درخشش پیشگام «سقاخانه» پس از درگذشتش در حراج تهران
گزارشی درباره استقبال از آثار صادق تبریزی در یازدهمین حراج تهران
آوام مگ: به قلم پرویز براتی
دو فیگور، سوار بر مرکبی راهوار، با صلابتی ستودنی در میانه تصویر ایستاده بودند.چکش حسین پاکدل که بالا رفت و روی پیشخوان حراج فرود آمد،فقط رقم ۴۴۰ میلیونی برای تابلویی از زنده یاد صادق تبریزی ثبت نشد؛مهم‌تر، تمدید یاد و نام پیشگام مکتب سقاخانه بود در دل های حاضران سالن «حراج تهران» که به معرفی هنر کلاسیک و مدرن ایران اختصاص داشت. یازدهمین حراج تهران در حالی شامگاه جمعه ۱۴ تیر با عرضه ۷۹ اثر در هتل پارسیان آزادی تهران برگزار شد که آثار صادق تبریزی پیشگام مکتب سقاخانه در دومین سال فقدان این هنرمند ،خوش درخشیدند .
در این حراج دو اثر بدون عنوان از صادق تبریزی ارائه شده بود که به رقم های ۴۴۰ و ۲۲۰ میلیون تومان به فروش رفت؛ این در حالی است که آثار این هنرمند در بازار محدود است و آثار او تنها بعد از دو دوره حضور در حراج تهران به چنین قیمتی رسیده است. می توان گفت تبریزی اعجاب این دوره از حراج تهران بود؛ هنرمندی که البته سابقه ۱۲ دوره حضور در حراج های ساتبیز،کریستیز و بونامز را هم دارد.
طبق اطلاعات موجود،آثار بزرگ تبریزی در بازار محدود است و به همین خاطر این دسته آثار خواهان بیشتری دارد؛ چرا که بیشتر آثار این هنرمند در ابعاد کوچک هستند لذا می توان گفت این درایت مسوولان حراج تهران بود که این کارها را کشف کرده و در این دوره از حراج به معرض فروش گذاشتند. فروش آثار تبریزی در این دوره نسبت به میانگین دومین دوره ای که شرکت کرده عالی بوده و این نشان می دهد این آثار خواستار زیادی دارد.
اثر اول با تکنیک اکریلیک روی بوم در ابعاد ۱۲۰×۹۶ سانتیمتر خلق شده و رقم ۳۰۰ تا ۴۰۰ میلیون تومان به عنوان برآورد اولیه برای آن در نظر گرفته شده بود که در پایان ۴۴۰ میلیون تومان چکش خورد. در این نقاشی ، نوشتن کلامی با خط ثلث در هاله خورشیدگون دور سر پیکره‌های انسانی و بخش‌های دیگری از اثر سبب شده اثر از فضای بازنمایی طبیعی فاصله گرفته به نشانه‌های شناخته‌شده جنبش سقاخانه و هنر نوسنت‌گرا نزدیک شود. دومین اثر نیز در سال ۱۳۷۰ با تکنیک ترکیب مواد روی کاغذ چسبانده شده روی بوم در ابعاد ۸۰×۱۰۰ سانتیمتر خلق شده است که نهایتاً با قیمت ۲۲۰ میلیون تومان خریداری شد.این اثر با مضمونی آشنا، لحظه وصل دو دلداده را نمایش می‌دهد. مضمونی که سده‌ها در نگاره‌های نُسخ مصور، نقوش موجود در سفالینه‌های مینایی و زرین‌فام و صفحات کتب چاپ‌سنگی، دستمایه کار هنرمندان ایرانی قرار گرفته بود.
زنده یاد صادق تبریزی پایه‌گذار نقاشیخط در ایران و از پیشگامان مکتب «سقاخانه» زمستان سال ۹۶ در سن ۷۹ سالگی در لندن درگذشت.
صادق تبریزی نخستین بار در سال ۱۳۳۸ نقاشی خط را روی یک پنل سرامیکی کار کرد و به گواه برخی کارشناسان و منتقدان کار این هنرمند روی این پنل سرامیکی، نخستین اثر نقاشی خط است که کلماتش به قصد خوانده شدن نوشته نشده است. تبریزی اوایل دهه ۱۳۴۰ نزد استاد علی اکبر کاوه خوشنویسی را فراگرفت و پس از آن همزمان با رواج مکتب سقاخانه در میان شماری از هنرمندان، به سبک نقاشی- خط روی آورد. او در کنار پرویز تناولی، حسین زنده‌رودی، فرامرز پیلارام، مسعود عربشاهی و منصور قندریز از پیشگامان مکتب سقاخانه است؛ مکتبی که ریشه در مکتب‌های قدیمی و میراث فرهنگی ایران داشت و قرار بود پلی میان سنت و دنیای نو بنا کند.
آخرین نمایشگاه خارجی این هنرمند ایرانی در سال ۱۳۹۱ همزمان با «هفته هنری جهان اسلام» در گالری ۸ لندن برپا شد که بازتاب‌های متفاوتی داشت. تبریزی طی ۵۰ سال لااقل ۳۰ نمایشگاه مهم انفرادی و گروهی برپا کرد. او اول بار سال ۱۳۵۱ آثارش را زیر نگاه غربی‌ها برد. از همان زمان، هنر او تحسین هنرشناسانی چون امانوئل لوتن، میشل تایپه و دیگران را برانگیخت. روزنامه لوموند در شماره ۱۹ آوریل ۱۹۷۲، او را پیشگام نوعی نقاشی غنایی دانست که آثارش نیروی فریبنده قدرتمندی دارد.
تبریزی زندگی پرماجرا و پرفراز و نشیبی داشته، شبیه خطوط سرکش، سحرآمیز و کوبنده نقاشی‌هایش. نمایشگاه خط نگاره‌هایش در بورگز (۱۳۴۹) و گالری سیروس در پاریس (۵۰) که به اهتمام «میشل تاپیه» هنر‌شناس بزرگ برپا شد، سر آغاز شکوفایی هنر او بود. نصرالله افجه‌ای در گفت‌وگویی اعلام کرده است صادق تبریزی نخستین کسی است که هنر نقاشیخط را به شکل امروزی و معاصرش ابداع کرد و برای جامعه به نمایش گذاشت و در بروز و ظهور آن نقشی مهم ایفا کرد.
مطالب مرتبط:
۶ اثر در یازدهمین حراج تهران فروخته نشد!
در همین ارتباط اینجا بخوانید.
کاتالوگ حراج را اینجا دانلود کنید.
