- با رویکارآمدن دولت یازدهم باردیگر مشارکت فعال انجمنهای تخصصی در برگزاری نمایشگاهها و دوسالانهها مطرح شد و امسال نیز نوید برگزاری سیزدهمین دوسالانه عکس و یازدهمین دوسالانه جهانی پوستر تهران اعلام شد.
- سیزدهمین دوسالانه عکس قرار است بهمن سالجاری در موزه هنرهای معاصر تهران برگزار شود و تاکنون نهتنها فراخوان آن منتشر بلکه نشست مطبوعاتیاش نیز چهارمآبان سالجاری برگزار شد.
- ساعد مشکی سال۸۸ در کنار مرجان ساتراپی کارگردان «پرسپولیس» بههمراه چند طراح خارجی دیگر، آثار نمایشگاهی را با محتوای «سرکوب آزادی بیان» و در حمایت از «جنبش سبز» در پاریس داوری کردند.
- ساعد مشکی، دبیر یازدهمین دوسالانه جهانی پوستر، برخلاف آنچه در مطلب خبرگزاری فارس عنوان شده، در نخستین دوره جشنواره «پوستر برای فردا» در سال۲۰۰۹حضور نداشته است.
- برخی برخوردها باعث شد انجمن گرافیک وارد حاشیههای سیاسی نشود و به کار حرفهای خود بپردازد تا اینکه دچار تنش شود.
- روز پنجمآبان مطلبی براساس برداشتهای شخصی نویسندهای در روزنامه جوان و بهدنبال آن در برخی از سایتهای خبری منتشر شد.
- صحبتهایی هم که در مورد نمایشگاه حجت امانی شده، ناشی از سلیقه شخصی است که احتمالا خود گالریدار برای بهدورماندن از حاشیهها آثار را جمعآوری کرده است.
- جریانهایی که برای هنرهای تجسمی در چندماه گذشته روی داده است، بهنوع دیگری مدتهاست در رشتههای دیگر همچون موسیقی نیز روی داده است.
[divider]
سحر آزاد-روزنامه شرق
«برخی از این جریانات ممکن است بهنفع هنرهای تجسمی نباشند و بههمین دلیل گالریها و انجمنها ترجیح میدهند وارد حاشیه نشوند. این کار باعث میشود آسیب کمتری به هنر وارد شود تا اینکه بایستیم و در فضای عمومی جریانسازی کنیم.»
اینها بخشی از صحبتهای مجید ملانوروزی، مدیرکل دفتر هنرهای تجسمی وزارت ارشاد و رییس موزه هنرهای معاصر تهران است. او که با آمدن دولتیازدهم سکان هنرهای تجسمی را بهجای محمود شالویی به دست گرفت، برخلاف بسیاری از مدیران دیگر بهخصوص در سالهای گذشته که کمتر به گالریها و بخش خصوصی هنرهای تجسمی سرمیزدند در افتتاحیه بسیاری از نمایشگاهها حضور داشته و برای سپردن امور به جامعه هنری، دوسالانههای تجسمی را به انجمنهای تخصصی سپرده است. این اقدام اگرچه پیش از این نیز در زمان مدیریت علیرضا سمیعآذر در مرکز هنرهای تجسمی روی داده بود و این مرکز ناظر و انجمنها، برگزارکننده اصلی دوسالانهها بودند اما با روی کارآمدن دولتنهم بار دیگر روال به گذشته برگشته بود و دولت خود عهدهدار برپایی دوسالانهها شد. البته این موضوع در همان دوران باعث بروز انتقادهایی در میان اهالی تجسمی از مرکز هنرهای تجسمی شد که در یکی از جنجالیترین نمونهها، شاهد مشارکتنکردن انجمن نقاشان در برپایی هفتمین دوسالانه نقاشی بودیم. با رویکارآمدن دولت یازدهم باردیگر مشارکت فعال انجمنهای تخصصی در برگزاری نمایشگاهها و دوسالانهها مطرح شد و امسال نیز نوید برگزاری سیزدهمین دوسالانه عکس و یازدهمین دوسالانه جهانی پوستر تهران اعلام شد. سیزدهمین دوسالانه عکس قرار است بهمن سالجاری در موزه هنرهای معاصر تهران برگزار شود و تاکنون