش در آورده. شوخ طبعی نقاش در این […]
هنرمند/منتقد؛ هم این و هم آن
هنرمند/منتقد | اثر چیست؟ معنای احتمالی آن چیست؟ به چه درد می‌خورد؟ در این روزهایی که عکس و عکاسی از من گریخته‌است یا من از آن فرار کرده‌ام چه چیز می‌تواند برایم بامعناتر/بی‌معناتر از دبیری بخش عکاسی یک مجلۀ هنری باشد. رنگ این روزها رنگ همه‌چیز را عوض کرده است. عکس برایم رنگ‌باخته‌است و می‌دانم به سبب همین رنگ‌عوض‌کردنش در لحظه است که این‌گونه دوستش می‌دارم.[…][۱] […] موضوع، خود عکاسی است همان‌گونه که چیزها خود عکس هستند. «من» هم تکه‌ای […]
مسعود اسکندری ؛ عکاس مهاجر
مسعود اسکندری خویی متولد ۲۳ آذر ۱۳۴۰ دانش آموخته عکاسی از دانشگاه هنر . فوق لیسانس عکاسی از دانشگاه هنرتهران و مستند نگاری از دانشگاه Ryerson کانادا (Master of Fine Arts in Documentary Media) . تدریس در گالری هنر همیلتون و دستیار خانم Pearl Van Geest هنرمند و مدرس نقاش کانادایی .
زن/گُل بَس! نگاهی به “شورانگیز” رویا نجف‌آبادی در گالری دارگون
زن/گُل بَس! نگاهی به “شورانگیز” رویا نجف‌آبادی در گالری دارگون نگاهی به “شورانگیز”؛ نمایشگاه نقاشی‌های رویا نجف‌آبادی در گالری “دارگون” سایت تندیس به قلم سحرافتخارزاده یک کلیشه تا کجا ظرفیت بازیابی دارد! یک تصویر تکراری چگونه می‌تواند برانگیزنده احساسی تجربه نشده در مخاطب باشد یا امکان خوانشی متفاوت را فراهم آورد! رویا نجف‌آبادی در نقاشی‌های کلاژمحور خود در گالری دارگون کلیشه آشنای زن، گل و هندسه معماری ایرانی-اسلامی را دستمایه خلق آثار خود قرار داده. این هنرمند در بیانیه آنچه […]
هنرمند/منتقد؛ هم این و هم آن
هنرمند/منتقد | اثر چیست؟ معنای احتمالی آن چیست؟ به چه درد می‌خورد؟ در این روزهایی که عکس و عکاسی از من گریخته‌است یا من از آن فرار کرده‌ام چه چیز می‌تواند برایم بامعناتر/بی‌معناتر از دبیری بخش عکاسی یک مجلۀ هنری باشد. رنگ این روزها رنگ همه‌چیز را عوض کرده است. عکس برایم رنگ‌باخته‌است و می‌دانم به سبب همین رنگ‌عوض‌کردنش در لحظه است که این‌گونه دوستش می‌دارم.[…][۱] […] موضوع، خود عکاسی است همان‌گونه که چیزها خود عکس هستند. «من» هم تکه‌ای […]
مسعود اسکندری ؛ عکاس مهاجر
مسعود اسکندری خویی متولد ۲۳ آذر ۱۳۴۰ دانش آموخته عکاسی از دانشگاه هنر . فوق لیسانس عکاسی از دانشگاه هنرتهران و مستند نگاری از دانشگاه Ryerson کانادا (Master of Fine Arts in Documentary Media) . تدریس در گالری هنر همیلتون و دستیار خانم Pearl Van Geest هنرمند و مدرس نقاش کانادایی .
آپوپتوسیس زهرا قیاسی در گالری ثالث | بیان غیرشخصی در هنر
آپوپتوسیس زهرا قیاسی در گالری ثالث | بیان غیرشخصی در هنر سایت تندیس به قلم سحر افتخارزاده زهرا قیاسی نقاش و مترجم حوزه تجسمی در دومین نمایش انفرادی آثار خود نُه تابلوی بزرگ و یک تابلوی کوچک با تکنیک رنگ روغنی روی بوم را به نمایش گذاشته. کلمه “آپوپتوسیس” ریشه یونانی دارد و به معنای “فروریختن” است اما در بیولوژی به معنای مرگ طبیعی سلول در روند رشد موجود چندسلولی است. قیاسی در برخی آثار مجموعه بالقوگی حضور تهدید‌آمیز و […]
هنرمند/منتقد؛ هم این و هم آن
هنرمند/منتقد | اثر چیست؟ معنای احتمالی آن چیست؟ به چه درد می‌خورد؟ در این روزهایی که عکس و عکاسی از من گریخته‌است یا من از آن فرار کرده‌ام چه چیز می‌تواند برایم بامعناتر/بی‌معناتر از دبیری بخش عکاسی یک مجلۀ هنری باشد. رنگ این روزها رنگ همه‌چیز را عوض کرده است. عکس برایم رنگ‌باخته‌است و می‌دانم به سبب همین رنگ‌عوض‌کردنش در لحظه است که این‌گونه دوستش می‌دارم.[…][۱] […] موضوع، خود عکاسی است همان‌گونه که چیزها خود عکس هستند. «من» هم تکه‌ای […]
مسعود اسکندری ؛ عکاس مهاجر
مسعود اسکندری خویی متولد ۲۳ آذر ۱۳۴۰ دانش آموخته عکاسی از دانشگاه هنر . فوق لیسانس عکاسی از دانشگاه هنرتهران و مستند نگاری از دانشگاه Ryerson کانادا (Master of Fine Arts in Documentary Media) . تدریس در گالری هنر همیلتون و دستیار خانم Pearl Van Geest هنرمند و مدرس نقاش کانادایی .
