مجسمه به مثابه مجسمه | یادداشتی بر آثار مونا پاد

مجسمه به مثابه مجسمه | یادداشتی بر نمایشگاه مونا پاد در گالری اعتماد

گالری اعتماد

مجله هنرهای تجسمی آوام: به قلم حافظ روحانی

مروری بر آثار مونا پاد ۱۳۹۸ – ۱۳۸۵، نمایشگاه اخیر این هنرمندِ محبوب خریداران آثار هنری در اعتماد، پیش از هر چیز نشان‌دهنده‌ی تغییری در رفتار این مجسمه‌ساز در قیاس با دوره‌های پیشین کار او ست؛ لااقل تعدادی از آثار به نمایش درآمده در طبقه‌ی اول اعتماد را می‌توان نشان‌دهنده‌ی تغییر رویکرد پاد دانست؛ یعنی تمایل او برای میل کردن به سمت آن‌چه هنر معاصر خوانده می‌شود که هم در قالب ساخت تعدادی ربات به نمایش درآمده و هم با به کارگیری اشیاء بازیافته که پیش‌تر هم در یک مجموعه در مکان پیشین اعتماد نمایش داده بود و ترکیب‌شان با شیشه. از آن‌جا که جریان موسوم به هنر معاصر رویکردی جدی به فناوری دارد، نشانه‌های آن را می‌توان در آثار مونا پاد هم دید. با این‌حال برای هنرمندی که لااقل در عرصه‌ی اقتصادی هنر، به موفقیت‌های قابل ملاحظه‌ای رسیده، اجرای دقیق و تمیز آثار و استفاده از مواد کار محدود و آشنای مجسمه‌سازی (برنز و شیشه و آلومینیوم در این مجموعه‌ی اخیر) هم‌چنان مهم است.

طبقه‌ی بالای نماشگاه که شامل آثار پیشین هنرمند و البته یک ویدئوی کوتاه در معرفی او ست، به ما امکان می‌دهد تا کارنامه‌ی کاری او را مرور کنیم؛ تمایلش به تقطیع احجام و تبدیل اشیاء به اشکال موازی که هم نسبتی میان فضاهای پر و خالی برقرار می‌کند و هم این فرصت را در اختیار مجسمه‌ساز می‌گذارد تا بتواند با احجام بازی‌ کرده و از این طریق اشکال چشم‌گیرتری را در فضا خلق کند. کم‌و‌بیش این نسبت میان حجم و فضای خالی را می‌توان در نمونه‌های جدید کار او (کارهای اجرا شده با شیشه و آلومینیوم) نیز دید. به این ترتیب به نظر می‌رسد که مسأله‌ی مونا پاد، نه حجم، سنگینی و حضورش در فضا که نسبت میان فضای پر و خالی است، بر این اساس سنگینی احجام در آثار او حس نمی‌شود و کثرت فضاهای خالی میان احجام و جلای سطح فلز و حال شیشه در آثار متأخر، تماشای آثار او را لذت‌بخش‌ می‌کند. آیا این نسبت میان فضاها را می‌توان به نوشته‌ی تک‌خطی هنرمند که برای این بخش نوشته: «وجود را تنیدگی جسم گرد ماهیت می‌بینم و ماهیت را تنها قطعیت عالم» مربوط کرد؟ مونا پاد در ویدئوی کوتاهی که در نمایشگاه به نمایش گذاشته، به اهمیت محور در آثارش هم اشاره می‌کند و شکل‌گیری جرم حول آن که گویا قرار است مابه‌ازای همان نوشته‌ی یک‌خطی باشد. اما علاوه بر این‌ها، خود این گفته‌ی هنرمند اشاره‌ای به ماهیت مجسمه هم هست و انگار که تنیدن جسم دور محور (ماهیت) را به عنوان تعریفی از مجسمه‌‌سازی هم در نظر می‌گیرد. اما آیا می‌توان رد این تعریف را در آثار دید؟