نهتنها فراخوان آن منتشر بلکه نشست مطبوعاتیاش نیز چهارمآبان سالجاری برگزار شد. یازدهمین دوسالانه جهانی پوستر نیز بهموازات دوسالانه عکس کار خود را آغاز کرد و در فراخوانی که مرداد امسال انتشار داد، اعلام کرد تا پایان وقت اداری ۱۵مهر آخرین مهلت ارسال آثار است. زمان برگزاری دوسالانه هم از ۲۶دی بهمدت یکماه مقرر شده بود اما روز هشتممهر و یکهفته مانده به آخرین مهلت ارسال آثار، دفتر هنرهای تجسمی وزارت ارشاد با انتشار اطلاعیهای اعلام کرد: «با پوزش و عذرخواهی از طراحان گرافیک و با توجه به مشکلات موجود و نبود فرصت زمانی کافی برای هماهنگی با میهمانان و شرکتکنندگان خارجی برای حضور در یازدهمین دوسالانه بینالمللی پوستر، برگزاری دوسالانه که قرار بود دیماه سالجاری برگزار شود، به زمان دیگری موکول خواهد شد.» در این اطلاعیه عنوان شد که روند دریافت آثار از سوی دبیرخانه ادامه پیدا میکند و مهلت نهایی ارسال آثار به دبیرخانه نیز متعاقبا اعلام میشود. یازدهمین دوسالانه پوستر درحالی بار دیگر به تعویق افتاد که آخرین دوره آن در مهرماه سال۸۸ برپا شد؛ دوره بعدی باید در سال۹۰ روی میداد که با تاخیری پنجساله قرار بود امسال برگزار شود که با تعویق دوباره آن طراحان گرافیک باز هم باید منتظر زمان دیگری برای دوسالانه خود باشند. هرچند در اطلاعیه مرکز هنرهای تجسمی هماهنگی برای حضور داوران خارجی بهانهای برای تعویق دوسالانه اعلام شد اما باید به جریانسازیهایی هم که در تابستان سالجاری از سوی برخی از رسانهها برای این دوسالانه پیش آمد، اشاره کرد. ۲۰مرداد خبرگزاری فارس در گزارشی به داوری سهنفر از مسوولان یازدهمین دوسالانه جهانی پوستر ایران پرداخته بود که در جشنوارههای ضدایرانی حضور داشتهاند. در این گزارش آمده بود: «ساعد مشکی سال۸۸ در کنار مرجان ساتراپی کارگردان «پرسپولیس» بههمراه چند طراح خارجی دیگر، آثار نمایشگاهی را با محتوای «سرکوب آزادی بیان» و در حمایت از «جنبش سبز» در پاریس داوری کردند. مجید عباسی یکی دیگر از کسانی است که در شورای سیاستگذاری یازدهمین دوسالانه جهانی پوستر انتخاب شده است؛ بنا بر اسناد بهدستآمده، وی از جمله طراحان ایرانی است که در سال۱۳۹۱ (مارس۲۰۱۲) در فهرست داوران نمایشگاه سیاسی «پوستر برای فردا» معرفی شده است.» در ادامه این گزارش در مورد پریسا تشکری هم آمده بود: «در سال۱۳۸۹ نمایشگاهی در پاریس، پروژه حقوقبشری دیگری علیه ایران را با موضوع «لغو مجازات اعدام و کشتار» کلید میزند و تنها طراح ایرانی که در این نمایشگاه بهعنوان داور حاضر میشود پریسا تشکری است.» پس از آن بود که مرکز هنرهای تجسمی در واکنش به مطلب خبرگزاری فارس چنین توضیحی داد: «ساعد مشکی، دبیر یازدهمین دوسالانه جهانی پوستر، برخلاف آنچه در مطلب خبرگزاری فارس عنوان شده، در نخستین دوره جشنواره «پوستر برای فردا» در سال۲۰۰۹(۱۳۸۸) حضور نداشته است. دعوت از او برای داوری به اوایل سال۱۳۸۸ برمیگردد. قرار بوده موضوعات «پوستر برای فردا» بر مواد اعلامیه حقوقبشر جهانی و مسایل و مشکلات انسان معاصر تاکید داشته باشد. پس از برگزاری انتخابات سال۸۸ و مسایل پیشآمده، ساعد مشکی در داوری