معرفی کتاب الفبای هنر امروز | هنر از نگاه کیوریتور

نوشته ینس هوفمن | ترجمه افرا صفا | نشر نظر

آوام مگ: سمیرا حسینی کهنموئی

معرفی کتاب الفبای هنر امروز هنر از نگاه کیوریتور

«امرکیوریتوریال» و واژه‌ی «کیوریتور» به صورت گسترده‌ای در جامعه هنری امروز کشور مطرح می‌شود. استفاده از این مفهوم به عنوان «حرفه‌ای شاخص» و جدید در حوزه تجسمی ایران، قرار گرفته است. در هنر معاصر امروزِ ما؛ شاید روشنترین تعریفی که برای کیوریتور بیان میشود؛ مجموعه‌ای از مدیریت‌ها در فرآیند نمایشگاه‌های انفرادی، گروهی و «سیری پژوهشی» در راستای ارائه آثار هنرمند است. کیوریتور تلاش دارد تا در درک ایده‌ی هنرمند رویکردی خاص را سازماندهی کند. او این طی مسیر را، همراه با دانش هنر معاصر و نگرشی «ساختارمند» در ارائه‌ی آثار، مدیریت خواهد کرد.

افرا صفا متولد ۱۳۷۰ تهران، نقاش و مجسمه‌ساز، تحصیلات دانشگاهی خود را در رشته‌ی مترجمی زبان انگلیسی به پایان رساند است. او اکنون به عنوان هنرمند تجسمی و پژوهشگر عرصه‌ی کیوریتوریال فعالیت می‌کند. این مترجم تلاش کرده است، کتابی متفاوت از امر کیورتوریال در دسترس اهل فن قرار دهد. این کتاب با عنوان «الفبای هنر امروز» «Curating A to Z» به نویسندگی «ینس هوفمن» «Jens Hoffman» که یکی از کیوریتورهای برجسته‌ی معاصر است منتشر شده است. او سابقه‌ی کار در مراکز هنری و موزه‌ای مهمی در کشورهای گوناگون از جمله «مرکز هنرهای معاصر لندن» و موزه هنرهای معاصر شهر «دیترویت» دارد. کتاب هوفمن تلاشی برای بیان جهان هنر معاصر و مفاهیم متغیر که کیوریتور را به عنوان حرفه‌ای مهم؛ در پیشبرد هنر معاصر نقشی حیاتی می‌داند و سعی به بازنمود درست آن دارد. مخاطب ایرانی این منبع؛ از نگاه یک کیوریتور و متخصص هنر معاصر در درک «امر کیوریتوریال» میتواند اطلاعات سودمندی برای مطالعه در اختیار داشته باشد. این کتاب در بیست و شش سرفصل مجزا اما پیوسته و هم راستا، تلاش به ارائه‌ی مطالب مفید برای درک درست حرفه‌ی کیوریتورینگ و پیشبرد نقش آن دارد.

گروهی جدید از مهارت‌ها؛ جایگزین مهارت‌های سنتی شده‌اند و توانایی طرح پیشنهادهای نوین و داشتن خلاقیت، در نمایش آثار ساخته‌ی هنرمند را مهم خواهند شمرد. نویسنده در این کتاب هدف از نمایش آثار هنری را نه دوری جستن از رویدادی چشمگیر دانسته است، نه برهم زدن آن و نه حتی پذیرفتن آن. در واقع از رویکرد او برگزاری نمایشگاه باید کوششی باشد برای به وجود آوردن تجربه‌هایی نوین که خود آفریننده‌ی یک زبان دیداری تازه و ارتباط‌هایی نو باشد.

یکی از شاخصه‌های مهم بیان شده در منبع «هنر از نگاه کیوریتور» شرحی است بر میل به شیفگی، که از آن روی میتوان امر «دیدن» را نه تنها بخش کوچکی از آنچه ذهن به آن مشغول است دانست، بلکه این تماشا و شیفتگی نوعی دستاوردی از امر کیوریتوریال دانست. این موفقیت از نگاه نویسنده وامدارِ دلبستگی مردم به تماشای گرایش‌های ناخودآگاه دیگری و میزان اندازه دلبستگی و شیفتگی جلب مخاطب است. با مطالعه موازی فصول بعدی کتاب، ینس هوفمن در جایگاه یک کیوریتور، رویکرد «دنباله‌روی اندیشه‌ای معمولی» در مورد نمایش آثار را شرح میدهد و بر همان ویژگی‌هایی از آثار، که بارها پیش از این دیده شده‌اند متمرکز می‌شود. شاید فکر بدی نباشد که میزانی که بیننده میتواند دور آن بچرخد را محدود کنیم تا عمق اثر را از دید پنهان کند. در این نقطه‌ی اتصال مهم است که، با مطالعه ادامه‌ی کتاب به ارزیابی فرآورده‌ها و میزان کیفیت معیارها در هنر معاصر و پردازش‌های کیوریتورینگ مواجه میشویم. با گسترده شدن حرفه‌ی کیوریتورینگ و دور شدن آن از تعریف بسیار ساده تنها به عنوان نمایش آثار هنرمند، متغیرهای مسئله نیز بیشتر و ارزیابی دشوارتر خواهد شد. هوفمن معتقد است، رشته‌ای که هیچ معیاری برای سنجش کیفیت نداشته باشد، نمیتواند پیشرفت کند و به بیان مرزهای آن میپردازد.

