پرونده‌ی چیست؟
طراحی چیست ؟ قسمت اول
موزه هنرهای مدرن و معاصر ایرلند IMMA
برگردان: زهرا قیاسی
سری «چیست» توسط موزه هنر مدرن ایرلند منتشر می شود. این متن شرح مختصری است بر موضوع طراحی . بخش نخست مقدمه نوشته شده برای مقاله برایان فِی است که در قسمت های بعدی منتشر خواهد شد.
مقدمه
طراحی چیست ؟
تعریف طراحی دشوار است. بسیاری از شکل های معاصر طراحی تن به تعریف نمی دهند. آنها ترجیح می دهند که طراحی را به مثابه رسانه و سوژه ای سیال و در حال تکامل بشناسند. تعریف عده ای از طراحی همان «لکه گذاری» یا «کار روی کاغذ» است یا [ثبت] علامت هایی که ایده های تجسمی را بیان کنند.
بیشتر کودکان در سنین پایین با هر چیزی که دم دستشان باشد لکه هایی می سازند، با مداد و زغال و حتی اشیایی که پیدا می کنند مثل غذا و زباله و ماسه. این فرآیند لکه گذاری صورت ابتدایی نوشتن است و فرآیندی طبیعی است که کودکان با آن محیط خود را می شناسند و تجربه شان را از محیط درک می کنند. بیشتر افراد پیش از آموختن خواندن و نوشتن به صورتی خودانگیخته طراحی می کنند. ماحصل و تکامل این فرآیند ابتدایی لکه گذاری به عوامل بیرونی بستگی دارد، عواملی مثل متریال های در دسترس و تشویق شدن و فرصت یافتن. برای بسیاری این فرآیند لکه گذاری تا بزرگسالی ادامه نمی یابد و نهایتاً به خط خطی کردن خلاصه می شود. تلقی های سنتی از طراحی آن را به مهارت و تکنیک و بازسازی طبیعت گرایانه مربوط می کنند و به این نتیجه می رسند که طراحی فعالیتی تخصصی است نه همه گیر و فقط کار کسانی است که از مهارت و توانایی کافی برخوردارند.
اما طراحی در بسیاری از جنبه های زندگی مدرن مشهود است مثلاً در نقشه کشی، طراحی گرافیکی، تبلیغات، معماری، مهندسی، پزشکی و علم. معمول ترین روش برای آدرس دادن کشیدن نقشه است. دستورالعمل های مربوط به سرهم کردن اسباب و اثاثیه یا وسایل دیگر هم با دیاگرام هایی همراه است.
طراحی برای انسان یکی از اشکال بنیادین بیان است. طراحی های ماقبل تاریخ در غارهای جنوب اروپا بخش هایی از زندگی را در جوامع اولیه تصویر می کنند، مثل صحنه های شکار. طراحی و نوشتن منشا یکسانی دارند و آن منشاء میل انسان به بیان خود و ارتباط برقرار کردن با دیگران است. طراحی و نوشتار در تمدن های اولیه مثل چین به همراه هم و در قالب خوشنویسی تکوین یافته اند. در حالی که در تمدن های غربی این دو جدا از هم رشد کرده اند. در قرون وسطی طراحی وارد پارچه بافی و گچبری و شیشه های رنگین و همچنین تصویرسازی کتاب های مذهبی شد. در رنسانس کشف یونان باستان و آثار رومی باعث شد که توجهی نو به هنر کلاسیک شکل بگیرد. از طراحی بیشتر برای دیزاین و انجام آزمایش و نیز مستند سازی جهان طبیعی استفاده می شد. تکنیک های جدید مثل سایه زدن و پرسپکتیو و کوته نمایی هم تکوین یافتند و با کمک آنها طراحی توانست توهمی از فضای طبیعی و سه بعدی ایجاد کند. هنرمندان از طراحی برای تولید ایده و حل مسایل کار مثل ترکیب بندی استفاده می کردند و هدفشان آماده کردن همه چیز برای خلق نقاشی یا مجسمه بود که اثر مهم و واقعی تلقی می شد. طراحی با ابعاد واقعی که نامش کارتون بود به عنوان مبنای کار اصلی به کار می رفت. تا اوایل قرن بیستم آنچه بر طراحی مسلط بود تاکید زیاد بر پیشرفت تکنیکی برای بازنمایی طبیعت گرایانه بود و این تکنیک ها در آکادمی های هنری آموزش داده می شد. پیشرفت در تولید کاغذ و علاقه نشان دادن به تکنیک ها و متدولوژی های شخصی هنرمند باعث شد که طراحی در میان عموم مردم رواج پیدا کند. پیش از این طراحی فقط ابزار یا تکنیک تلقی می شد و طراحی ها صرفاً متریال اولیه برای اثر نهایی محسوب می شدند. پاترون ها طراحی سفارش نمی دادند یا طراحی جمع نمی کردند چون از نظرشان طراحی فاقد ارزش و اهمیت هنری بود.