شرکت نمیکند و از آن کنارهگیری میکند. جشنواره «پوستر برای فردا» درباره موضوعات جهانی و معاصر که مورد توجه سازمانملل و سازمان یونسکو نیز هست، برگزار میشود و مجید عباسی، در دورهای که جشنواره با موضوع آموزش برای همه برگزار شده حضور داشته و پریسا تشکری نیز با رعایت اصول داوری این جشنواره را بر عهده داشته است.» دوماه بعد از این جریان، دوسالانه پوستر به زمان دیگری موکول شد و با اینکه تنها بهانه، هماهنگی برای حضور داوران خارجی ذکر شد اما بهنظر میرسد انجمن صنفی طراحان گرافیک و مرکز هنرهای تجسمی تصمیم گرفتهاند از این جریان دور بمانند. مجید ملانوروزی که رییس شورای مشاوران و سیاستگذاران یازدهمین دوسالانه پوستر نیز هست، به «شرق» گفت: «برخی برخوردها باعث شد انجمن گرافیک وارد حاشیههای سیاسی نشود و به کار حرفهای خود بپردازد تا اینکه دچار تنش شود. برخی از این جریانها ممکن است بهنفع هنرهای تجسمی نباشند. این جریانهای برخوردکننده، غیرتخصصی هستند و بهتر است حاشیهسازی نکنیم تا کلیت ماجرا دچار خدشه نشود.»
او در مورد حمایت از انجمنها در چنین موقعیتهایی نیز گفت: «تلاش ما همکاری با انجمنهاست. با اینکه دوسالانه به تعویق افتاده است اما نمایشگاه سرو نقرهای که از سوی انجمن گرافیک برگزار میشود، میتواند پاسخگوی طراحان گرافیک باشد. ضمن اینکه ما با همکاری انجمن گرافیک، دوسالانه را سالبعد برگزار خواهیم کرد.»
مشابه جریانی که برای دوسالانه گرافیک روی داد، اولآبان سالجاری برای یکی از نمایشگاههای تجسمی هم روی داد. حجت امانی که پیش از این نمایشگاههای زیادی در خارج و داخل ایران برگزار کرده است و اردیبهشت سال گذشته نیز نمایشگاه انفرادی در گالری شیرین برپا کرد، اینبار نیز قصد داشت بخشی از آثارش را از جمعه، دومآبان درگالری نار بهنمایش بگذارد. این هنرمند در شرح ماجرای نیمهکاره ماندن نمایشگاهش به «شرق» گفت: «روز پنجمآبان مطلبی براساس برداشتهای شخصی نویسندهای در روزنامه جوان و بهدنبال آن در برخی از سایتهای خبری منتشر شد. در این مطالب به طور خلاصه انتقاد شده بود که چرا زنان بیحجاب به نمایش گذاشته شدهاند درحالیکه چنین نبوده و حتی این آثار پیش از این در پاکستان که یککشور مسلمان است نشان داده شده و مورد استقبال قرار گرفته بودند.» او افزود: «بعد از انتشار این مطالب، فشارها زیاد شد و افراد مختلفی برای عکاسی از آثار، به گالری مراجعه کردند. در نهایت، این فشارها منجر شد بهاینکه با وجود باقیماندن هشتروز از نمایشگاه، گالریدار تصمیم به توقف نمایشگاه بگیرد و تنها نهادی که در این مدت از من حمایت کرد، مرکز کمیسیون بینالمللی هنر آسیا بود که به یونسکو وابسته است و با انتشار مطلبی در سایت خود از نامناسببودن برخوردهای صورتگرفته با نمایشگاه انتقاد کرد.»
ملانوروزی در مورد فشار برخی از سایتها برای تعطیلی یک نمایشگاه گفت: «ممیزی به خود گالریها سپرده شده است و مانند گذشته نیست که برای هر نمایشگاه مجوز گرفته شود. صحبتهایی هم که در مورد نمایشگاه حجت امانی شده، ناشی از سلیقه شخصی است که احتمالا خود گالریدار برای بهدورماندن از حاشیهها آثار را جمعآوری کرده است.»
