˝دشت‌ها و کویر‌ها˝ جلال شباهنگى با حضور چهره هاى شاخص هنرى در گالرى آریانا به نمایش درآمد.
آثارى نوستالژیک و شاعرانه از نقاش ٨٠ ساله اى که عمرش را براى القاى آرامش به مردم و خلق نقاشى هایى جذاب از کویرهاى ایران صرف کرد. جلال شباهنگی در حاشیه افتتاح این نمایشگاه در سخنانى کوتاه گفت: “آثاری که در آریانا ارائه داده‌ام مروری بر شش سال کار من است. این مجموعه شامل نقاشی‌هایی از دشت و کویر‌های نطنز و کاشان است، من مدت‌ها در این فضا‌ها سیر کردم و اتودهای بسیار از آن‌ها زدم. برداشتم از این فضا‌ها بیشتر سکوت و آرامش است، بنابراین سعی کردم در این کار‌ها که از منظر نقاشانه بسیار خلاصه شده‌اند هدف اصلى‌ام، القاى آرامش را به تصویر بکشم، گمانم این است اگر توانسته باشم سکوت و آرامش خاص کویر را در آثارم بازتاب دهم، روح و هویت واقعى این فضا را نشان مخاطب داده‌ام. بدیهى ست در این آثار سعی کردم از رنگ‌های آرامش بخش بهره بگیرم و بر همین اساس با آنکه رنگ‌ها پر قدرت‌اند و شدت دارند اما وقتی کنار هم می‌نشینند بیننده را آرام می‌کنند.”
او درباره تکنیک خلق این آثار گفت: “در این نمایشگاه ٣١ اثر با تکنیک رنگ روغن بر روى بوم و رنگ هاى تینرى ماشین روى مقواى سخت شده و بوم ارائه داده‌ام، در آثار رنگ روغن که ابعادى بزرگ دارند بدون استفاده از هیچ گونه وسیله و ابزارى تنها با دست اجرا شده‌اند، اما در آثار دیگر که بر روى مقواى سخت کار شده ابتدا روى مقوا ماده اى به نام وهیکل را زده‌ام تا صاف شود و پس از مدتى رنگ را بر روى آن اپلاى کرده‌ام.”
شباهنگى ضمن اشاره به اینکه مدت هاست بر روی آثاری با این تم متمرکز است گفت: “در حدود ٢٠ سال پیش این تم را با مجموعه کوچکی در دانشگاه تهران شروع کردم البته آن آثار، تفاوت‌های زیادی با کارهای این نمایشگاه داشت، آن‌ها تنیده شده در هم بودند و رنگ‌ها و کمپوزیسیون‌ها با هم گرفتاری داشتند. به نظرم خوب است هنرمند در یک تم معناى تازه بیافریند و البته مهم است که جلو برود، البته تکرار بی‌جهت اشتباه است؛ اما در عین حال تکراری که اشکالات گذشته را حل کند و شما را به یافته هاى نو درباره کارتان برساند، ایرادى ندارد حتى چنین روندى بسیار زمان بر است و نمی‌توان خلق الساعه بنشینید و کار کنید و آن اثر سالم و درست دربیاید. بنابراین من تمام این آثار را با صبر و حوصله‌ای که در کارهای اجرایی دارم کار کردم تا ذهنیت کویر را در بیننده بوجود آورم.”
تابلوهای “دشت و کویر‌ها” خالى از فیگور و حضور انسانى است، شباهنگی معتقد است: “وقتى در سکوت مطلق هستید حتى یک علف هم مى تواند نقش یک انسان را بازى کند، هیچ ایرادى ندارد که تجمعى از درختچه‌ها را به عنوان سمبل هایى از انسان‌ها متصور شوید.”
دکتر علیرضا سمیع آذر مدیر اسبق موزه هنرهاى معاصر تهران و مدرس تاریخ هنر در حاشیه این نمایشگاه در اظهار نظرى کوتاه نقاشی‌های جلال شباهنگى را با منحنى هاى شاخصش از مناطق کویرى و کوهستانى ایران، استعاره اى از نگاه آکنده از عشق به وطن ارزیابى کرد؛ سمیع آذر گفت: “بالغ بر ٢٠ سال است که جناب شباهنگى، نقاشى هاى کویر را با کیفیتى کم و بیش مشابه کار مى کند، او در این آثار نگاهش به هستى را از منظرى طبیعت گرایانه با ترکیب منحنى هایى که ما به طور کلى در مناطق کویرى ایران مى بینیم به تصویر مى کشد. در همه این آثار تلاش هنرمند براى ارائه نگاه خلاصه شده و کمینه گرا وضوح دارد آن سان که این نقاشى‌ها بعضى اوقات به چند منحنى خلاصه مى شود و گاهى تک درخت‌ها و در آثار متاخر، ابر‌ها نیزدیده مى شوند اما در می‌نى مالیستى‌ترین حالت، معمولا چند منحنى‌اند که به شکل عجیبى از رنگ هاى متنوعى برخوردارند، رنگ هایى که خیلى واقع گرایانه نیستند بلکه بیشتر کیفیت گرافیکى را نشان مى دهند. بیش از هر چیزى این آثار نوعى نگاه آرام بخش به طبیعت را القا مى کنند. لحظه اى مراقبه گونه سرشار از تمرکز که انسان به نقطه اى از طبیعت خیره مى شود و از انرژى روحى و روانى طبیعت در جهت نیل به آرامش یا مدیتیشن بهره مى گیرد.”
او اضافه کرد: “این منحنى‌ها که تا اندازه زیادى یادآور مناطق کویرى و کوهستانى ایران است را مى توان از منظر استعاره اى نگاه به وطن هم قلمداد کرد؛ نگاهى سعادتمند، خوش بین و آکنده از عشق به وطن را در همین منحنى هاى خیلى ساده مى توان رصد کرد. نقاش، یک کشور کهن را با همه تلاطم، تحولات و مسائل گوناگونش به شکلى خیلى ساده، آرام و عمیق مى بیند مثل پیرى خاموش که جلوه هایى ژرف را همچنان در خودش حفظ کرده است.”
سمیع آذر ضمن اشاره به این نکته که آثار شباهنگی جزو شناخته شده‌ترین کارهایى است که احتمالا در تمامى این سال‌ها دیده شده، این مهم را تا حد زیادى مرهون پایدارى هنرمند به شیوه خاصش دانست و گفت: “او هیچ وقت فکر نکرد که آثارش مى تواند دستخوش تحولات جدى قرار بگیرد. در حدود سه دهه است که این کار را انجام مى دهد. هنرمندان مطرحى در دنیا مى شناسم که در مدت زمانى‌گاه بیشتر از این، یک الگوى ثابت را مرتبا تکرار کردند و گونه هاى کم و بیش مشابهى از آن را پدید آوردند که اکنون در طول تاریخ هنر هم خیلى مورد اشاره قرار مى گیرند؛ در همین راستا، بدون شک در ۵٠ سال اخیر هنر ایران هم این طبیعت هاى شباهنگى جزو به یادمانده‌ترین آثار محسوب مى شود.”
شایان ذکر است جلال شباهنگی، گرافیست، نقاش و مجسمه‌ساز، متولد ١٣١۴ در تهران است. او دارای درجه کار‌شناسی ارشد طراحی گرافیک از دانشگاه سن هوزه ایالت کالیفرنیا است. وی پس از پایان تحصیلات به عضویت هیئت علمی دانشگاه تهران درآمد و از سال ۱۳۴۷ به مدت سی سال به تدریس در حوزه‌های مختلف هنرهای تجسمی مشغول بوده است. شباهنگی در کنار تدریس به ساخت احجام شیشه‌ای نیز پرداخته است. گستردگی نمایشگاه آثار او در داخل و خارج از کشور نشانگر حضور فعال وی در حوزه هنرهای معاصر ایران است.
نمایشگاه “دشت‌ها و کویر‌ها” تا ١۶ بهمن‌ماه از ساعت ١٧ تا ٢١ در گالری “آریانا” واقع در الهیه، انتهای خیابان مریم شرقی، ابتدای خیابان فرشته (شهید فیاضی)، شماره ٩ دایر است.
منبع: هنرآنلاين