در قرن هجدهم هنرمندانی همچون ویلیام هوگارت و فرانسیس دو گویا به نوعی طراحی با عنوان کاریکاتور پرداختند. از کاریکاتور برای نقد اوضاع متغیر سیاسی و اجتماعی که ناشی از صنعتی شدن و شهری شدن بود استفاده می کردند. این البته نتیجه توسعه صنعت چاپ بود که کمک می کرد این تصاویر در روزنامه ها و اعلامیه ها منتشر شوند و دست به دست بگردند.
در سال های پایانی قرن نوزدهم، یعنی دوره ای که با مدرنیسم همراه بود، پیشرفت های جدید در تکنولوژی به خصوص عکاسی و فیلم، نشان داد که دیگر می شد از دغدغه های سنتی بازنمایی واقع گرایانه در طراحی و نقاشی دست کشید و به رویکردهایی خلاقانه تر و تجربی تر توجه کرد که علایق و مسایل شخصی هنرمند را بازتاب می دادند. هنرمندان شروع کردند به تجربه رسانه ها و تکنیک های جدید و توجه همگانی به شرایط مادی اثر هنری نهایتاً به انتزاع انجامید.
رابطه پیچیده طراحی و نقاشی و مجسمه سازی موجب شد که طراحی نقش مهمی در جنبش های آوانگارد اوایل قرن بیستم مثل کوبیسم و سوپره ماتیسم و کانستراکتیویسم داشته باشد. این جنبش ها راست کیشی ها و سنت های هنری را به چالش می کشیدند. اتوماتیسم و exquisite corpse مثال هایی از کار طراحی هنرمندان سوررآلیست هستند که هدفشان از این روش ها رسیدن به هنر جمعی و دستیابی به ناخودآگاه بود. در دوره بین دو جنگ جهانی علاقه مجدد به رئالیسم موجب تحکیم ارتباط بین طراحی و بازنمایی و روایت شد. به این صورت مانعی برای طراحی ایجاد شد و نتوانست در زمینه روندهای نوظهور انتزاع به رسانه ای مستقل تبدیل شود.
ویژگی دوران پست مدرن میان رشته ای بودن است، هنرمند پست مدرن از چند رسانه استفاده می کند و در چند رشته مختلف فعالیت می کند تا به اهداف هنری خود دست یابد. این امر امکان جدیدی برای طراحی ایجاد کرد تا بتواند به ابزاری برای تجربه کردن تبدیل شود. تاکید اصلی بر ایده یا مفهوم اثر هنری بود و نه ساختن شیء هنری. به مکانی که اثر هنری درآن قرار می گرفت توجه می شد. هنرمندان صورت های جدیدی از کار هنری را تجربه کردند، مثل اثر هنری متنی، پرفرمنس، آثار طراحی شده برای اماکن خاص. اینها آثاری بودند که مرز بین طراحی و نقاشی و مجسمه سازی را محو می کردند. توسعه هنر زمینی، هنر پرفرمنس و هنر مفهومی، هنر را از دیوارهای محدود گالری فراتر برد و باعث شد که آثار به جای اینکه شیء-پایه باشند مفهوم- پایه شوند. بدین ترتیب طراحی موقعیت جدیدی پیدا کرد. طراحی توانست لکه گذاری باشد یا مسیری حلزونی سنگی، بدنی رقصان در فضا و حتی فرآیندی مفهومی که در یک سری دستورالعمل یا دیاگرام نشان داده می شود.
اخیراً علاقه به طراحی به عنوان یک مدیوم مستقل که لزوماً در خدمت نقاشی و مجسمه سازی نیست بیشتر شده است. هیچ مرزی برای متریال استفاده شده در ساخت اثر هنری وجود ندارد و طراحی به عنوان رشته ای مجزا ارزش گذاری و خریداری و کلکسیون می شود. هنرمندانی هستند که طراحی را به عنوان مدیوم اصلی و حتی تنها مدیوم خود به کار می برند. برای بسیاری از هنرمندان طراحی بخش عمده کار است که می تواند به اثری مفهومی یا پرفرمنس یا اثری متنی بیانجامد. مکان هایی به نمایش و ترویج و تبلیغ آثار طراحی اختصاص یافته اند، مثل اتاق طراحی لندن و مرکز طراحی نیویورک.
در قسمت بعد خواهید خواند:
مقاله طراحی چیست نوشته برایان فِی[/one_half_last]