جریانهایی که برای هنرهای تجسمی در چندماه گذشته روی داده است، بهنوع دیگری مدتهاست در رشتههای دیگر همچون موسیقی نیز روی داده است. بسیاری از کنسرتهای شهرستانها که از سوی دفتر موسیقی مجوز دریافت کردهاند، لغو یا به زمان دیگری موکول شدهاند و حالا با ایجاد جریانهایی که در هنرهای تجسمی نیز پیش آمده است، نمایشگاهها و دوسالانهها با مشکل مواجه میشوند. با اینکه مرکز هنرهای تجسمی با حمایت از انجمنها و بخش خصوصی زمینه فعالیت بیشتر آنها را در مقایسه با گذشته بهوجود آورده است اما مشخص نیست در صورت تکرار چنین جریانی، تعویق یا تعطیلی یکدوسالانه و نمایشگاه چقدر بهنفع یا ضرر جریان هنرهای تجسمی خواهد بود.
اینها بخشی از صحبتهای مجید ملانوروزی، مدیرکل دفتر هنرهای تجسمی وزارت ارشاد و رییس موزه هنرهای معاصر تهران است. او که با آمدن دولتیازدهم سکان هنرهای تجسمی را بهجای محمود شالویی به دست گرفت، برخلاف بسیاری از مدیران دیگر بهخصوص در سالهای گذشته که کمتر به گالریها و بخش خصوصی هنرهای تجسمی سرمیزدند در افتتاحیه بسیاری از نمایشگاهها حضور داشته و برای سپردن امور به جامعه هنری، دوسالانههای تجسمی را به انجمنهای تخصصی سپرده است. این اقدام اگرچه پیش از این نیز در زمان مدیریت علیرضا سمیعآذر در مرکز هنرهای تجسمی روی داده بود و این مرکز ناظر و انجمنها، برگزارکننده اصلی دوسالانهها بودند اما با روی کارآمدن دولتنهم بار دیگر روال به گذشته برگشته بود و دولت خود عهدهدار برپایی دوسالانهها شد. البته این موضوع در همان دوران باعث بروز انتقادهایی در میان اهالی تجسمی از مرکز هنرهای تجسمی شد که در یکی از جنجالیترین نمونهها، شاهد مشارکتنکردن انجمن نقاشان در برپایی هفتمین دوسالانه نقاشی بودیم. با رویکارآمدن دولت یازدهم باردیگر مشارکت فعال انجمنهای تخصصی در برگزاری نمایشگاهها و دوسالانهها مطرح شد و امسال نیز نوید برگزاری سیزدهمین دوسالانه عکس و یازدهمین دوسالانه جهانی پوستر تهران اعلام شد. سیزدهمین دوسالانه عکس قرار است بهمن سالجاری در موزه هنرهای معاصر تهران برگزار شود و تاکنون نهتنها فراخوان آن منتشر بلکه نشست مطبوعاتیاش نیز چهارمآبان سالجاری برگزار شد. یازدهمین دوسالانه جهانی پوستر نیز بهموازات دوسالانه عکس کار خود را آغاز کرد و در فراخوانی که مرداد امسال انتشار داد، اعلام کرد تا پایان وقت اداری ۱۵مهر آخرین مهلت ارسال آثار است. زمان برگزاری دوسالانه هم از ۲۶دی بهمدت یکماه مقرر شده بود اما روز هشتممهر و یکهفته مانده به آخرین مهلت ارسال آثار، دفتر هنرهای تجسمی وزارت ارشاد با انتشار اطلاعیهای اعلام کرد: «با پوزش و عذرخواهی از طراحان گرافیک و با توجه به مشکلات موجود و نبود فرصت زمانی کافی برای هماهنگی با میهمانان و شرکتکنندگان خارجی برای حضور در یازدهمین دوسالانه بینالمللی پوستر، برگزاری دوسالانه که قرار بود دیماه سالجاری برگزار شود، به زمان دیگری موکول خواهد شد.» در این اطلاعیه عنوان شد که روند دریافت آثار از سوی دبیرخانه ادامه پیدا میکند و مهلت نهایی ارسال آثار به دبیرخانه نیز متعاقبا اعلام میشود. یازدهمین دوسالانه پوستر درحالی بار دیگر به تعویق افتاد