نقد نمایشگاه چند رسانه ای انباشت در گالری راه ابریشم

نقد نمایشگاه چند رسانه‌ ای انباشت در گالری راه ابریشم

هنرمندان شرکت کننده: سالومه سوزنچی، سمیرا داورفر، سحر مختاری، فرزین فروتن و آرمین عبدی

مدفون در زیر لایه‌های سنگین

سایت تندیس به قلم مریم روشن فکر

گالری راه ابریشم این هفته میزبان نمایشگاه گروهی چند رسانه ای «انباشت » است. این نمایشگاه دومین کارنمای گروهی از هنرمندانی‌است که با تکیه بر تصویری واحد که به طور تصادفی انتخاب می‌شود، هریک با زبان بصری ویژه خود دست به خلق آثاری می‌زند که در این کارنما به تماشا گذاشته شده‌اند. سالومه سوزنچی، سمیرا داورفر، سحر مختاری، فرزین فروتن و آرمین عبدی پنج هنرمند شرکت کننده این نمایشگاه هستند که در مدیوم‌های مختلفی چون، عکس، ترکیب‌مواد و ویدئو آثاری را آفریده‌اند.

نقطه عزیمت این نمایشگاه عکسی از خانم دایانیتا سینگ، عکاس هندی‌است. که تصویری از یک اتاق بایگانی را نشان می‌دهد که در آن انبوه پرونده‌ها در قفسه‌ها و روی زمین روی هم انباشت شده‌اند و جایی در میانه فضا لامپ مهتابی روشن است. این عکس به مجموعه‌ای با عنوان« اتاق بایگانی» تعلق دارد. که حاصل بیش از ده سال عکاسی او از بایگان‌های هند است. و در این کارنما، هنرمندان هریک برداشت شخصی خود از فضا و حال و هوای این تصویر را گرفته و با ترکیب آن با لحن تصویری و همچنین تجربه زیسته خود آثاری را خلق نموده‌اند.

انباشت در گالری راه ابریشم — دایانیتا سینگ

پنج مجموعه اثر در این کارنما نمایش داده‌شده که از این تعداد سه مجموعه آن کار با عکس، یک مجموعه طراحی و ترکیب مواد و یک ویدئو نیز هستند.

سحر مختاری و سمیرا داورفر از متریال عکس البته به دو گونه متفاوت بهره برده‌اند. مختاری به آلبوم عکس‌های خانوادگی رجوع کرده و از فقدان و از دست رفتن، به فراموشی سپردن و کنار گذاشتن، آن‌چه روزی بوده‌است را به حقیقت از دست رفتن آن پیوند زده.

و سمیرا داورفر با کنارهم قرار دادن یک تصویر ثابت و تصاویر دیگری که در کنار آن حضور پیدا می‌کنند. نگاهی می‌اندازد بر مفهوم نگهداری و فراموش کردن، در دو فرهنگ مختلف. او تصاویرش را بدون توضیح بیشتر و با سادگی و صراحت، همان‌گونه که هستند کنار هم قرارداده و به تماشا می‌گذارد.

از طرفی سالومه سوزنچی با رجوع به تصاویر سینمایی، گورستان‌ها را انتخاب و با مونوپرینت بازنمایی کرده‌است. او در این مجموعه که عنوان آن نیز « آرشیو» است، به سه مفهوم اصلی تکیه کرده‌است، که عبارتند از آرشیو تصاویر سینمایی، آرشیو مغز انسان امروز که از این تصاویر سینما اشباع شده و گورستان که به نوعی آرشیو بدن‌های انسانی‌است. به عبارتی رویکرد سوزنچی به انسان است و انباشت را از دو زاویه ذهن و بدن او مورد کنکاش قرار داده‌است.

اثر بعدی که ویدئویی است از فرزین فروتن، تصاویر گاه به گاهی است که گویی از یک روزنه کوچک بر بنایی تابیده میشوند که هر چند لحظه یکبار، بخشی از آن به مخاطب نشان داده می‌شود. آن‌چه هست، اما دریافتنی نیست، آن‌چه که اگرچه وجود داشته اما حضور آن در بایگانی تاریخ تنها به اندازه لمحه‌ای گذارست. مانند پرونده‌هایی که در اتاق انبار شده‌اند، و در چشم یک بیننده تنها یک باریکه کاغذ در کنار هزاران باریکه کاغذ دیگر هستند، اما همان کاغذها اگر گشوده شوند، حاوی چیزهایی هستند که روزی یا حتی روزگاری دراز حضور داشته‌اندف مورد استفاده و زنده بوده‌اند، اما امروز تنها همین درخشش‌های لحظه‌ای و کوتاه از ویرانه‌آن برجای مانده است.

در آخرین اثر نمایشگاه با مجموعه تصاویر آرمین عبدی مواجه می‌شویم که منظره‌ای تقسیم شده بین تعدادی قاب را به تماشا گذاشته‌است. آن‌چه که کلیت منظر را مخدوش می‌کند، در وهله اول قاب‌ها هستند و سپس استراتژی او برای تحویل بلافاصله آثار فروخته شده‌است که یک به یک و به تدریج تصاویر این منظره را به خاطره پیوند می‌زند. عبدی در این اثر روند فروپاشی یک کل، پس از شکستن آن به اجزای کوچ را نشان داده‌است. مانند روند زوال روایت‌های این جهان، آدم‌ها، لحظه‌ها، وقایع و رویدادها که در بایگانی‌ها، انباشته شده و از خاطر می‌روند.

و همان‌طور که زانیار بلوری در متنی که برای نمایشگاه نوشته ‌است، اشاره می‌کند: «آن‌چه در این نمایشگاه دیده می‌شود، چیزی جز بازیابی گذشته و ایستادی در برابر فقدان نیست.» باید گفت آن‌چه در تصویر سینگ موجود است ومی‌تواند این همه فقدان برانگیز باشد، جستجوی از دست‌رفتن است. ترس از آن چیزی که دم به دم کهنه می‌شود و از دست میرود، آدم‌ها، اشیائ، مناظر، روزها و لحظه‌ها. نمی‌توان آن‌ها را نگاه داشت و حتی بایگانی کردن آن در جایی درمیان هزاران لحظه دیگر که گذشته‌اند، ناگزیر انباشتگی مهیبی را در پی می‌آورد که تمام هنرمندان این نمایشگاه به نوعی در تلاش برای فائق آمدن بر آن هستند.

اما نکته مهمی که در کلیت این نمایشگاه می‌تواند بیشترین توجه را به خود جلب کند روند تلخی است که در تجربه زیست و حیات این هنرمندان وجود دارد. نگاهی عاری از مسیر که در تکرار گله‌مندی‌ها اسیر شده‌است. با لحن انتقادی مستقیم و فارق از هرگونه رازورزی. نوعی عملکرد ویژه در به تصویر کشیدن وجود دارد و آن توانایی نشان‌دادن چیزها بدون لزوم بیان مستقیم آن‌هاست، آن‌گونه که تصویر نقطه آغازین نمایشگاه در خود دارد.

اتاقی انباشته و خفقان‌آور، که البته یک مهتابی روشن در آن موجودیت این در هم ریختگی و تکرر بی‌پایان و تکان‌دهنده را هرچه بیشتر فراواقعی کرده و به آن وجهی پیچیده و غیر مستقیم می‌بخشد، اگر مهتابی از این تصویر حذف می‌شد، این تصویر در حد تصاویر استوک جهت نشان‌دادن یک اتاق بایگانی نزول می‌کرد. اما این ظرافت، آن‌هم به صورتی سهل و ممتنع در غالب آثار این نمایشگاه دیده نمی‌شود.