من نیز در آرکادیا هستم به هنربانی هوفر حقیقی

نقدی بر نمایشگاه من نیز در آرکادیا هستم | هنربان هوفر حقیقی
گالری باوان
مجله هنرهای تجسمی آوام: به قلم مریم روشن‌فکر

در جستجوی آرکادیای از دست رفته

رابطه انسان با جهان پیرامونش موضوع چالش‌‎های فلسفی عمیقی برای او بوده است. زمان، تاریخ و واقعیت که در بستر مکان جسمیت می‌یابند و انسان که دربرابر همه این مفاهیم گنگ، در دو جایگاه متمایز سوژه و ابژه قرار می‌گیرد، گاه او خالق همه اینهاست و گاه مخلوق.

نگارخانه باوان که به تازگی گشایش یافته و اینک دومین نمایشگاه خود را به تماشا گذاشته است میزبان نمایشگاهی است به هنربانی هوفر حقیقی از ده مجموعه عکس، حقیقی عنوان «من نیز در آرکادیا هستم» را برای این مجموعه برگزیده است که عنوان یکی از تابلوهای پوسن نقاش شهیر فرانسوی است، پوسن در این تابلو تصویری از آرمانشهر ارائه داده است، اما نگاه حقیقی به این نمایشگاه حاصل چالشی است مابین ذهنیت و عینت زندگی انسان و مفهوم آرمانشهر. در واقع او با گردآوری و کنار هم گذاشتن این مجموعه‌ها سعی دارد پاسخی بیابد برای توضیح تناقض واقعیت زیستی و واقعیت آرمانی انسان معاصر که عکس را اختراع کرد به مثابه ابزاری برای ضبط و بازخوانی واقعیت و شاید قرار بود که عکس‌ها همچون نقاشی پوسن سندی باشند بر تحقق آرامانشهر، اما شکاف آنجا رخ نمود که عکس‌ها درست برعکس عمل کردند.

در واقع حقیقی بر این چالش که برخاسته از افتادن فاصله بین معنا و واقعیت است دست می‌گذارد. او مهاجرت معنا به ساحت ذهن و دوری ناگزیر آن از واقعیت را که در عکاسی متجلی می‌شود دستمایه این نمایشگاه قرار داده.

این نمایشگاه اما به زبان ساده‌تر پیرامون دو سوژه اصلی می‌چرخد، ۱ زمان و ۲ مکان و آن‌ها هردو زیر مجموعه تصویر ذهنی انسان از آرامانشهر قرار می‌گیرند که آن نیز ذیل معنای واقعیت مورد بررسی واقع شده و آرمان شهر نماد فروریختن ذهنی انسان یا به عبارتی چالش ذهن انسان با واقعیت است یا آرمان است با واقعیت. در واقع می‌توان گفت این نمایشگاه گردآوریِ مواجهه با زمان و مکان است که توسط این ۱۰ نفر تفسیر شده. در واقع هنربان سعی کرده تصاویری از آرمانشهر را از دریچه ده ذهن مختلف گردآوری کند. در این نمایشگاه مکان، موضوع ظاهر و زمان، موضوع باطن است به طوری که حضور مکان در بیشتر آثار نمایشگاه دیده می‌شود، و زمان در لایه‌های درونی‌تر بروز می‌کند.

نکته اینجاست که کیفیتی دوگانه بر آثار نمایشگاه سایه افکنده، بعضی از آثار دارای عمق بیشتری هستند و بعضی کمتر. آنها که کم‌عمق‌تر هستند تکرار فرم زیبا و قالب یک ژانر عکاسانه پیشینی هستند اما در گروه دیگر سعی بر این است که در آثار خود حضور پیدا کنند یعنی برخاسته از واقعیت ذهنی عکاس و تقابل آن با واقعیت زیستی‌اش باشند درحالیکه در گروه اول ما با بازخوانی صورت یک گونه عکاسی مواجه‌ایم که خارج از کارماده عکس و بستر و متن نظری عکاسی دارای اعتبار نیست به عبارتی ربطی به واقعیت ذهنی و تجربه زیست عکاس ندارد در واقع در این مجموعه‌ها عکاس یک جعبه‌ی توخالی است که تصویری را از جایی گرفته و با عبور از عدسی خود در جایی دیگر بازتاب می‌دهد در حالیکه در گروه دوم در میانه این دو عدسی یعنی عدسی ورودی و خروجی ماشین پیچیده‌ای از هضم و جذب وجود دارد که چیزی را دریافت کرده و چیز دیگری را باز می‌تاباند یعنی واقعیت بیرون را دریافت کرده و تصویر، چیدمان یا عکس را تولید می‌کند. در حالی که در گروه اول ورودی عکس و خروجی نیز عکس است. هرچند حقیقی با نوشته‌ی کوتاهی که بر هر مجموعه نگاشته سعی در تفسیر آن دارد، اما مجموعه‌هایی مانند بدون عنوان اثر البرز کاظمی و عمومی خصوصی اثر سمانه غلامنژاد را به سختی بتوان خارج ازگفتمان نمایشی عکاسی خوانش کرد.