که آخرین دوره آن در مهرماه سال۸۸ برپا شد؛ دوره بعدی باید در سال۹۰ روی میداد که با تاخیری پنجساله قرار بود امسال برگزار شود که با تعویق دوباره آن طراحان گرافیک باز هم باید منتظر زمان دیگری برای دوسالانه خود باشند. هرچند در اطلاعیه مرکز هنرهای تجسمی هماهنگی برای حضور داوران خارجی بهانهای برای تعویق دوسالانه اعلام شد اما باید به جریانسازیهایی هم که در تابستان سالجاری از سوی برخی از رسانهها برای این دوسالانه پیش آمد، اشاره کرد. ۲۰مرداد خبرگزاری فارس در گزارشی به داوری سهنفر از مسوولان یازدهمین دوسالانه جهانی پوستر ایران پرداخته بود که در جشنوارههای ضدایرانی حضور داشتهاند. در این گزارش آمده بود: «ساعد مشکی سال۸۸ در کنار مرجان ساتراپی کارگردان «پرسپولیس» بههمراه چند طراح خارجی دیگر، آثار نمایشگاهی را با محتوای «سرکوب آزادی بیان» و در حمایت از «جنبش سبز» در پاریس داوری کردند. مجید عباسی یکی دیگر از کسانی است که در شورای سیاستگذاری یازدهمین دوسالانه جهانی پوستر انتخاب شده است؛ بنا بر اسناد بهدستآمده، وی از جمله طراحان ایرانی است که در سال۱۳۹۱ (مارس۲۰۱۲) در فهرست داوران نمایشگاه سیاسی «پوستر برای فردا» معرفی شده است.» در ادامه این گزارش در مورد پریسا تشکری هم آمده بود: «در سال۱۳۸۹ نمایشگاهی در پاریس، پروژه حقوقبشری دیگری علیه ایران را با موضوع «لغو مجازات اعدام و کشتار» کلید میزند و تنها طراح ایرانی که در این نمایشگاه بهعنوان داور حاضر میشود پریسا تشکری است.» پس از آن بود که مرکز هنرهای تجسمی در واکنش به مطلب خبرگزاری فارس چنین توضیحی داد: «ساعد مشکی، دبیر یازدهمین دوسالانه جهانی پوستر، برخلاف آنچه در مطلب خبرگزاری فارس عنوان شده، در نخستین دوره جشنواره «پوستر برای فردا» در سال۲۰۰۹(۱۳۸۸) حضور نداشته است. دعوت از او برای داوری به اوایل سال۱۳۸۸ برمیگردد. قرار بوده موضوعات «پوستر برای فردا» بر مواد اعلامیه حقوقبشر جهانی و مسایل و مشکلات انسان معاصر تاکید داشته باشد. پس از برگزاری انتخابات سال۸۸ و مسایل پیشآمده، ساعد مشکی در داوری شرکت نمیکند و از آن کنارهگیری میکند. جشنواره «پوستر برای فردا» درباره موضوعات جهانی و معاصر که مورد توجه سازمانملل و سازمان یونسکو نیز هست، برگزار میشود و مجید عباسی، در دورهای که جشنواره با موضوع آموزش برای همه برگزار شده حضور داشته و پریسا تشکری نیز با رعایت اصول داوری این جشنواره را بر عهده داشته است.» دوماه بعد از این جریان، دوسالانه پوستر به زمان دیگری موکول شد و با اینکه تنها بهانه، هماهنگی برای حضور داوران خارجی ذکر شد اما بهنظر میرسد انجمن صنفی طراحان گرافیک و مرکز هنرهای تجسمی تصمیم گرفتهاند از این جریان دور بمانند. مجید ملانوروزی که رییس شورای مشاوران و سیاستگذاران یازدهمین دوسالانه پوستر نیز هست، به «شرق» گفت: «برخی برخوردها باعث شد انجمن گرافیک وارد حاشیههای سیاسی نشود و به کار حرفهای خود بپردازد تا اینکه دچار تنش شود. برخی از این جریانها ممکن است بهنفع هنرهای تجسمی نباشند. این جریانهای برخوردکننده، غیرتخصصی هستند و بهتر است حاشیهسازی نکنیم تا کلیت ماجرا دچار خدشه نشود.»