هنر معاصر استانبول در گالری آرتر ARTER | قسمت دوم
هنر معاصر استانبول در گالری آرتر ARTER | قسمت دوم نگاهی به نمایشگاه انفرادی آثار ویدئوآرت Ali Mahmut Demirel با عنوان “جزیره” سایت تندیس به قلم سحر افتخارزاده طبقه دوم گالری آرتر استانبول به مدت چهار ماه به نمایش انفرادی آثار ویدئوآرت علی‌محمود دِمیرل اختصاص یافته. این هنرمندِ ساکن برلین، متولد ۱۹۷۲ و درس‌خوانده مهندسی هسته‌ای و معماری است. او در زمینه موزیک-ویدئو، طراحی صحنه، اجراهای تجسمی زنده و ویدئوی تجربی فعال است. اولین انفرادی دمیرل در استانبول با عنوان “جزیره”، ویدئوی […]
هنرمند/منتقد؛ هم این و هم آن
هنرمند/منتقد | اثر چیست؟ معنای احتمالی آن چیست؟ به چه درد می‌خورد؟ در این روزهایی که عکس و عکاسی از من گریخته‌است یا من از آن فرار کرده‌ام چه چیز می‌تواند برایم بامعناتر/بی‌معناتر از دبیری بخش عکاسی یک مجلۀ هنری باشد. رنگ این روزها رنگ همه‌چیز را عوض کرده است. عکس برایم رنگ‌باخته‌است و می‌دانم به سبب همین رنگ‌عوض‌کردنش در لحظه است که این‌گونه دوستش می‌دارم.[…][۱] […] موضوع، خود عکاسی است همان‌گونه که چیزها خود عکس هستند. «من» هم تکه‌ای […]
مسعود اسکندری ؛ عکاس مهاجر
مسعود اسکندری خویی متولد ۲۳ آذر ۱۳۴۰ دانش آموخته عکاسی از دانشگاه هنر . فوق لیسانس عکاسی از دانشگاه هنرتهران و مستند نگاری از دانشگاه Ryerson کانادا (Master of Fine Arts in Documentary Media) . تدریس در گالری هنر همیلتون و دستیار خانم Pearl Van Geest هنرمند و مدرس نقاش کانادایی .
هنر معاصر استانبول نگاهی به نمایشگاه “خانه خالی” در گالری آرتر
هنر معاصر استانبول در گالری آرتر ARTER نگاهی به نمایشگاه “خانه خالی” Space for Art” آثار جان آیتکین Can Aytekin سایت تندیس به قلم سحر افتخارزاده گالری آرتر در انتهای خیابان استقلال استانبول با هدف ایجاد بستری پایدار برای تولید و نمایش هنر معاصر در سال ۲۰۱۰ آغاز به کار کرده و نمایشگاه‌های متعدد انفرادی و گروهی با رویکرد معاصر برگزار کرده است. موسس این گالری بنیاد آموزشی-فرهنگی غیردولتی و غیرانتفاعی Vehbi Koc است. این بنیاد توسط کار آفرین ترک وهبی […]
هنرمند/منتقد؛ هم این و هم آن
هنرمند/منتقد | اثر چیست؟ معنای احتمالی آن چیست؟ به چه درد می‌خورد؟ در این روزهایی که عکس و عکاسی از من گریخته‌است یا من از آن فرار کرده‌ام چه چیز می‌تواند برایم بامعناتر/بی‌معناتر از دبیری بخش عکاسی یک مجلۀ هنری باشد. رنگ این روزها رنگ همه‌چیز را عوض کرده است. عکس برایم رنگ‌باخته‌است و می‌دانم به سبب همین رنگ‌عوض‌کردنش در لحظه است که این‌گونه دوستش می‌دارم.[…][۱] […] موضوع، خود عکاسی است همان‌گونه که چیزها خود عکس هستند. «من» هم تکه‌ای […]
مسعود اسکندری ؛ عکاس مهاجر
مسعود اسکندری خویی متولد ۲۳ آذر ۱۳۴۰ دانش آموخته عکاسی از دانشگاه هنر . فوق لیسانس عکاسی از دانشگاه هنرتهران و مستند نگاری از دانشگاه Ryerson کانادا (Master of Fine Arts in Documentary Media) . تدریس در گالری هنر همیلتون و دستیار خانم Pearl Van Geest هنرمند و مدرس نقاش کانادایی .
پرونده نقد نمایشگاه‌های سال ۹۶ به قلم سحر افتخارزاده
پرونده نقد نمایشگاه‌های سال ۹۶ به قلم سحر افتخارزاده در این پرونده مروری داریم بر نقد نمایشگاه‌هایی که سحر افتخارزاده در سال ۹۶ نگاشته است که مشتمل بر ۲۱ نقد است که در حوزه های متفاوتی کار شده است. لیست زیر به لحاظ زمانی از نقدهای اخیر سحر افتخارزاده آغاز می‌شود که در سال گذشته توسط او انتخاب شده است:
