بهیه شهاب صدای زنان عرب

پرونده معرفی هنرمندان عرب

قسمت هشتم: بهیه شهاب

مجله هنرهای تجسمی آوام: به قلم دنیا حافظی حقانی

بهیه شهاب[۱] متولد ۱۹۷۷ هنرمند مصری لبنانی است که در لبنان متولد شده. او در بیروت به تحصیل طراحی گرافیک پرداخت و دوره کارشناسی ارشد خود را در قاهره گذراند. بهیه شهاب یک هنرمند، طراح، مورخ هنر، کارگردان خلاق و فعال و استاد دانشگاه امریکایی در قاهره، مصر است. کار او مربوط به هویت و حفظ میراث فرهنگی است. وی با بررسی تاریخ هنر اسلامی، سیاست‌های معاصر عرب، گفتمان فمینیستی موضوعات اجتماعی را مجددا تفسیر می‌کند.

بهیه از تاریخ به عنوان ابزاری برای درک بهتر حال و یافتن راه حل‌هایی برای آینده استفاده می‌کند. این هنرمند علاقه‌مند به استفاده از هنر برای اهداف و تحولات اجتماعی است و این پدیده را از طریق آثار هنری خود مورد کاوش قرار داده‌است، که به مضامین اجتماعی مانند هویت عرب و حقوق زنان بپردازد. او با ترسیم کتاب‌های سنتی عربی و اسلامی با پیام‌های سیاسی در آثار هنری خود، توانسته‌است هنر را برای درک موقعیت‌های اجتماعی و انتقال آنها به مخاطبین بیشتری به تصویر بکشد. این هنرمند نقش پررنگی در انقلاب سال ۲۰۱۱ مصر داشته است. بهیه در کنفرانس‌های مختلف، دانشگاه‌ها، سمپوزیوم‌ها و موزه‌ها در سراسر جهان سخنرانی‌های عمومی کرده است.

در کتاب هزاران بار نه[۲] او به طور گسترده‌ای در مورد سهم خود در صحنه هنر در زمینه انقلاب مصر ۲۰۱۱ از جمله پیام‌های سیاسی رنگ‌آمیزی شده در دیوارهای خیابان قاهره صحبت کرده‌است. مستند دختران نفرتی‌تی شامل آثار هنر خیابانی او در زمان قیام مصر است که در سال ۲۰۱۵ منتشر شد.

این هنرمند غالبا در سطح بین‌المللی درباره فرهنگ و طراحی بصری عرب، آموزش طراحی و توسعه برنامه درسی، حقوق زنان، موضوعات اجتماعی، میراث فرهنگی اسلامی و عملکرد هنری خود سخنرانی می‌کند. آثار هنری وی در نمایشگاه‌ها، گالری‌ها و خیابان‌های کانادا، چین، دانمارک، فرانسه، آلمان، یونان، ایتالیا، ژاپن، لبنان، مراکش، ترکیه، امارات و ایالات متحده آمریکا به نمایش گذاشته شده‌است.

از دیگر پروژه‌های این هنرمند ۲۰ مناره از جهان عرب است[۳] که این پروژه فرهنگی قابل توجه در موزه هنرهای معاصر عرب در لوئیزیانا در دانمارک[۴] به نمایش گذاشته شد. در این پروژه او مناره را عنصر مهم معماری در جهان عرب به عنون نقطه شروع در نظر می گیرد. او با ۲۰ مناره از جهان عرب و با در نظر گرفتن نسبت‌هایی از آنها آن را به نمایش می‌گذارد که با کوچکترین مناره از مقدویشو[۵] شروع می‌شود و با بلندترین آن از ابوظبی، امارات متحده عربی[۶] به پایان می‌رسد. او همچنین مناره مسجد بزرگ حلب در سوریه[۷] را نماینده فاجعه فرهنگی در سال ۲۰۱۳ و پس از بمباران مناره در نظر می گیرد. در این پروژه بهیه نگران این بود که چگونه میراث فرهنگی عرب از یک‌سو از بین می‌رود و از سوی دیگر چگونه دیدِ فکری توسط ملل غربی صورت می‌پذیرد که از ملل شرقی به عنوان عقب‌مانده و تروریست یاد می‌کنند.

این هنرمند اولین زن عرب است که جایزه یونسکو- شارجه برای فرهنگ عرب[۸] را دریافت کرده است.