پرونده‌ی هنرمند، تخریب‌گر یا سازنده؟
قسمت سوم: چه کسی خرابکارتر است؟
مجله هنرهای تجسمی آوام: به قلم سارا اوسطی
چرا از بین بردن یا صدمه زدن به یک اثر هنری تنها در صورتی قابل قبول است که یک هنرمند معتبر جهانی این کار را انجام دهد؟!
در سال ۲۰۱۴ نمایشگاهی از آثار هنرمند مشهور معاصر چینی، آی‌وی‌وی[۱] در موزه‌ی هنر میامی[۲] برگزار شد. در بخشی از این نمایشگاه، گلدان‌هایی سفالین و رنگ‌آمیزی شده با رنگ‌های تند روی میزی چیده شده و در پشت آن‌ها، سه عکس سیاه و سفید به چشم می‌خورد.
آن سه قطعه عکسِ نصب شده روی دیوار، راویِ ماجرای بخصوصی هستند. در قطعه‌ی اول، آی‌وی‌وی ایستاده در حالی دیده می‌شود که یک گلدان باستانی یک میلیون دلاری مربوط به سلسله‌ی هان چین[۳] در دست دارد. در عکس دوم هنرمند گلدان ارزشمند را رها کرده و در عکس سوم گلدان در حال تکه تکه شدن است. عصر سلسله‌ی هان در چین با امپراطوری روم در غرب معاصر بود. به عبارت دیگر می‌توان گفت آن گلدان در حدود ۲۰۰۰ سال پیش، در دستان یک صنعتگر چینی ساخته شده بود.
اما آیا ارزش این گلدان به دلیل قدمت آن است؟ خیر، این گلدان یک میلیون دلار می‌ارزد چون چیدمانی از آی‌وی‌وی است. اصلا چه کسی می‌داند که آن گلدان واقعا یک عتیقه بوده است؟!
آیا شکستن گلدان‌های هنری به اینجا ختم می‌شود؟
روز یکشنبه مردی به نام ماکسیمو کامینرو[۴] در حین بازدید از نمایشگاه، ناگهان یکی از گلدان‌های سفالین آی‌وی‌وی را برداشته و محکم به زمین می‌زند. ماکسیمو کامینرو هنرمندی آمریکایی و اهل فلوریداست که به عمد این گلدان را شکسته و به پلیس اعلام کرده است که دلیل این کارِ او اعتراض به برگزار نکردن نمایشگاه آثار هنرمندان بومی در این موزه است. پس از این ماجرا کامینرو به تخریب آثار هنری متهم شد و پرونده‌ای علیه وی به جریان افتاد.
آی‌وی‌وی نیز در واکنش به این اتفاق گفت: من با تخریب آثار هنری توسط هنرمندان دیگر مخالف هستم. پیش‌تر در سال ۲۰۱۱ آی‌وی‌وی به دلیل انتقاد از حکومت و دولت چین مدتی به زندان افتاد و دیگر به وی اجازه‌ی برگزاری نمایشگاه در کشورش را ندادند.
ماکسیمو کامینرو توضیح داد: “من این کار را به خاطر همه‌ی هنرمندان محلی ساکن فلوریدا انجام دادم که هیچ‌گاه آثار آن‌ها در این موزه به نمایش گذاشته نمی‌شود ولی همین موزه برای نمایش آثار هنرمندان خارجی میلیون‌ها دلار هزینه می‌کند.”
وی گفت که تحت تاثیر اثر هنری آی‌وی‌وی که شکستن یک گلدان باستانی را نشان می‌داد تصمیم به این کار گرفته و یکی از کوزه‌های این چیدمان را شکسته است.
آی‌وی‌وی در گفتگو با خبرنگار بی‌بی‌سی گفت که شکستن گلدان توسط وی در این اثر هنری معنای متفاوتی دارد.
او افزود: “آثار هنری که من خلق می‌کنم به موزه‌ها و یا افراد دیگر تعلق ندارند. این گلدان‌ها مال من هستند. من هیچ‌گاه آثار موجود در نمایشگاه‌ها و موزه‌ها را خراب نمی‌کنم. این فرد می‌تواند هر چیز دیگری را که می‌خواهد بشکند ولی نباید اموال متعلق به دیگران را تخریب کند.”
آی‌وی‌وی در ادامه‌ی این مصاحبه افزود که نمی‌تواند در مورد سیاست و تصمیم گیری‌های مدیریت موزه‌ی میامی اظهار نظر کند ولی در هر صورت تصمیمات یک موزه نمی‌تواند توجیهی باشد برای تخریب آثار هنری دیگران.
او گفت: “من هنوز هم امکان برگزار کردن نمایشگاه در چین را ندارم. ولی هیچ‌گاه حتی به ذهنم خطور نمی‌کند که بروم به موزه‌ی شهر پکن و به نشانه‌ی اعتراض اشیاء را تخریب کنم. و اگر این کار را بکنم حتما مجازات خواهم شد.”
آی‌وی‌وی گفت که وی به تخریب آثار هنری خود عادت دارد ولی به دلایلی دیگر.
اما به راستی مقصود آی‌وی‌وی از تخریب گلدان باستانی چیست؟ شاید قصد او، انتقاد به نگاه غربی‌ها نسبت به هنر چینی است که هر اثر هنریِ شرقی را باستانی می‌پندارند. و یا شاید گسیختگی فرهنگ چین باستان از چین مدرن را نشان می‌دهد. ولی بیشتر به نظر می‌رسد که این حرکت دعوت به خشونت و تحریک دیگران است. همانگونه که باعث شد کامینرو تحت تاثیر آن، گلدان آی‌وی‌وی را بشکند.
در سال ۲۰۱۲ یک مجموعه‌دار معروف[۵]، تحت تاثیر این کارِ آی‌وی‌وی، یکی از آثار مجموعه‌ی خود را با شلیک گلوله از بین برد. با این تفاوت که آن اثر، یکی از معروف‌ترین آثار آی‌وی‌وی به نام Coca Cola Urn بود، و از آنجایی که وی صاحب آن اثر بود، آزادانه می‌توانست این کار را انجام دهد.
پس اگر یک هنرمند معتبر جهانی این کار را انجام دهد و یا اگر یک مجموعه‌دار از آثار مجموعه‌اش تخریب کند امری جالب و معنی‌دار است، ولی اینکه فردی در موزه راه برود و شیئی را از بین ببرد وندال[۶] (خرابکاری) است.
پی‌نوشت:
[۱] Ai Weiwei
[۲] Miami art museum
[۳] Han dynasty urn
[۴] Maximo Caminero
[۵] Uli Sigg
[۶] vandal
منابع:
theguardian
publicdelivery
bbc
قسمت بعدی:
قسمت چهارم: کاغذ پاره‌های میلیون دلاری
قسمت‌های قبلی این پرونده را اینجا بخوانید:
ممنون از مطالب مفیدتون
سپاس از توجه شما دوست عزیز.
سلام
ممنون از مطالب جذاب و خواندنی که ارائه میدید
این پرونده برای من که هنرمند نیستم و صرفا به هنر علاقه مند هستم نیز بسیار جذاب و جالب است
امیدوارم موفق باشید
سلام
سپاس از شما دوست عزیز بابت مطالعه‌ی مطالب و ارائه‌ی بازخورد.