حرکت مطلق در جنبش فوتوریسم |خلاصه کتاب در جستجوی زبان نو

خلاصه کتاب در جستجوی زبان نو | جنبش فوتوریسم، حرکت مطلق

قسمت چهل و یکم

تألیف روئین پاکباز | انتشارات نگاه

مجله هنرهای تجسمی آوام: تلخیص دینا صنیعی

فرزند کارخانه‌دار ثروتمند اهل ایتالیا که رهبر و واضع نام جنبش فوتوریسم بود باعث شد ایتالیا پس از یک قرن رخوت با فوتوریسم به عرصه هنر اروپا قدم گذارد. فوتوریسم یک جنبش ادبی و هنری بود که توجه نسل جوان اروپا را به آینده‌ای درخشان جلب می‌کرد.

خوان گریس[۱] (۱۸۸۷-۱۹۲۷) که نام اصلی‌اش خوزه ویتوریانو گونزالس بود با گراش آرنوو از مادرید به پاریس رفت؛ و در جوار پیکاسو اقامت گزید. حسن عمده گریس در این بود که سعی نکرد از ظاهر تابلوهای دوستانش تقلید کند بلکه کوشید تا ابتدا، از طریق تجربه شخصی بفهمد که آن‌ها برداشت‌های خود را از شکل و ساختار فضایی چگونه به دست آورده‌اند.

او در مقایسه با براک و پیکاسو کمتر حسی و غیرتجربی بود روش‌های علم و مهندسی را فراگرفته بود؛ گرایش ذهنی عقلانی داشت و قادر بود از محاسبات ریاضی بهره گیرد و تعبیر خود را از کوبیسم عقلانی‌تر کند؛ و این در تعدادی از طرح‌های اولیه او مشهود است.

در این طرح‌ها گوشه‌ها و تقسیمات خطوط شکل‌ها با پرگار و زاویه‌سنج محاسبه‌شده‌اند. چهره پیکاسو اثر گریس، حاکی از تفسیر خاص او از کوبیسم تحلیلی است. هنرمند عناصر هندسی را از اشیاء مرئی استخراج و سطح‌های دقیقاً سازمان‌یافته را از فضای سه‌بعدی بر‌می‌گیرد.

او می‌گوید: این فلان تابلوی من نیست که سعی دارد با یک شی‌ء به توافق برسد، بلکه فلان شی‌ء است که می‌کوشد با تابلوی من موافق شود. این بینش اساس هنر گریس را می‌سازد همچنین توضیح می‌دهد: مناسبات تصویری میان شکل‌های رنگین، بر ارتباط‌های پنهانی خاص میان عناصر یک واقعیت تصور شده، دلالت دارند.

کیفیت یا کمیت یک شکل یا یک رنگ، در نظر من تعیین و ماهیت یک شی‌ء را پیش می‌نهند. من شی‌ء را از تابلوی خود بیرون می‌کشم؛ و این همان عملی است که تماشاگر تابلوی من نیز انجام می‌دهد. شاید چنین به نظر آید که شی‌ء تصادفاً پدید شده؛ اما درواقع شی‌ء از نو کشف شده است. چیزهایی که هنرمند می‌یابد اشیایی ساده، دوست‌داشتنی و کاملاً آشنایند ولی درمجموع تابلو آن‌ها خصلتی رمزی و نشانه‌ای به خود می‌گیرند.

موضوع واقعی نقاشی کوبیست یک بطری یا یک ویلن نیست، بلکه موضوع واقعی همانا کارکرد خود رویت است. بطری یا ویلن فقط کانون توجه یا نقطه‌ای بود که همواره دید را به آن بازمی‌گردانید. تماشای یک نقاشی کوبیست شبیه تماشای ستاره‌ای است که به‌طور عینی وجود دارد، ولی شکلش نتیجه نگریستن ما بر آن است.

رژه دلا فرنه[۲] (۱۸۸۵-۱۹۲۵) چندی سزان گرایی خود را با عناصر کوبیسم جلوه‌ای نو داد. مارسل دوشان[۳] (۱۸۸۷-۱۹۶۸) با ذهن تیز و روحیه آشوب‌گرایش به این نتیجه رسید که کوبیسم تحلیلی در شگردهای تقطیع شی‌ء روانشناسی انسان نوین را بازمی‌تابد.

