| نگاهی به کارنمای هنرمند نقاش ویدا وربا در گالری شیرین
| جاوید رمضانی
در متون کهن ایرانی، ادبیات تعلیمی در قالب کنایات، استعارات و تمثیل شکل گرفته اند و یک وجه آن نقل داستان هایی از زبان حیوانات است. کتبی چون مرزبان نامه و کلیله و دمنه حکایات نغزی از زبان حیوانات نقل کرده اند. این گونه سخن گفتن وجه ای جامعه شناسانه و به غایت خردمندانه برای آیندگان بر جای گذاشته است.
ادبیات تصویر پرداز در عین سهل و ممتنع بودن خود از لایه های پیچیده ای برخوردار است که سراسر از نمادها و سمبل ها پوشیده شده و امکان تولید فضایی را فراهم می آورد که نشانه های کلامی را فراتر از مفهوم لغت نامه ای آن ها پرتاب می کند. امکان واژگانی داستان های حیوانات در سیر به سوی تصویر قابلیت های خود را در مرزهای تجرید و واقع نمایی آشکار می کنند چرا که سنت روایت با تصویر سازی همراه بوده و حاکی از استعداد این گونه ادبیات برای تولید نقاشانه می باشد.
در قرن نهم نسخه بایسنقری کلیله و دمنه تصویرسازی های نفیسی از این روایات را آشکار کرده اند و این سنت کماکان زنده و پابرجاست.
در نمایشگاه آثار ویدا وربا می توان گرایش متفاوت و خیال پردازانه از داستان های حیوانات را مشاهده کرد. وربا در رشته معماری تحصیل کرده و خود دارای هویتی چند گانه است. او از پدری روس و مادری ایرانی متولد شده و بزرگ شده پاریس است. شاید این تنوع فرهنگی را بتوان نقطه اوج امکانات تصویری و نقاشانه او دانست.
محیط و طبیعت بکر و آرام هنرمند امکان وسیعی برای خلق آثارش فراهم نموده است که در عین شیفتگی به قصه ها و حیوانات بداهگی فرم های نقاشانه اش را غنا می بخشد.
فضاسازی آثار وربا با تکیه بر بافت و سطح و رنگ ها همراه با تخیلی آزاد شکل می گیرد و مخاطب در آثارش مقابل نوسانی مطبوع بین تجرید سطوح و ساده سازی فرم های حیوانات قرار می گیرد.
موجودات نقش شده بر تابلوهای نقاش گاهی ریشه های متفاوت فرهنگی او را آشکار می کند. حیواناتی که به لحاظ فرم و صورت از بستر اقوام سلتی برخواسته اند و به فرم های هندسی تحلیل رفته اند. شاید به سختی بتوان به لحاظ تصویری امتداد سنت نقاشی ایرانی و حتی روسی را در کارهای هنرمند تشخیص داد اما به لحاظ درک قریحه و زیبایی شناسی بی شک می توان رفتاری شرقی را در برخورد با مفهوم و غایت تصویر نقاشانه در او مشاهده کرد، چرا که حیوانات از منظر سلتیان مظهر قدرت خداوند بوده اند و آنان به جای خط با تصویر این موجودات، فضای ارتباطی خود را شکل می دادند و بیشتر فرهنگ خود را به صورت شفاهی منتقل کرده اند.
آنچه کاربست هنرمند را به نقاشان شرقی نزدیک می کند رویکرد او به سمبل ها و نقل روایت انسان ها و حیوانات است. هنرمند در بیانیه خود اینچنین اشاره می کند: “در این آثار موجوداتی از ذهن و خیال من بیرون جسته اند تا برای ما داستانی را بازگویند… نقاشی های من صفحه ای هستند که هر کس بر آن می تواند داستان خود را بیابد.”
تلاش هنرمند در بازسازی و واژگونی فضاها و ساختارها حاکی از خیال ورزی است که در کنه ناخودآگاه عمیق شرقی او نهفته و در مسیر خود تجربه ای پر احساس برای مخاطب به ارمغان می آورد.
به لحاظ سبکی نقاشی های وربا دارای تغزلی رویا پردازانه و شیوه ای مستحکم در طراحی می باشند که از نقطه هنر عامیانه به فضایی درخشان رهنمون می گردد که درگیر هیچگونه پایه بازنمایی واقعگرایانه به لحاظ فضایی در سنت اروپایی نمی گردد. این فارغ بودن از سنت رنسانسی و ساخت شاکله و تکنیک مشاهده مجازی از نوع ژرف نگاری سبک های غربی نقطه تمایز و فرازی منحصر به فرد است که او را در اندازه های جهانی مطرح می کند.
نقاشی های ویدا وربا رنگ های نشاط انگیز و حالتی کودکانه دارند که تاملی خوشایند را در بیننده حاصل می کنند، تجربه ای بصری که در رنگارنگ هنر معاصر ایرانی ویژگی و جایگاه منحصر به فردی را دارا می باشد.