او در مورد حمایت از انجمنها در چنین موقعیتهایی نیز گفت: «تلاش ما همکاری با انجمنهاست. با اینکه دوسالانه به تعویق افتاده است اما نمایشگاه سرو نقرهای که از سوی انجمن گرافیک برگزار میشود، میتواند پاسخگوی طراحان گرافیک باشد. ضمن اینکه ما با همکاری انجمن گرافیک، دوسالانه را سالبعد برگزار خواهیم کرد.»
مشابه جریانی که برای دوسالانه گرافیک روی داد، اولآبان سالجاری برای یکی از نمایشگاههای تجسمی هم روی داد. حجت امانی که پیش از این نمایشگاههای زیادی در خارج و داخل ایران برگزار کرده است و اردیبهشت سال گذشته نیز نمایشگاه انفرادی در گالری شیرین برپا کرد، اینبار نیز قصد داشت بخشی از آثارش را از جمعه، دومآبان درگالری نار بهنمایش بگذارد. این هنرمند در شرح ماجرای نیمهکاره ماندن نمایشگاهش به «شرق» گفت: «روز پنجمآبان مطلبی براساس برداشتهای شخصی نویسندهای در روزنامه جوان و بهدنبال آن در برخی از سایتهای خبری منتشر شد. در این مطالب به طور خلاصه انتقاد شده بود که چرا زنان بیحجاب به نمایش گذاشته شدهاند درحالیکه چنین نبوده و حتی این آثار پیش از این در پاکستان که یککشور مسلمان است نشان داده شده و مورد استقبال قرار گرفته بودند.» او افزود: «بعد از انتشار این مطالب، فشارها زیاد شد و افراد مختلفی برای عکاسی از آثار، به گالری مراجعه کردند. در نهایت، این فشارها منجر شد بهاینکه با وجود باقیماندن هشتروز از نمایشگاه، گالریدار تصمیم به توقف نمایشگاه بگیرد و تنها نهادی که در این مدت از من حمایت کرد، مرکز کمیسیون بینالمللی هنر آسیا بود که به یونسکو وابسته است و با انتشار مطلبی در سایت خود از نامناسببودن برخوردهای صورتگرفته با نمایشگاه انتقاد کرد.»
ملانوروزی در مورد فشار برخی از سایتها برای تعطیلی یک نمایشگاه گفت: «ممیزی به خود گالریها سپرده شده است و مانند گذشته نیست که برای هر نمایشگاه مجوز گرفته شود. صحبتهایی هم که در مورد نمایشگاه حجت امانی شده، ناشی از سلیقه شخصی است که احتمالا خود گالریدار برای بهدورماندن از حاشیهها آثار را جمعآوری کرده است.»
جریانهایی که برای هنرهای تجسمی در چندماه گذشته روی داده است، بهنوع دیگری مدتهاست در رشتههای دیگر همچون موسیقی نیز روی داده است. بسیاری از کنسرتهای شهرستانها که از سوی دفتر موسیقی مجوز دریافت کردهاند، لغو یا به زمان دیگری موکول شدهاند و حالا با ایجاد جریانهایی که در هنرهای تجسمی نیز پیش آمده است، نمایشگاهها و دوسالانهها با مشکل مواجه میشوند. با اینکه مرکز هنرهای تجسمی با حمایت از انجمنها و بخش خصوصی زمینه فعالیت بیشتر آنها را در مقایسه با گذشته بهوجود آورده است اما مشخص نیست در صورت تکرار چنین جریانی، تعویق یا تعطیلی یکدوسالانه و نمایشگاه چقدر بهنفع یا ضرر جریان هنرهای تجسمی خواهد بود.
منبع خبر