فرنان لژه از دیدی بسیار ساده آغازید و به شکل‌هایی حجم گونه رسید و این شکل‌ها را به‌عنوان وسیله‌ای برای بیان پویایی عصر ماشین به کار گرفت. لیونل فاینینگر[۴] (۱۸۷۱-۱۹۵۶) هم از کوبیسم شیوه‌ای شخصی استخراج کرد که با آن توانست خیال‌پردازی‌هایش را بنمایاند، او در حقیقت به کوبیسم اعتنایی نمی‌کند تا به عمارت‌هایش واقعیتی مادی ببخشد. در عوض اسلوب تراش خوردگی و شکستن فرم را، همراه با ترکیبی پیچیده از سطوح شفاف به‌هم‌بافته به کار می‌گیرد تا اشیا را از حالت مادی‌شان بیرون بیاورد.

فیلیپو تماز و مارتینی[۵] (۱۸۷-۱۹۴۴) فرزند کارخانه‌دار ثروتمند اهل ایتالیا که رهبر و واضع نام جنبش فوتوریسم بود باعث شد ایتالیا پس از یک قرن رخوت با فوتوریسم به عرصه هنر اروپا قدم گذارد. فوتوریسم یک جنبش ادبی و هنری بود که توجه نسل جوان اروپا را به آینده‌ای درخشان جلب می‌کرد. مارتینی همگام با تحصیل در پاریس مجذوب محافل و نشریات سمبلیستی شده بود و می‌خواست فعالیت‌های مشابه را در ایتالیا به راه بیاندازد. بر همین اساس در سال ۱۹۰۹ نخستین بیانیه فوتوریستی را در روزنامه فیگارو پاریس با لحنی تند و ملی‌گرایانه منتشر کرد.

سراسر مقاله انتقاد به فرهنگ پوسیده ایتالیا و ستایش ضرباهنگ زندگی نوین، سرعت و زیبایی‌شناسی ماشین را تشکیل می‌داد. بیانیه مذبور که امضای دو نقاش ایتالیایی (جاکموبالا) مقیم رم جینو سه ورینی مقیم پاریس را در برداشت موجب رسمیت جنبش فوتوریسم شد. تأکید اساسی بیانیه بر پویایی عام است، نور و حرکت استحکام مادی چیزها را حل می‌کنند.

[۱] Juan_Gris

[۲] Roja Della Farna

[۳] Marcel Duchamp

[۴] Lyonel Feininger

[۵] Philip Tamaz and Martini

شماره‌های پیشین خلاصه کتاب درجستجوی زبان نو را اینجا بخوانید:

هنرمند/منتقد؛ هم این و هم آن

Posted: 15 مرداد ۰۳

هنرمند/منتقد | اثر چیست؟ معنای احتمالی آن چیست؟ به چه درد می‌خورد؟ در این روزهایی که عکس و عکاسی از من گریخته‌است یا من از آن فرار کرده‌ام چه چیز می‌تواند برایم بامعناتر/بی‌معناتر از دبیری بخش عکاسی یک مجلۀ هنری باشد. رنگ این روزها رنگ همه‌چیز را عوض کرده است. عکس برایم رنگ‌باخته‌است و می‌دانم به سبب همین رنگ‌عوض‌کردنش در لحظه است که این‌گونه دوستش می‌دارم.[…][۱] […] موضوع، خود عکاسی است همان‌گونه که چیزها خود عکس هستند. «من» هم تکه‌ای […]

۲ comments

مسعود اسکندری ؛ عکاس مهاجر

Posted: 27 اسفند ۰۱

مسعود اسکندری خویی متولد ۲۳ آذر ۱۳۴۰ دانش آموخته عکاسی از دانشگاه هنر . فوق لیسانس عکاسی از دانشگاه هنرتهران و مستند نگاری از دانشگاه Ryerson کانادا (Master of Fine Arts in Documentary Media) . تدریس در گالری هنر همیلتون و دستیار خانم Pearl Van Geest هنرمند و مدرس نقاش کانادایی .