“انجمن صنفیِ گالری‌دارها” محلی برای بحث و تصمیم‌گیری‌های حساس
گفتگوی سایت تندیس: رضا یاسینی با رزیتا شرف جهان مدیر گالری طراحان آزاد
در ادامه‌ی سلسله گفتگوهای وب‌سایتِ تندیس، درباره‌ی تشکیلِ «انجمن صنفی گالری‌داران ایران» که اول‌بار در نشستی با حضورِ هادی مظفری؛ رئیس جدید دفتر هنرهای تجسمی و تعدادی از گالری‌دارهای تهران و شهرستان‌ها در موزه‌ی هنرهای معاصر تهران عنوان شد، این بار به سراغِ رزیتا شرف‌جهان – مدیر گالری طراحان آزاد- رفتیم و با این گالری‌دارِ باسابقه درخصوصِ امکان‌هایی که انجمن صنفی می‌تواند برای گالری‌دارها به وجود آورد، گفتگویی داشتیم که در ادامه می‌خوانید.
چرا در سالیان گذشته، تلاش‌ِ بعضی گالری‌دارها برای تشکیل انجمن صنفی به ثمر ننشست؟
اقلاً بیش از ۲۰ سال است که صحبت بر سر تشکیل انجمن صنفی گالری‌دارهاست. در هر مقطعی یک‌سری موانع وجود داشت. زمانی می‌گفتند برای تشکیل انجمن صنفی، باید گالری‌ها زیرمجموعه‌ی صنایع دستی شوند؛ که خب هیچ‌کس قبول نمی‌کرد و اصلاً دلیلی برای این کار وجود نداشت که ما زیرمجموعه‌ی یک اتحادیه‌ی دیگر شویم. کمی بعد باز قانون عوض شد و عنوان کردند که باید ۳۵۰ واحد صنفی وجود داشته باشد تا انجمن تشکیل شود که در آن مقطع، این تعداد گالری وجود نداشت و چه بسا این قوانین هم باز در طول ایّام تغییر کرده‌اند. بعدتر وقتی تلاش‌ها بی‌نتیجه ماند، تعدادی از گالری‌ها اتحادیه‌ی کوچکی به نامِ «تعاونی گالری‌داران» تأسیس کردند.
انجمن صنفی گالری‌دارها چه کارکردی دارد؟
وجودِ چنین انجمنی یک ضرورت است. گالری هم مثل هر فعالیت اقتصادیِ دیگری، یک صنف است و فعالان آن، باید بتوانند در ارتباط و تعامل با یکدیگر باشند تا در مواقع حساس، تصمیم‌گیری درستی داشته باشند. منتهی این صنفی است که هنوز بسیاری از موارد آن روشن نیست و به همین دلیل به غیر از سه، چهار نفری که از ابتدا برای تشکیل این انجمن کفش آهنی به پا کرده‌اند، بقیه چندان رغبتی از خود نشان نداده‌اند. نمی‌خواهم از کلمه‌ی بلبشو استفاده کنم، اما هر کسی برای خودش یک سازی می‌زند. باید تلاش کنیم که اسلوب مشخصی پیدا کنیم تا همکاری‌ها بهتر تعریف شوند. چون این تلاش‌ها، همگانی و یک‌پارچه نیست باید با یک سیستم مشخص، روش واحدی در پیش گرفت. گاهاً قوانینی از سویِ وزارت ارشاد به ما ابلاغ می‌شود که باید بتوانیم با هم‌فکری آن‌ها را مورد بازبینی قرار دهیم، تصمیم‌گیری درستی داشته باشیم و نسبت به آن‌ها واکنش خوبی نشان دهیم. هم‌چنین ممکن است مسئله‌ی مجوز هم در کنار این موارد، قرار بگیرد ولی مسئله بیشتر بر سر این است که حداقل چه استانداردی را می‌توانیم حفظ کنیم که برای همه‌ی گالری‌ها قابلِ قبول باشد و سطح‌ِ کیفی‌شان نیز در حد مشخصی حفظ شود. من شخصاً به حرکت‌های جمعی اعتقاد دارم و فکر می‌کنم تشکیل چنین انجمنی هم می‌تواند به ما به عنوان گالریدار کمک کند و هم رضایتِ مخاطبان ما را به همراه داشته باشد. و خب متأسفانه تاکنون فاقد چنین انجمنی بوده‌ایم.
