«تودگی» در کشاکش زیست معاصر انسان
یادداشتی بر آثار حمیده حجار در گالری نگر
سایت تندیس به قلم سارا اوسطی
منتشر شده در روزنامه اعتماد ۱۲ آبان
حمیده حجار، متولد ۱۳۵۷ و تحصیل کرده در رشته ی گرافیک، عضو انجمن نقاشان ایران هنرمندی است که پس از سال ها فعالیت در زمینه ی نقاشی و برگزاری نمایشگاه های انفرادی و گروهی مختلف، اکنون آثارش را تحت عنوان “تودگی” در گالری نگر به نمایش گذاشت.
این آثار، در دسته‌ی فیگوراتیوها قرار می گیرند. فیگورهایی شَبح مانند و بی‌شکل که به صورت ایستاده، نشسته و گاه خوابیده و روی هم افتاده دیده می‌شوند. در برخی از تابلوها، توده‌های پرسوناژ به صورت کلی واحد و در برخی جدا جدا قابل رویت هستند. فضای کلی آثار، فضایی خواب آلوده و خیال انگیز است. انسان‌هایی بلاتکلیف و مستاصل که در محیطی وهم ناک گیر افتاده و محکوم به زندگی هستند.
رنگ‌ها عموما به صورت خاکستری‌های رنگی ملایم و در جاهایی به صورت نورهای شدید دیده می شوند. فرم ها گاه در هم تنیده و گاه جدا از هم، و گاهی نیز به صورت دو توده در مقابل هم قرار گرفته اند. فضاسازی ها معمولا به شکل دیوارهایی هستند گوشه دار و صلب، و در بعضی، فضاهایی سنگین و حتی سقف هایی کوتاه.
در تعدادی از این آثار شاهد بازتاب آدمک ها در زیر پایشان هستیم و در برخی دیگر سایه هایی تیره رنگ.
هنرمند در این مجموعه، توده هایی انسانی را به تصویر کشیده که گاه ترسان، گاه بیخیال و بی شکل و گاه بهت زده می نمایند. انسان های عجیب الفرمی که در فضاهایی نامعلوم گیر افتاده و دچار حیرت و وحشت شده اند. کلونی های انسانی که در هم لولیده و پیچیده اند. گویی در هر اثر، فیگورها به یک سمت متوجه شده باشند و به دنبال چیزی می گردند.
توده های انسانی حمیده حجار، به نوعی زندگی انسان امروز را به تصویر می کشند که در کشاکش رنج روزمره، به دنبال رهایی و نجات بخشی می گردند تا گوشه ای از این حجم سنگین را از دوششان بردارد. این آثار با رویکردی انتقادی، زندگی های امروزی را به معرض نمایش می گذارد که توده هایی از جنس انسان، گویی معلق و وامانده به دنبال روزنه ای از امید، در فضایی شبیه به نا کجا آباد، رها شده اند. حکایت زندگی ما و این کره ی خاکی…
با دقت بیشتر در این آثار، می توان مصداق هایی در دنیای تاریخ هنر برای آنها یافت. مصداق هایی که ممکن است در ناخود اگاه هنرمند تاثیر گذاشته باشند. به عنوان مثال اگر به برخی از مجسمه های رودن بنگریم، در میابیم که اشکال او به جای آنکه صاف باشند، تعمداً ناصاف و مواجند، رودن با این کار، بیننده را هم‌زمان با فرمی آشنا و ناآشنا روبرو می‌کند. در آثار حمیده حجار نیز ما به فرم هایی بر می خوریم که در عین انسان بودن، گویی موجوداتی خیالی و کج و معوج هستند. از این دست موجودات البته در قالب مجسمه، در آثار جاکومتی نیز دیده می شود. مجسمه های جاکومتی موجوداتی انسان نما با اندام هایی دراز و باریک هستند که در بعضی از آثار حمیده حجار مشابهشان دیده می شود. انسان نماهای غریبی که به صورت تک و یا گروهی در جایی که مشخص نیست کجاست قرار گرفته و بلاتکلیف اند. این آثار، جریانی از اندیشه ها، احساسات و تاثرات را با خود به همراه دارند. پیکرهایی که گویی زندانی حقیقت شده اند و تا ابد نیز همانجا خواهند ماند.
در بخشی از بیانیه ی این نمایشگاه آمده:
“حمیده حجار در مجموعه اخیر خود با نوعی افراط گرایی در استمرار بخشی به این توده بی شکل انسانی، موقعیت ها و کیفیت کلی زیست انسان را به تصویر میکشد. تودگی حاکی از مستحیل شدن فرد در کلونی است و انگار در حالت موضع بی اختیاری گاه می ترسند و گاه می رقصند و شاید دچار حالتهای متعددی هستند. اما آنچه پندار اساسی هنرمند از خود تا تودگی را می پیماید بی ارادگی و استیصال است، و نمایش یک تمنای درونی برای تصمیمی بزرگ. حال نقاش این واماندگی و استحاله را چرخی معیوب، در فضاهایی معیوب تر می یابد و در کشاکش درون گرایانه آنرا به تصویر میکشد.”
شایان ذکر است مجموعه «تودگی» حمیده حجار نتیجه چندین ماه کار پیوسته در دوره‌ی پیشبرد و ارائه آموزشگاه سکو زیر نظر عیسی جباری و زروان روح‌بخشان است و هنربانی این نمایشگاه را عیسی جباری به عهده داشته‌است.
نقد نمایشگاه‌های دیگر را اینجا دنبال کنید.
