قاعده‌مند نشدن ادغام حروف در نستعلیق
ظرفیت‌های خط نستعلیق و بکارگیری آنها در خلق آثار هنری
سایت تندیس به قلم نویسنده مخاطب منصور خانکه
ادغام در نستعلیق
۱- منظور من از ادغام در نستعلیق، ترکیب جدید یا نسبتاً جدید دو یا چند حرف (شکل) موجود در نستعلیق است که قبل از این، و مطابق نظر غالب، شکل‌هایی از آن حروف با هم ترکیب‌پذیر نبودند، و هدف از ادغام، این است که ترکیبات جدید، ضمن رعایت هماهنگی، زیبایی و خوانایی، طراوت و تازگی به خط نستعلیق بدهند.
۲- برخی از ویژگی‌های پیشنهادی ترکیب حاصل از ادغام، عبارتند از:
– در ترکیب‌های مورد نظر، عموماً از امکانات موجود در خط نستعلیق استفاده می‌شود.
– این ترکیب‌ها، با توجه به هدف تعریف شده از ادغام در نستعلیق، نتیجه انتخاب حروف می‌باشند، یا تغییراتی که در آنها صورت می‌پذیرد که هر دو فرایند انتخاب و تغییر، آگاهانه و زیبایی‌شناسانه هستند.
– عموماً، امکان تحریر ترکیب‌ها، با قلم نی وجود دارد.
– در غالب موارد و در نگاه اول، ترکیب آشنا به نظر می‌رسد.
– اتصالات در ترکیب، طبیعی است؛ مثلاً در یک ترکیب دو حرفی، بیننده می‌پذیرد که حرف دوم ادامه‌ی منطقی حرف اول است.
– ترکیب خوانا و زیباست؛ که این ویژگی می‌تواند به این سبب حاصل شود که حروف در فرایند ترکیب، دفورمه و ابتر نمی‌شوند.
۳- در اینجا چند نمونه از ادغام در نستعلیق، جهت روشن‌تر شدن موضوع آورده می‌شود.
( لازم به ذکر است که نمونه‌ها بعد از طراحی، با نرم افزار گرافیکی اجرا شده‌اند.)
۴- پیشنهاد می‌شود که تا زمان قاعده‌مند نشدن «ادغام حروف در نستعلیق»، حتی‌المقدور از این ترکیب‌ها استفاده نشود. که نکند برای درست‌تر کردن ابرویش، خدای ناکرده چشمش هم کور کنیم و کار به هرج و مرج بکشد و خلاقیت‌های پیش برنده بسیاری از نستعلیق نویسان را آن هم طی فرایندی چنـد صــــد سالـه، تبدیل به هیچ کنیم که نه تنها در هنر که در سیاست و … نیز، بعضی جاها همین کرده‌ایم. در هر صورت، من در مقاله‌ای جداگانه، پیشنهاد خودم را در مورد استادی خوشـنویس که برای قاعده‌مند کردن چنین ترکیباتی، واجد شرایط باشد، داده‌ام که در آنجا مطرح شده که این خوشنویس، می‌تواند نابغه خوشنویسی معاصر، استاد علی شیرازی باشد.
در پایان امیدوارم که این مبحث کوتاه ولی مهم، بتواند در جستجوگری و آزمایش‌گری ظرفیت‌های خط نستعلیق و بکارگیری آنها در خلق آثار هنری، سودمند باشد.
طرح و اجرای لوگوی «ادغام در نستعلیق» ، از نگارنده متن است.
مطالب دیگر در رابطه با خوشنویسی را به قلم همین نویسنده در اینجا بخوانید:
