نقد نمایشگاه پیله در گالری نگاه به هنربانی بابک حقی

سایت تندیس به قلم سحر افتخارزاده

بر سطح امواج

نمایش گروهی عکاسی “پیله” به هنربانی بابک حقی با آثاری از یازده هنرمند عکاس در گالری نگاه برپا است. اغلب آثار به صورت فوتو مونتاژ و عکاسی صحنه آرایی شده کار شده‌ و غیر از پنج اثر همگی سیاه و سفید ارائه شده‌اند. این نمایش به دنبال جمع آوردن نگاه‌های عکاسان مختلف به سوژه‌ای واحد تحت عنوان پیله شکل گرفته است. بابک حقی پیله را مجموعه‌ای از شرایط جبری اجتماعی و زیستی تعریف می‌کند که هم می‌تواند باعث محدودیت و هم باعث رشد و منجر به رهایی شود. نمایش هر یک از این دو سویه امکان و تحدید مستتر در مفهوم پیله را می‌توان در آثار دنبال کرد که البته غلبه با سویه‌ای است که بر بسته بودن و گرفتار آمدن دلالت دارد. اما در معدودی آثار می‌توان وارد لایه‌های دیگری ورای این دلالت دوگانه اولیه شد.

حقی در استیتمنت اشاره می‌کند که در پی آن بوده تا نگاه‌های مختلفی را پیرامون عنوان پیله گرد هم آورد. همچنانکه در این جا شاهد رویکردهای مختلف فرمالیسم، سوررئالیسم، سمبولیسم و مفهومی هستیم. نیز می‌توان خوانش‌های مختلف روانشناسانه، فلسفی، اجتماعی، نشانه شناسانه را در پسِ آثار دنبال کرد. اما همین امر باعث شده انسجام نظری نمایشگاه “پیله” از دست برود. اگرچه تنوع رویکردها می‌تواند در یک نمایش گروهی نقطه مثبتی تلقی شود اما در این نمایش از آنجا که آثار با هم تعاملی برقرار نکرده‌اند این عدم انسجام باعث سردرگمی مخاطب شده و یک نقطه ضعف محسوب می‌شود. نقطه ضعفی که به صرفِ اشاره استیتمنت به تمایل به گردآوری نگاه های مختلف، نمی‌توان آن را توجیه کرد. همچنین به لحاظ کیفی، آثار در سطوح مختلفی از پختگی ایده و اجرا قرار می‌گیرند. این ناهمگونی در جایی سبب شده آثار یکدیگر را تقویت کنند اما در جایی نیز منجر به یک همنشینی نابجا شده است.

بابک حقی از سال ۹۳ در چندین نمایشگاه گروهی عکس شرکت داشته، چهار نمایش انفرادی برگزار کرده و “پیله” چهارمین نمایشگاه گروهی است که گردآوری کرده است. با نگاه به آثار گذشته این هنرمند می‌توان تنوع بصری و سبکی گسترده‌ای را در کار وی دنبال کرد؛ چیزی که اثر آن در این نمایش نیز به چشم می‌خورد. گویی نمایشگاه گردان نتوانسته در انتخاب خود راستای فکری مشخصی را دنبال کند و این سبب شده صرفا با گرد هم آمدن تعدادی اثر در یک مکان با نام گالری مواجه باشیم و نه با نتیجه کار یک گروه هنرمند که در روندی تعاملی، رویکردی را پیرامون یک سوژه واحد دنبال کرده‌اند. این مسئله آنجا بیشتر خود را نشان می‌دهد که بعضی آثار پاسخگوی استیتممنت نمایشگاه نیز نیستند.

سامان دهی یک رویداد گروهی با نظر به شکل دادن به جریانی زاینده و پیشرو، حرکتی مداوم و دامنه‌دار است که نمایش تجسمیِ نتیجه آن تنها یکی از امواجی است که بر سطح دریا دیده می‌شود، در حالی که جریان در اعماق در حال شکل گیری است. نمی‌توان انتظار داشت با حرکت از بیرون به درون جریانی پدید بیاید. برگزاری نمایشگاه گروهی اگر با پشتیبانی مستحکم نظری حمایت و تقویت نشود موجی آرام و محوشدنی است که به ساحل نمی‌رسد و قطرات آن از پس این جمع آمدنِ گذرا هر یک به سویی روانه خواهند شد.