آیا گالری‌ها به عنوان یک صنف، از سویِ نهادها یا افراد خاصی تهدید می‌شوند و آیا تشکیلِ انجمن قادر است آن‌ها را در برابرِ این تهدیدها یک‌پارچه کند؟
تهدید به معنای معمولش خیر؛ ولی فرض کنید رئیس دفتر تجسمی وزرات ارشاد عوض می‌شود و رئیس جدید به عنوان مثال دستور می‌دهد که آثارِ تمام نمایشگاه‌هایی که برگزار می‌شود باید با تأیید ارشاد باشد. به فرضِ محال، اگر چنین قانونی ابلاغ شود ما می‌خواهیم درباره‌اش بحث کنیم. خود ما به عنوان گالریدار، قائل به یک شعور و حقِ انتخاب هستیم. یا اینکه گالری‌ها مشمولِ مالیات نیستند، ولی چند تا از گالری‌ها از جمله گالری ما، به دفعات درگیرِ اداره‌ی مالیات بوده‌ایم. ما قادر نیستیم به این اداره بفهمانیم که گالری‌ها معاف از مالیات هستند و گرفتنِ مالیات از گالری، خلافِ نصِّ صریحِ قانون است. این اداره، یکبار ۵۰ میلیون تومان از ما مالیات گرفت و باز هم قصد دارد، ۵۰ میلیونِ دیگر به عنوان جریمه از ما اخذ کند و ما صدایمان به هیچ کجا نمی‌رسد. اگر یک اتحادیه داشتیم شاید می‌توانستیم کاری از پیش ببریم. یا مثلاً نمایشگاه‌هایی که به خارج از کشور می‌روند ممکن است دچار اشکال شوند و باز کمبود انجمن در این مورد نیز احساس می‌شود تا اعضا بتوانند از هم‌صنف‌‌های خود دفاع کنند.
آیا انجمن صنفی باید تعرفه‌بندی‌های مشخصی را سازمان‌دهی کند؟
نمی‌دانم دقیقاً منظور از تعرفه چیست؛ ولی الان بسیاری از گالری‌ها دیوار اجاره می‌دهند و این امر، هم غیر قانونی و هم دونِ شأن یک گالری است. خب گالری‌هایی به هر دلیل چنین کاری را انجام می‌دهند ولی باید جلوی چنین کارهایی گرفته شود، و همه‌ی گالری‌ها از تعرفه‌های ثابتی پیروی کنند. اگر گالری تنها محل را در اختیار هنرمند قرار می‌دهد طبق عُرف، باید ۳۰ درصد از فروش را بردارد، ولی اگر کاتالوگ چاپ می‌کند، آثار را قاب می‌کند یا هزینه‌ی حمل و نقل را متقبل می‌شود، باید طبق قرارداد، درصد بیشتری بگیرد. و خب این‌ها همه باید مدون شود. وزارت ارشاد سیستمِ نور و اطفای حریقِ گالری‌ها را کنترل می‌کند ولی می‌شود با تأسیس انجمن صنفی، استاندارها را ارتقا داد و به روزرسانی کرد. هم‌چنینِ شاید با تشکیل انجمن صنفی، پشتِ پرده‌یِ بعضی گالری‌های بزرگ که با پول‌های گزافی که منابع مالیش هم مشخص نیست قابل پیگیری باشد.
گفتگوهای دیگر در همین زمینه را اینجا دنبال کنید:
- هنرمند/منتقد؛ هم این و هم آن
- مسعود اسکندری ؛ عکاس مهاجر
- انجمن صنفی خطوط مشترک را ترسیم می‌کند/ کمک به مستندسازی آثار هنری
- هنرمند/منتقد؛ هم این و هم آن
- مسعود اسکندری ؛ عکاس مهاجر
- نادر سیحون از کمبود کارشناس و مشاور هنری در گالری‌ها می‌گوید