سخت بتوان به این پرسش پاسخ داد؛ اول به این دلیل که بخشی از مجسمه‌های او شامل آثار فیگوراتیو (سر انسان، پیکر حیوانات و شبیه به آن‌ها) می‌شود که تداوم همان سنت مجسمه‌سازی پیکرنگارانه است. و دیگر این‌که در آثار او بیش از آن‌که با جسم به معنای مفهومی مجرد مواجه باشیم، با ماهیت مصنوع مجسمه طرف هستیم، دلیل شاید نوع پرداخت دقیق و خوش‌ساخت آثار باشد که بیننده را بیش‌تر به خود کیفیت بصری مجسمه وصل می‌کند تا به آن‌چه مونا پاد ماهیت خوانده. پس مجسمه‌های او بیش از آن‌که معنی استعاری مورد نظر مجسمه‌ساز را بروز دهند، به خودی خود واجد کیفیت بصری یک مجسمه‌ی خوش‌ساخت هستند که زیبا و چشم‌گیرند و تماشای‌شان لذت‌بخش. از این جنبه سخت بتوان معنی ماهیت را در آثار او جستجو کرد.

در آثار متأخرتر شاید بتوان نشانه‌هایی از نوشته‌های طبقه‌ی بالا را دید؛ بخشی از این آثار بیش از آن‌که تداوم سنت مجسمه‌سازی پیکرنگار باشند، یادآور مجسمه‌سازی مدرنیستی است که بیش‌تر بر مفاهیم استوار است تا بر بازنمایی یک شیء عینی، آن‌چنان که در تعدادی از آثار طبقه‌ی بالا می‌بینیم. پس شاید این پرسش را بتوان بیش‌تر درباره‌ی مجسمه‌های انتزاعی طبقه‌ی پایین گفت.

اما جدا از این گفته‌ها، مونا پاد، بی‌تردید یکی از موفق‌ترین چهره‌های هنر معاصر ایران است که در ساختن مجسمه‌های چشم‌گیر، زیبا و خوش‌ساخت تبحر دارد. بخشی از این کیفیات را می‌توان به دل‌بستگی او نسبت به مجسمه‌سازی مدرنیستی مربوط کرد. با این‌که پرسش‌هایی در باب خود مجسمه‌سازی را می‌توان در مدرنیسم جستجو کرد، اما مونا پاد بیش‌تر از آن‌که در پی به پرسش گرفتن مفاهیم و تغییر مفهوم آن‌ها باشد، در پی به کار گرفتن آموزه‌های مدرنیسم در مجسمه‌سازی است. با این‌حال او که میراث‌دار یک سنت در مجسمه‌سازی مدرنیستی ایران است، به زبان و بیانی کم‌و‌بیش شخصی رسیده که شاید همین کیفیت بخشی از راز موفقیت او باشد.

نقد نمایشگاه‌های قبل به قلم حافظ روحانی را اینجا بخوانید:

هنرمند/منتقد؛ هم این و هم آن

Posted: 15 مرداد ۰۳

هنرمند/منتقد | اثر چیست؟ معنای احتمالی آن چیست؟ به چه درد می‌خورد؟ در این روزهایی که عکس و عکاسی از من گریخته‌است یا من از آن فرار کرده‌ام چه چیز می‌تواند برایم بامعناتر/بی‌معناتر از دبیری بخش عکاسی یک مجلۀ هنری باشد. رنگ این روزها رنگ همه‌چیز را عوض کرده است. عکس برایم رنگ‌باخته‌است و می‌دانم به سبب همین رنگ‌عوض‌کردنش در لحظه است که این‌گونه دوستش می‌دارم.[…][۱] […] موضوع، خود عکاسی است همان‌گونه که چیزها خود عکس هستند. «من» هم تکه‌ای […]

۲ comments

مسعود اسکندری ؛ عکاس مهاجر

Posted: 27 اسفند ۰۱

مسعود اسکندری خویی متولد ۲۳ آذر ۱۳۴۰ دانش آموخته عکاسی از دانشگاه هنر . فوق لیسانس عکاسی از دانشگاه هنرتهران و مستند نگاری از دانشگاه Ryerson کانادا (Master of Fine Arts in Documentary Media) . تدریس در گالری هنر همیلتون و دستیار خانم Pearl Van Geest هنرمند و مدرس نقاش کانادایی .

مجسمه به مثابه مجسمه | یادداشتی بر آثار مونا پاد

مجسمه به مثابه مجسمه | یادداشتی بر نمایشگاه مونا پاد در گالری اعتماد

گالری اعتماد

مجله هنرهای تجسمی آوام: به قلم حافظ روحانی

دیدگاهتان را بنویسید لغو پاسخ