در صورتی که در باقی آثار مخاطب در کنار آنچه به عنوان کارماده و فن افزار عکس ارائه شده نگاهی نیز به درون موقعیت ذهنی عکاس می‌اندازد و مختصات قرارگیری او را نسبت به موضوع زمانی- مکانی آرامنشهر تشخیص می دهد. در واقع گروه دوم درون اندیشه خود را به واسطه عکس بازتاب می‌دهند حال آنکه در گروه اول این خود تصاویر هستند که بار دیگر ارائه شده‌اند و فاصله آنها با یک اندیشه و ذهن انسانی به عکاس قبلی باز می‌گردد.
نکته ای که نباید از کنار آن به سادگی گذشت این است که نمایشگاه حقیقی توسط متون پشتیبانی می‌شود، در ارائه مرتب است و از نظر اندیشه و فکر منسجم و این کار راحتی نیست که شما مجموعه‌های مختلفی را دور هم جمع کنید به نحوی که همه از یک چیز سخن بگویند یا گفتمان موثری را پیرامون یک موضوع شکل دهند، اما باید گفت انتخاب او در این زمینه موفقیت آمیز است، تک تک مجموعه‌های انتخابی سخنان بسیار دیگری را بر می‌انگیزد، همانند آثار چالش برانگیز سیاوش نقشبندی، آثار منسجم و استوار لیلا کیوان که با بیانی مستقیم موضوعی ساده و عمیق مانند خطای ادراکی را توضیح می‌دهند یا مجموعه طنزآمیز و تلخ محمدرضانوربخش که افول روح به امر تنانه را با زهرخندی در کنار افول فرهنگ و ادبیات قرار می‌دهد.

نقدهای دیگر به همین قلم:

هنرمند/منتقد؛ هم این و هم آن

Posted: 15 مرداد ۰۳

هنرمند/منتقد | اثر چیست؟ معنای احتمالی آن چیست؟ به چه درد می‌خورد؟ در این روزهایی که عکس و عکاسی از من گریخته‌است یا من از آن فرار کرده‌ام چه چیز می‌تواند برایم بامعناتر/بی‌معناتر از دبیری بخش عکاسی یک مجلۀ هنری باشد. رنگ این روزها رنگ همه‌چیز را عوض کرده است. عکس برایم رنگ‌باخته‌است و می‌دانم به سبب همین رنگ‌عوض‌کردنش در لحظه است که این‌گونه دوستش می‌دارم.[…][۱] […] موضوع، خود عکاسی است همان‌گونه که چیزها خود عکس هستند. «من» هم تکه‌ای […]

۲ comments

مسعود اسکندری ؛ عکاس مهاجر

Posted: 27 اسفند ۰۱

مسعود اسکندری خویی متولد ۲۳ آذر ۱۳۴۰ دانش آموخته عکاسی از دانشگاه هنر . فوق لیسانس عکاسی از دانشگاه هنرتهران و مستند نگاری از دانشگاه Ryerson کانادا (Master of Fine Arts in Documentary Media) . تدریس در گالری هنر همیلتون و دستیار خانم Pearl Van Geest هنرمند و مدرس نقاش کانادایی .

من نیز در آرکادیا هستم به هنربانی هوفر حقیقی

نقدی بر نمایشگاه من نیز در آرکادیا هستم | هنربان هوفر حقیقی گالری باوان مجله هنرهای تجسمی آوام: به قلم مریم روشن‌فکر

دیدگاهتان را بنویسید لغو پاسخ

نقدی بر نمایشگاه من نیز در آرکادیا هستم | هنربان هوفر حقیقی
گالری باوان
مجله هنرهای تجسمی آوام: به قلم مریم روشن‌فکر