کتاب با بیان جایگاه نمایشگاه انفرادی برخلاف «رتروسپکتیو» آن را محور مهمی در رابطه بی واسطه با هسته‌ی مرکزی (هنرمند) و جهانبینی او به شکل یک کلیت به هم پیوسته میداند. با این تحلیل هوفمن مسئولیت کیوریتور را در چهارچوبی متفاوت شرح میدهد. او باز امر «دیدن» را در ادامه محور موضوع قرار میدهد. کتاب حاضر کیوریتور و بیننده را به مانند قدرتی دیگر از مفهوم «تماشا» با هم روبهرو می‌سازد. این کاربرد از زبان کیوریتوری مانند هوفمن، سهل انگارانه و محاوره‌ای به نظر برسد، اما شاهدی است بر تبعیضی پنهان و آن دیداری بودن جهان هنر است. همانطور هوفمن در بخشی به شرح متهم کردن کیوریتور به خودشیفتگی، پرده از بدگمانی افراد نسبت به نقش گسترش یافته‌ی این حرفه برمیدارد و نشان میدهد که عده‌ای نمیخواهند کیوریتور را به عنوان حرفه‌ای آفریننده و پربار بپذیرند.

نویسنده در ادامه مطلب برای خلاص شدن «هنر مفهومی» از محدودیتهای فضای گالری و موزه را با سرفصلی به نام «زیراکس» که یک نام تجاری است پیش میبرد. او مفهوم فصل زیراکس را برای شناخت «اثر هنری در عصر باز تولید مکانیکی» یکی از نخستین و ارزانترین راه‌هایی میداند که هنرمندان وکیوریتورها برای ارائه‌ی اندیشه‌های خود به دیگران به کار میبرند. او سعی به بیان جایگاه نسل جوان به عنوان کنشگری گسترده که امروز به عنوان «فرهنگ نسل جوان» و تعریف فرهنگ همه‌ی افرادی میداند که بخشی از تار و پود جامعه و فرهنگ دیداری محسوب می‌شوند. هوفمن جایگاه حساس آنها را بازگو کرده و دگرگونی جهان هنر و هنرمندان را پیرو دگرگون‌سازی «نسل جوان» میداند.

با مطالعه‌ی این کتاب به هیچ عنوان نباید دچار خوانشی اشتباه از منبع، در راستای آموزش مفاهیم هنری و یا کیورتورینگ شد، بلکه این منبع سعی بر آن دارد تا درک صحیحی از امر کیوریتوریال در ارتقاء جایگاه این حرفه برای پیشبرد هنر معاصر و بسترهای مناسب این امر داشته باشد.

معرفی کتاب های دیگر را اینجا دنبال کنید:

هنرمند/منتقد؛ هم این و هم آن

Posted: 15 مرداد ۰۳

هنرمند/منتقد | اثر چیست؟ معنای احتمالی آن چیست؟ به چه درد می‌خورد؟ در این روزهایی که عکس و عکاسی از من گریخته‌است یا من از آن فرار کرده‌ام چه چیز می‌تواند برایم بامعناتر/بی‌معناتر از دبیری بخش عکاسی یک مجلۀ هنری باشد. رنگ این روزها رنگ همه‌چیز را عوض کرده است. عکس برایم رنگ‌باخته‌است و می‌دانم به سبب همین رنگ‌عوض‌کردنش در لحظه است که این‌گونه دوستش می‌دارم.[…][۱] […] موضوع، خود عکاسی است همان‌گونه که چیزها خود عکس هستند. «من» هم تکه‌ای […]

۲ comments

مسعود اسکندری ؛ عکاس مهاجر

Posted: 27 اسفند ۰۱

مسعود اسکندری خویی متولد ۲۳ آذر ۱۳۴۰ دانش آموخته عکاسی از دانشگاه هنر . فوق لیسانس عکاسی از دانشگاه هنرتهران و مستند نگاری از دانشگاه Ryerson کانادا (Master of Fine Arts in Documentary Media) . تدریس در گالری هنر همیلتون و دستیار خانم Pearl Van Geest هنرمند و مدرس نقاش کانادایی .

معرفی کتاب الفبای هنر امروز | هنر از نگاه کیوریتور

معرفی کتاب الفبای هنر امروز | هنر از نگاه کیوریتور

نوشته ینس هوفمن | ترجمه افرا صفا | نشر نظر

آوام مگ: سمیرا حسینی کهنموئی

دیدگاهتان را بنویسید لغو پاسخ