سایزهای استاندارد در چهارچوب و آنچه در بوم کشی اهمیت دارد
خلاصه جزوه‌ی رویه سازی پارچه برای نقاشی رنگ روغن | قسمت پنجم و پایانی
پژوهش و ترجمه از: ایراندخت محصص
دانشکده هنرهای زیبا دانشگاه تهران ۱۳۶۳
مجله هنرهای تجسمی آوام تلخیص: مجتبی رستمی
تا به اینجای بحث نحوه‌ی ساخت بوم و بوم کشی و شرایط مطلوب آن را در قسمت‌های قبلی توضیح دادیم و نکته‌ی حائز اهمیت در مورد روش‌هایی که در این بخش بیان شد درگذر زمان و با آشنایی هنرمندان گوناگون از روش ساخت بوم‌های مختلف بوده و بسیار روش‌های گوناگون دیگری هست که یا جزء روش‌های متداول نیست یا روش آن توسط هنرمندان گذشته به‌صورت راز باقی‌مانده و یا حتی در بعضی مواقعِ کیفیت کمتری داشته، مانند سریشم دانه گندم که کیفیت به‌مراتب پائین‌ترنسبت به آنچه گفته شد دارد.
بیان این نکته هم که بعضی از هنرمندان ایرانی در دوران نه‌چندان دور از سریشم صحافی و یا سریشم و شیره انگور برای آماده‌سازی بوم خود استفاده می‌کردند خالی از لطف نیست و این نشانه‌ای از خلاقیت هنرمندان را بیان می‌دارد؛ که البته نحوه‌ی اجرای آن‌هم تقریباً شبیه به موارد ذکرشده است که البته ترکیب شیره انگور و گلیسیرین و سرکه … که در بعضی مواقع به جهت وجود ترکیبات قندی و مواد طبیعی دیگر باعث تغییر رنگ در نقاشی‌های بجای مانده از هنرمندان آن دوران شده است. همین موضوع، انتخاب درست زیرسازی برای نقاشی‌هایی که قصد ماندگار بودنشان را داریم به ما گوشزد می‌نماید.
اما در دنیای امروز و دنیای هنر همواره شرکت‌های بسیاری سعی به ساخت مواد اولیه و آماده‌سازی بوم دارند که شاید یکی از معروف‌ترین مخلوط‌های آماده برای پوشش سطح پارچه به نام جسو است، جسو به‌خودی‌خود از انواع گوناگونی با ویژگی‌های متفاوت با ترکیب‌های منحصر به هر مارک و برند است که حتماً می‌بایست به‌عنوان موضوعی درخور توجه موردمطالعه هنرمندان علاقه‌مند به ساخت بوم شخصی قرار گیرد و شاید در مجالی دیگر به توضیح مبسوط آن بپردازیم.
ابعاد مختلف برای ساخت بوم و شاسی
امروزه هر هنرمند با توجه به سلیقه شخصی می‌تواند ابعادی از بوم و شاسی برای خود انتخاب کند و تقریباً در تمام اندازه و ابعاد می‌توان بوم و شاسی را به‌صورت آماده یا سفارشی تهیه کرد.
معمولاً این شاسی و بوم‌ها با ماشین‌های اتوماتیک، به‌صورت قطعات پیش‌ساخته در بازارهای اروپا و آمریکا بفروش می‌رسند، ساز‌ندگان شاسی پیش‌ساخته چوب‌ها را بیشتر از انواع مرغوب کاج و زبان‌گنجشک انتخاب کرده و آن‌ها را در کوره‌های مخصوص، خشک می‌کنند.
ابعاد معمول این نوع از شاسی و بوم‌ها برای کشوری مثل انگلستان با تناسب ۱ و ۴/۳ اینچ برای پهنه و ۱ و ۸/۳ اینچ برای ضخامت و از ۶ الی ۸ اینچ[۱] برای درازا (طول‌ها و عرض‌ها) است.
در فرانسه، شاسی‌ها استانداردشده و شامل ۵۹ قسمت هست. ابعاد شاسی‌ها و بوم‌های فرانسوی به‌طورکلی با توجه به قوانین تناسب و تقارن و با مراجعه به ابعاد شاسی‌های منتخب بزرگانِ نقاشی و ابعاد تخته‌های نقاشی مورداستفاده آنان و همچنین بنا به نظرخواهی از هنرمندان بنام و حتی با توجه به امکانات ذخیره‌سازی و فروش شاسی‌ها در مغازه‌های خاص لوازم هنری در فرانسه تعیین‌شده است. این مجموعه ابعاد سالیان بسیاری است در حال به‌کارگیری هستند و جنبه بین‌المللی به خود گرفته‌اند و نقاشی‌های معروف و اساتید بنام زیادی از این ابعاد استفاده کرده‌اند و با توجه به بررسی آثار هنرمندان بنام کشورهای مختلف درخواهیم یافت این ابعاد کاربرد بسیاری داشته‌اند و اگرچه در بعضی کشورها و بعضی زمان‌های استفاده هنرمندان شاید مقداری تغییری کرده باشند اما درمجموع به‌عنوان ابعاد استاندارد شناخته می‌شوند و حتی این ابعاد در نقاشی‌های نگارگری ایرانی نیز دیده می‌شود و برای استفاده بهتر و دقیق‌تر به سه بخش کلی الف: منظره دریایی ب: منظره سازی و ج: چهره‌پردازی تقسیم‌شده و با تناسب موجود در بین این سه جدول به این نتیجه می‌رسیم که انتخاب دقیق و حساب‌شده در ابعاد تأثیر مثبتی در انتقال مفاهیم موجود در اثر دارند. هر هنرمند می‌تواند با توجه به نوع اثر خود علاوه بر انتخاب از بین این ابعاد استاندارد با کمک گرفتن از ابعاد تابلوهای بزرگان نقاشی و تناسبات طلائی و یا با توجه به کمپوزسیون تابلو از ابعاد مستطیل یا مربع و حتی دایره و درنهایت از تناسب مشهور فیبوناچی بهره ببرند و آثار ماندگاری را خلق نماید.
[۱] – هر یک اینچ حدوداً ۵۳/۲ سانتی‌متر است.
قسمت قبلی از این خلاصه کتاب را اینجا دنبال کنید:
رویه سازی پارچه برای نقاشی رنگ روغن | قسمت اول
رویه سازی پارچه برای نقاشی رنگ روغن | قسمت دوم
رویه سازی پارچه برای نقاشی رنگ روغن | قسمت سوم
رویه سازی پارچه برای نقاشی رنگ روغن | قسمت چهارم
در همین زمینه بیشتر بخوانید:
همه‌چیز درباره کاغذ ایرانی | بوم سنتی در هنرهای ایرانی
